نتایج عدم رعایت حقّ الناس در آخرت
امام راحل عظیم الشّأن در یک جمله‌ی خیلی زیبایی به مرحوم حاج احمد آقا گفت: احمدم، بعد از مرگ، آن‌جایی که حساب ما با خدا است، مثلاً یک حقّ اللّهی را ضایع کردیم که حساب ما با خدا است، خدا ارحم الرّاحمین است. امّا آن‌جایی که کار ما به مردم می‌افتد، حقّی از مردم را ضایع کردیم، مردم که ارحم الرّاحمین نیستند. آن وقت روز قیامت چون همه کم دارند، به سادگی تو را رها نمی‌کنند. این‌جا با چند کلمه حرف که من را ببخش، من را حلال بکن، تمام می‌شود. امّا آن‌جا چون همه کم دارند، تا یک چیزی از تو نگیرند، تو را رها نمی‌کنند، به سادگی تو را حلال نمی‌کنند.
پیغمبر اکرم در یک جمعی از اصحاب نشسته بود، فرمود: می‌دانید مفلس چه کسی است؟ اصحاب گفتند: معلوم است، مفلس کسی است که هزینه‌ی زندگی روی دوش او باشد، جیب خالی هم داشته باشد. پیغمبر فرمود: نه، او ورشکسته است. مفلس شخص دیگری است، مفلس آن کسی است که در صحنه‌ی قیامت او را با کوله‌باری از خیرات و اعمال صالح می‌آورند، در یک موقفی به نام مرصاد که آن‌جا حقّ النّاس را حساب می‌کنند، «إِنَّ رَبَّکَ لَبِالْمِرْصادِ»[۱] آن‌جا باید حلالیت بطلبد تا بتواند عبور کند و الّا گرفتار است، او را نگه می‌دارند.
آن‌جا طلبکارها می‌آیند، آن کسانی که حقّی از آن‌ها ضایع کرده بودیم، می‌آیند. باید از آن‌ها حلالیت بطلبیم، چگونه حلالیت بطلبیم؟ از این کیسه‌ی اعمال خیر ما برمی‌دارند، به او می‌دهند تا او راضی بشود و حلال بکند. این کیسه که تمام شد، مگر ما چقدر اعمال خیر داریم؟ برای این‌که حلال بکند، از اعمال شرّ او و گناهان او برمی‌دارند و در کیسه‌ی ما می‌گذارند. پیغمبر اکرم فرمود: مفلس این است که با کوله‌باری از خیرات به صحنه‌ی قیامت آمده، امّا الآن با کوله‌باری از گناهان باید برود. نگویید این حرف خلاف آیه‌ی قرآن است، چون آیه‌ی قرآن می‌فرماید: «وَ لا تَزِرُ وازِرَهٌ وِزْرَ أُخْرى»[۲] هر کسی باید بار خود را ببرد، بار گناهان دیگری را که روی دوش ما نمی‌گذارند. پس چگونه در صحنه‌ی قیامت گناهان دیگران را روی دوش ما می‌گذارند؟ هر کسی باید بار خود را ببرد. جواب این است که این بار خود شما است، این تاوان همان کاری است که در دنیا حلالیت نطلبیدید و حقوق را رعایت نکردید، برای این‌که آن‌جا شما را حلال کنند، این است. اگر نمی‌خواهید همان‌جا بایستید، متوقّف بشوید. ببینید می‌‌توانید در آن موقف هزار سال بایستید که هر موقفی در قیامت هزار سال معطّلی دارد.
کسانی که اهل باور بودند، برای همین بود که می‌ترسیدند و این‌جا رعایت می‌کردند. آن‌هایی که اهل باور بودند، می‌دانستند که اگر ما این‌جا یک کسی را مسخره کنیم، یک طعنه به کسی بزنیم، یک زخم زبان بزنیم، در قبر ما مار و عقرب و همین‌ها است. جهنّم را از جای دیگر برای ما نمی‌آورند، بهشت را هم همین‌طور. بهشت و جهنّم را با خودمان می‌بریم، اعمال ما است که مصالح بهشت را می‌سازد یا عذاب‌های جهنّم را. «إِنَّمَا هِیَ أَعْمَالُکُمْ تُرَدُّ إِلَیْکُمْ».[۳]
[۱]– سوره‌ی فجر، آیه ۱۴٫
[۲]– سوره‌ی انعام، آیه ۱۶۴٫
[۳]– بحار الأنوار، ج ۳، ص ۹۰٫
پاسخ دهید