پیشگیری بهتر از درمان است

در گذشته، نُه عامل مهم از عوامل ایجادکننده‌ی این اختلال را بیان کردیم و در اینجا به عوامل پیشگیری کننده از بروز این اختلال می پردازیم.

در این مشکل همیشه پیشگیری مقدّم بر درمان است؛ به عنوان مثال وقتی ما برای یک چاه روبندی قرار می دهیم تا کسی در چاه نیفتد، این کار پیشگیری است؛ اما اگر محافظی برای چاه قرار ندهیم و فردی در آن بیفتد، هرچند آسیب هم نببیند، ولی همین که باید با زحمت او را از درون این چاه بیرون بکشیم، این کار خیلی سخت ‌تر از آن کار اوّل یعنی پیشگیری است.

 در این مسئله نیز به نظر می‌آید که پیشگیری خیلی راحت‌تر باشد و زحمت کمتری هم داشته باشد. امّا چطور می‌توان این پیشگیری را انجام داد؟

الف. آگاهی و توجّه مسئولین

اوّلین نکته‌ این است که ما باید آگاهی کسانی را که در عرصه‌های فرهنگی جامعه مشغول هستند، نسبت به این موضوع بالا ببریم. اگر بخواهیم صریح تر بگوییم، امروزه بخشی از ایجاد این مشکل به خاطر بی دقّتی است که برخی از متوّلیان فرهنگی دارند.

به عنوان مثال گاهی عکس‌هایی روی جلد نشریات زده می‌شود که زمینه‌ی تحریک در نوجوان را فراهم می‌آورد و تحریک‌پذیری او را در سنّ بلوغ بالا می‌برد؛ در حالی که اگر متوّلی فرهنگی ما و کسی که دارد این نشریه را چاپ می‌کند، روی این موضوع دقّت و نظارت داشته باشد، این مشکل پیش نمی آید.

همچنین برخی از محصولات سینمایی ما نیز واقعاً مناسبت نیست و به گونه ای است که ممکن است زمینه‌ی بروز این اختلال را در نوجوانان پدید بیاورد. خیلی از این فیلم‌هایی که امروزه دارد توزیع می‌شود، مناسب نیست؛ لذا این آسیب را به قشر نوجوان ما می‌رساند. ما نمونه‌هایی از همین جوانان را در مشاوره‌ها می‌بینیم که گاهی شروع این اختلال در آنها از دیدن یک فیلم سینمایی بوده است.

گاهی افرادی که دارند در عرصه‌‌ی مسائل فرهنگی کار می‌کنند، اصلاً دوران بلوغ نوجوان را نمی‌شناسند و وقتی نمی‌شناسند، نه می‌توانند برای آن‌ها خوب برنامه‌ریزی کنند، نه اطّلاعات مناسبی را در اختیار گروه‌های مرجع قرار دهند تا آن‌ها از این اطّلاعات استفاده کنند و در ادامه آسیب‌های متعدّد دیگری را هم ایجاد می‌کند.

ب. پرهیز از دوستان ناباب

از دیگر عوامل پیشگیری که والدین خیلی در آن دخیل هستند پرهیز از دوستان ناباب است. برای پیشگیری باید زمینه‌ای را فراهم کنیم که فرزندان ما با دوستان و هم‌سالان خوبی مرتبط شوند. با این کار از بخش زیادی از مشکل جلوگیری می‌کنیم. حال ما این افراد را باید در کجا پیدا کنیم و چه کار باید انجام دهیم؟

با ارتبا‌ط‌گیری با فامیل و اقوامی که می‌دانیم بچّه‌های نوجوان خوبی دارند، همچنین با ارتباط با همسایه‌هایی که بچّه‌های خوبی دارند، می توانیم دوستان خوبی برای نوجوان خود پیدا کنیم.

ج. ارتباط با دوست فرزندمان

والدین باید به این‌ نکته خیلی توجّه کنند که اصطلاحاً هوای دوستان فرزندان خود را داشته باشند؛ چرا که وقتی ما پدر و مادرها با دوستان فرزندان خود ارتباط برقرار می‌کنیم، لایه‌های پنهان را از آن‌ها می‌گیریم.

وقتی والدین مدام فرزند خود را از رفیق بازی نهی می کنند و ارتباطی با دوستان او ندارند، فرزند آنها به طور پنهانی با دوستان خود ارتباط برقرار می کند و اصلاً اسم دوست خود را هم در خانه نمی‌آورد؛ در این صورت ممکن است به دنبال مسائل دیگری مثل آموزش‌های غلط و رد و بدل کردن فیلم‌های ضدّ اخلاقی نیز باشند؛ امّا وقتی پدر و مادر با دوستان و خانواده‌ی آنها ارتباط برقرار می‌کنند و به قول معروف بر سر سفره آنها می‌نشینند و نان و نمک همدیگر را می‌خورند، دیگر آنها نمکدان نمی‌شکنند؛ در واقع دیگر حجب و حیای بچّه اجازه نمی‌دهد که کار غیر اخلاقی انجام دهد؛ چراکه با خود می‌گوید که چشم من در چشم پدر است و اگر روزی پدر دوستم بفهمد، برای والدینم خیلی بد می شود.

لذا من این توصیه را دارم که حتماً با دوستان فرزندان خود دوست شوید. پدرها با پسرها و مادرها با دخترهایی که دوست فرزندان آن‌ها هستند، دوست شوند و این ارتباط‌ را بر قرار کنند. این ارتباط‌گیری می‌تواند زمینه‌ی پیشگیری از بروز غیر اخلاقی ها را در نوجوانان ما به وجود آورد.