علامه‌ی مجلسی به نقل از برخی تألیفات متأخّرین از قول دعبل خزاعی چنین نقل می‌کند:
در مثل چنین روزهایی خدمت مولایم علیّ بن موسی الرّضا (ع) رسیدم. اندوهگین و ماتم‌زده نشسته بود و اصحابش پیرامون او بودند. چون مرا دید که می‌آیم، فرمود: آفرین بر تو ای دعبل! مرحبا به یاور ما با دست و زبانش! آن‌گاه در مجلس کنار خودش برایم جا باز کرد و مرا کنار خود نشاند و فرمود: دعبل! دوست دارم برایم شعری بخوانی. این روزها روز اندوه ما اهل بیت است و روز شادی دشمنان ما به خصوص بنی امیّه بوده است. ای دعبل! هر کس بر مصیبت ما چشمش اشکبار شود و بر مصیبتی که از دشمنانمان به ما رسیده بگرید، خداوند او را با ما محشور می‌کند. ای دعبل! هر کس بر مصیبت جدّم حسین (ع) گریه کند، خداوند حتماً گناهانش را می‌آمرزد. آن‌گاه امام برخاست و پرده‌ای بین ما و خانواده‌اش زد. اهل بیت خود را پشت پرده نشاند تا بر مصیبت جدّش حسین (ع) گریه کنند، آن‌گاه رو به من کرد و فرمود: ای دعبل! برای حسین مرثیه بخوان. تو تا زنده‌ای ستایشگر و یاور مایی. پس تا می‌توانی از یاری ما کوتاهی مکن.
دعبل گوید: اشکم جاری شد و این اشعار را خواندم:
ای فاطمه! اگر به خیال تو می‌گذشت که روزی حسین تو کنار شطّ فرات، لب تشنه جان دهد، بر صورت خویش می‌زدی و اشک از دیدگان جاری می‌ساختی.
ای فاطمه! ای دختر پیامبر نیکی! برخیز و مویه کن بر اختران آسمان‌ها که بر خاک تیره افتاده‌اند؛
قبرهایی که در کوفه است و برخی در مدینه و بعضی در فخّ، که درود من بر آن‌ها باد.
قبرهایی در دل نهر کنار کربلا که در ساحل فرات آرمیده است.
همه تشنه و عریان جان داده‌اند. کاش پیش از آنان من جان باخته بودم.
شکوه به درگاه خدا می‌برم از درد و داغی که به یاد آنان جام مرگ و تلخکامی بر جانم می‌ریزد.
اینان وقتی روزی افتخار کنند، محمّد و جبرئیل و قرآن و سوره‌ها را می‌آورند و علی و فاطمه‌ی زهرا و حمزه و عبّاس و جعفر طیّار را می‌آورند، امّا آن تیره‌بختان هند و حرب و سمیه را که ناپاکند می‌آورند.
آنان پدران را از حقّشان بازداشتند و اینان فرزندان را آواره ساختند.
پیوسته تا سواره‌ای به حج می‌رود، تا مرغی بر درختی می‌خواند، بر آنان خواهد گریست.
ای چشم! اشک بریز که اکنون وقت اشک ریختن است.
دختران زیاد در کاخ‌ها ایمن‌ند، امّا دختران پیامبر آواره‌ی بیابان.
سرزمین رسول خدا، خشک و بی‌حاصل شده و آل زیاد در غرفه‌ها ساکنند.
خاندان پیامبر نحیف و لاغرند و آل زیاد مرفهان و قصرنشین.
آل رسول، گلوهاشان بریده است و آل زیاد آسوده‌خاطرند.
پیوسته تا خورشید می‌درخشد، تا منادی خیر به نماز فرا می‌خواند، بر آنان خواهم گریست.
