شیخ طوسی با سند خویش از عبدالله بن عبّاس نقل می‌کند:

در خانه‌ی خود خوابیده بودم که از خانه‌ی امّ سلمه همسر پیامبر خدا (ص) صدای شیون بلندی شنیدم. مرا به طرف خانه‌اش بردند. مردم مدینه از زن و مرد رو به آن‌جا داشتند. چون به آن‌جا رسیدم، گفتم: ای مادر مؤمنان! چرا ناله و شیون می‌کنی؟ پاسخ نداد و به زنان هاشمی رو کرد و گفت: ای دختران عبد المطّلب! با من هم ناله شوید و گریه کنید. به خدا سرور شما، سرور جوانان بهشت، فرزند عزیز پیامبر، حسین (ع) کشته شد!

گفتند: از کجا دانستی؟ گفت: پیامبر را هم اکنون در خواب دیدم که خاک‌آلود و پریشان بود. سبب را پرسیدم، فرمود: فرزندم حسین و خاندان او امروز کشته شدند و من آنان را دفن کردم و اکنون از دفن آنان فارغ شدم. گوید: برخاستم تا وارد اتاق شوم، فکرم کار نمی‌کرد. نگاهم به تربت حسین (ع) افتاد که جبرئیل آن را از کربلا آورده بود و گفته بود: هر گاه این خاک، خون شود، پسرت کشته شده است. پیامبر آن تربت را به من داد و فرمود آن را در شیشه‌ای قرار بده و پیش خود نگهدار. هر وقت به خون تازه تبدیل شد، بدان که حسین کشته شده است. اکنون شیشه را دیدم که خون تازه در آن می‌جوشید.

امّ سلمه از آن خون برگرفت و بر چهره‌اش مالید و آن روز را روز ماتم و گریه بر حسین (ع) قرار داد. سواران خبر آوردند که در همان روز کشته شده است.

عمرو بن حارث گوید: پدرم گفت: خدمت اما باقر (ع) رسیدم و از این حدیث سؤال کردم و یادآور شدم که سعید بن جبیر هم این حدیث را از ابن عبّاس نقل می‌کند. حضرت فرمود: آن را عمر بن ابی‌‌سلمه از مادرش امّ سلمه برای من نقل کرده است.

ابن عبّاس گوید (در روایت سعید بن جبیر از او) امّ سلمه گفته است: چون شب شد، رسول خدا را در خواب دیدم که غبارآلود بود. علّت آن را پرسیدم، فرمود: نمی‌دانی که از دفن حسین و اصحاب او فارغ شدم؟

از امام باقر (ع) روایت است که جبرئیل، از آن خاکی که حسین (ع) بر آن کشته می‌شود برای پیامبر خدا (ص) آورد. حضرت فرمود: اکنون آن خاک نزد ماست.

 

 

قال الطّوسیّ:

أَخْبَرَنَا ابْنُ خُشَیْشٍ، قَالَ: حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ، قَالَ: حَدَّثَنَا عَلِیُّ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ مَخْلَدٍ الْجُعْفِیُّ مِنْ أَصْلِ کِتَابِهِ بِالْکُوفَهِ، قَالَ: حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ سَالِمِ بْنِ عَبْدِ الرَّحْمَنِ الْأَزْدِیُّ، قَالَ: حَدَّثَنِی غَوْثُ بْنُ مُبَارَکٍ الْخَثْعَمِیُّ، قَالَ: حَدَّثَنَا عَمْرُو بْنُ ثَابِتٍ، عَنْ أَبِیهِ أَبِی الْمِقْدَامِ، عَنْ سَعِیدِ بْنِ جُبَیْرٍ، عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عَبَّاسٍ، قَالَ: بَیْنَا أَنَا رَاقِدٌ فِی مَنْزِلِی إِذْ سَمِعْتُ صُرَاخاً عَظِیماً عَالِیاً مِنْ بَیْتِ أُمِّ سَلَمَهَ زَوْجِ النَّبِیِّ (ص) فَخَرَجْتُ یَتَوَجَّهُ بِی قَائِدِی إِلَى مَنْزِلِهَا، وَ أَقْبَلَ أَهْلُ الْمَدِینَهِ إِلَیْهَا الرِّجَالُ وَ النِّسَاءُ، فَلَمَّا انْتَهَیْتُ إِلَیْهَا قُلْتُ: یَا أُمَّ الْمُؤْمِنِینَ، مَا بَالُکِ تْصُرِخِینَ وَ تَغُوثِینَ؟ فَلَمْ تُجِبْنِی، وَ أَقْبَلَتْ عَلَى النِّسْوَهِ الْهَاشِمِیَّاتِ وَ قَالَتْ: یَا بَنَاتِ عَبْدِ الْمُطَّلِبِ أَسْعِدْنَنِی وَ ابْکِینَ مَعِی، فَقَدْ وَ اللَّهِ قُتِلَ سَیِّدُکُنَّ وَ سَیِّدُ شَبَابِ أَهْلِ الْجَنَّهِ، قَدْ وَ اللَّهِ قُتِلَ سِبْطُ رَسُولِ اللَّهِ وَ رَیْحَانَتُهُ الْحُسَیْنُ.