قال المجلسیّ:
رَأَیْتُ فِی بَعْضِ مُؤَلَّفَاتِ الْمُتَأَخِّرِینَ أَنَّهُ قَالَ: حَکَى دِعْبِلٌ الْخُزَاعِیُّ قَالَ: دَخَلْتُ عَلَى سَیِّدِی وَ مَوْلَایَ عَلِیِّ بْنِ مُوسَى الرِّضَا (ع) فِی مِثْلِ هَذِهِ الْأَیَّامِ فَرَأَیْتُهُ جَالِساً جِلْسَهَ الْحَزِینِ الْکَئِیبِ، وَ أَصْحَابُهُ مِنْ حَوْلِهِ، فَلَمَّا رَآنِی مُقْبِلًا قَالَ لِی: مَرْحَباً بِکَ یَا دِعْبِلُ، مَرْحَباً بِنَاصِرِنَا بِیَدِهِ وَ لِسَانِهِ، ثُمَّ إِنَّهُ وَسَّعَ لِی فِی مَجْلِسِهِ وَ أَجْلَسَنِی إِلَى جَانِبِهِ، ثُمَّ قَالَ لِی: یَا دِعْبِلُ أُحِبُّ أَنْ تُنْشِدَنِی شِعْراً فَإِنَّ هَذِهِ الْأَیَّامَ أَیَّامَ حُزْنٍ کَانَتْ عَلَیْنَا أَهْلَ الْبَیْتِ وَ أَیَّامَ سُرُورٍ کَانَتْ عَلَى أَعْدَائِنَا خُصُوصاً بَنِی أُمَیَّهَ، یَا دِعْبِلُ مَنْ بَکَى وَ أَبْکَى عَلَى مُصَابِنَا وَ لَوْ وَاحِداً کَانَ أَجْرُهُ عَلَى اللَّهِ، یَا دِعْبِلُ مَنْ ذَرَفَتْ عَیْنَاهُ عَلَى مُصَابِنَا وَ بَکَى لِمَا أَصَابَنَا مِنْ أَعْدَائِنَا حَشَرَهُ اللَّهُ مَعَنَا فِی زُمْرَتِنَا، یَا دِعْبِلُ مَنْ بَکَى عَلَى مُصَابِ جَدِّیَ الْحُسَیْنِ غَفَرَ اللَّهُ لَهُ ذُنُوبَهُ الْبَتَّهَ.
ثُمَّ إِنَّهُ (ع) نَهَضَ وَ ضَرَبَ سِتْراً بَیْنَنَا وَ بَیْنَ حُرَمِهِ، وَ أَجْلَسَ أَهْلَ بَیْتِهِ مِنْ وَرَاءِ السِّتْرِ لِیَبْکُوا عَلَى مُصَابِ جَدِّهِمُ الْحُسَیْنِ (ع) ثُمَّ الْتَفَتَ إِلَیَّ وَ قَالَ لِی: یَا دِعْبِلُ ارْثِ الْحُسَیْنَ فَأَنْتَ نَاصِرُنَا
وَ مَادِحُنَا مَا دُمْتَ حَیّاً، فَلَا تُقَصِّرْ عَنْ نَصْرِنَا مَا اسْتَطَعْتَ. قَالَ دِعْبِلٌ: فَاسْتَعْبَرْتُ وَ سَالَتْ عَبْرَتِی وَ أَنْشَأْتُ أَقُولُ:
أَ فَاطِمُ لَوْ خِلْتِ الْحُسَیْنَ مُجَدَّلًا وَ قَدْ مَاتَ عَطْشَاناً بِشَطِّ فُرَاتِ
إِذاً لَلَطَمْتِ الْخَدَّ فَاطِمُ عِنْدَهُ وَ أَجْرَیْتِ دَمْعَ الْعَیْنِ فِی الْوَجَنَاتِ
أَ فَاطِمُ قُومِی یَا ابْنَهَ الْخَیْرِ وَ انْدُبِی نُجُومَ سَمَاوَاتٍ بِأَرْضِ فَلَاهٍ