فَقِیلَ: یَا أُمَّ الْمُؤْمِنِینَ، وَ مِنْ أَیْنَ عَلِمْتِ ذَلِکِ؟ قَالَتْ: رَأَیْتُ رَسُولَ اللَّهِ (ص) فِی الْمَنَامِ السَّاعَهَ شَعِثاً مَذْعُوراً، فَسَأَلْتُهُ عَنْ شَأْنِهِ ذَلِکَ، فَقَالَ: قُتِلَ ابْنِیَ الْحُسَیْنُ وَ أَهْلُ بَیْتِهِ الْیَوْمَ فَدَفَنْتُهُمْ، وَ السَّاعَهَ فَرَغْتُ مِنْ دَفْنِهِمْ. قَالَتْ: فَقُمْتُ حَتَّى دَخَلْتُ الْبَیْتَ وَ أَنَا لَا أَکَادُ أَنْ أَعْقِلَ، فَنَظَرْتُ فَإِذَا بِتُرْبَهِ الْحُسَیْنِ الَّتِی أَتَى بِهَا جَبْرَئِیلُ مِنْ کَرْبَلَاءَ، فَقَالَ: إِذَا صَارَتْ هَذِهِ التُّرْبَهُ دَماً فَقَدْ قُتِلَ ابْنُکَ؛ وَ أَعْطَانِیهَا النَّبِیُّ (ص)، فَقَالَ: اجْعَلِی هَذِهِ التُّرْبَهَ فِی زُجَاجَهٍ- أَوْ قَالَ: فِی قَارُورَهٍ- وَ لْتَکُنْ عِنْدَکَ، فَإِذَا صَارَتْ دَماً عَبِیطاً فَقَدْ قُتِلَ الْحُسَیْنُ، فَرَأَیْتُ الْقَارُورَهَ الْآنَ وَ قَدْ صَارَتْ دَماً عَبِیطاً تَفُورُ.

قَالَ: وَ أَخَذَتْ أُمُّ سَلَمَهَ مِنْ ذَلِکَ الدَّمِ فَلَطَخَتْ بِهِ وَجْهَهَا، وَ جَعَلَتْ ذَلِکَ الْیَوْمَ مَأْتَماً وَ مَنَاحَهً عَلَى الْحُسَیْنِ (ع)، فَجَاءَتِ الرُّکْبَانُ بِخَبَرِهِ، وَ أَنَّهُ قَدْ قُتِلَ فِی ذَلِکَ الْیَوْمِ. قَالَ عَمْرُو بْنُ ثَابِتٍ: قَالَ أَبِی: فَدَخَلْتُ عَلَى أَبِی جَعْفَرٍ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِیٍّ (ع) مَنْزِلَهُ، فَسَأَلْتُهُ عَنْ هَذَا الْحَدِیثِ، وَ ذَکَرْتُ لَهُ رِوَایَهَ سَعِیدِ بْنِ جُبَیْرٍ هَذَا الْحَدِیثَ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عَبَّاسٍ، فَقَالَ أَبُو جَعْفَرٍ (ع): حَدَّثَنِیهِ عُمَرُ بْنُ أَبِی سَلَمَهَ، عَنْ أُمِّهِ أُمِّ سَلَمَهَ.

قَالَ ابْنُ عَبَّاسٍ: فِی رِوَایَهِ سَعِیدِ بْنِ جُبَیْرٍ عَنْهُ قَالَ: فَلَمَّا کَانَتِ اللَّیْلَهُ رَأَیْتُ رَسُولَ اللَّهِ (ص) فِی مَنَامِی أَغْبَرَ، أَشْعَثَ، فَذَکَرْتُ لَهُ ذَلِکَ وَ سَأَلْتُهُ عَنْ شَأْنِهِ، فَقَالَ لِی: أَ لَمْ تَعْلَمِی أَنِّی فَرَغْتُ مِنْ دَفْنِ الْحُسَیْنِ وَ أَصْحَابِهِ.

 قَالَ عَمْرُو بْنُ أَبِی الْمِقْدَامِ: فَحَدَّثَنِی سَدِیرٌ، عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ (ع): أَنَّ جَبْرَئِیلَ جَاءَ إِلَى النَّبِیِّ (ص) بِالتُّرْبَهِ الَّتِی یُقْتَلُ عَلَیْهَا الْحُسَیْنُ (ع). قَالَ أَبُو جَعْفَرٍ: فَهِیَ عِنْدَنَا.[۱]


[۱]– الامالی: ۳۱۴ ح ۶۴۰/ ۸۷ و قد مرّ فی الاخبار عن الشّهاده.