قُبُورٌ بِکُوفَانَ وَ أُخْرَى بِطَیْبَهَ وَ أُخْرَى بِفَخٍّ نَالَهَا صَلَوَاتِی
قُبُورٌ بِبَطْنِ النَّهْرِ مِنْ جَنْبِ کَرْبَلَا مُعَرَّسُهُمْ فِیهَا بِشَطِّ فُرَاتٍ
توافوا عِطَاشَا بِالْعَرَاءِ فَلَیْتَنِی تُوُفِّیتُ فِیهِمْ قَبْلَ حِینِ وَفَاتِی
إِلَى اللَّهِ أَشْکُو لَوْعَهً عِنْدَ ذِکْرِهِمْ سَقَتْنِی بِکَأْسِ الثُّکْلِ وَ الفضعات
إِذَا فَخَرُوا یَوْماً أَتَوْا بِمُحَمَّدٍ وَ جِبْرِیلَ وَ الْقُرْآنِ وَ السُّورَاتِ
وَ عَدُّوا عَلِیّاً ذَا الْمَنَاقِبِ وَ الْعُلَا وَ فَاطِمَهَ الزَّهْرَاءَ خَیْرَ بَنَاتِ
وَ حَمْزَهَ وَ الْعَبَّاسَ ذَا الدِّینِ وَ التُّقَى وَ جَعْفَرَهَا الطَّیَّارَ فِی الْحُجُبَاتِ
أُولَئِکَ مَشْئُومُونَ هِنْداً وَ حَرْبَهَا سُمَیَّهَ مِنْ نَوْکَى وَ مِنْ قَذِرَاتٍ
هُمْ مَنَعُوا الْآبَاءَ مِنْ أَخْذِ حَقِّهِمْ وَ هُمْ تَرَکُوا الْأَبْنَاءَ رَهْنَ شَتَاتٍ
سَأَبْکِیهِمُ مَا حَجَّ لِلَّهِ رَاکِبٌ وَ مَا نَاحَ قُمْرِیٌّ عَلَى الشَّجَرَاتِ
فَیَا عَیْنُ بَکِّیهِمْ وَ جُودِی بِعَبْرَهٍ فَقَدْ آنَ لِلتَّسْکَابِ وَ الْهَمَلَاتِ
بَنَاتُ زِیَادٍ فِی الْقُصُورِ مَصُونَهٌ وَ آلُ رَسُولِ اللَّهِ مُنْهَتِکَاتٌ
وَ آلُ زِیَادٍ فِی الْحُصُونِ مَنِیعَهٌ وَ آلُ رَسُولِ اللَّهِ فِی الْفَلَوَاتِ
دِیَارُ رَسُولِ اللَّهِ أَصْبَحْنَ بَلْقَعاً وَ آلُ زِیَادٍ تَسْکُنُ الُحُجرَاتِ
و آلُ رَسُولِ اللَّهِ نُحْفٌ جُسُومُهُمْ وَ آلُ زِیَادٍ غُلَّظُ الْقَصَرَاتِ
وَ آلُ رَسُولِ اللَّهِ تُدْمَى نُحُورُهُمْ وَ آلُ زِیَادٍ رَبَّهُ الْحَجَلَاتِ
وَ آلُ رَسُولِ اللَّهِ تُسْبَى حَرِیمُهُمْ وَ آلُ زِیَادٍ آمِنُوا السَّرَبَاتِ
إِذَا وُتِرُوا مَدُّوا إِلَى وَاتِرِیهِمْ أَکُفّاً مِنَ الْأَوْتَارِ مُنْقَبِضَاتٍ
سَأَبْکِیهِمْ مَا ذَرَّ فِی الْأَرْضِ شَارِقٌ وَ نَادَى مُنَادِی الْخَیْرِ لِلصَّلَوَاتِ
وَ مَا طَلَعَتْ شَمْسٌ وَ حَانَ غُرُوبُهَا وَ بِاللَّیْلِ أَبْکِیهِمْ وَ الْغُدُوَاتِ[۱]
[۱]– البحار ۴۵: ۲۵۷، العوالم ۱۷: ۵۴۵، المنتخب الطّریحی: ۲۷٫
پاسخ دهید