آرى، عرصه سیاست و اجتماع، مهم‏ترین میدان بروز و ظهور بایسته‏هاى انتظار و مؤثرترین زمینه در جهت تحقق اهداف امام زمان(عج) در عصر غیبت و قبل از قیام ایشان است. بعضى از وظایف و بایسته‏هاى سیاسى و اجتماعى منتظران امام زمان(عج) عبارت است از:

مبارزه و امر به معروف و نهى از منکر
علاقه‏مندان و یاوران حضرت مهدى(عج)، هیچ گاه نباید سیره و روش پیامبر«ص» و اهل بیت او را فراموش کنند ؛ بلکه باید همواره آن را در نظر داشته و آماده پیوستن به قیام جهانى حضرت مهدى(عج) باشند و در عین حال خود علیه ظلم و ستم و فساد، مبارزه کنند.
رسول گرامى اسلام فرمود: «لا یزالونَ قومٌ من امّتى یُقاتلون على الحقّ ظاهرین الى یوم القیامه»؛ نهج الفصاحه، ج ۲، ص ۵۱۶ ؛ منتخب الاثر، ص ۵۱۴. ؛ «همواره گروهى از امت من تا روز رستاخیز، پیروزمندانه در راه حق نبرد مى‏کنند».

در روایات به نمونه‏اى از منتظران و شیعیان واقعى امام«ع» در عصر غیبت اشاره شده که علیه ظلمت و فساد قیام مى‏کنند و راه امامان خود را تداوم مى‏بخشند و جانشین ولى‏عصر(عج) در روى زمین هستند.
امام صادق«ع» مى‏فرماید: «فیَجعَلُ اللّه قم و اهلَها قائمین مقام الحجّه»؛ منتخب الاثر، ص ۴۴۳. ؛ «خداى تبارک و تعالى، قم و اهل قم را قائم مقام حجّت قرار مى‏دهد» و نیز «قم به این جهت قم نامیده شده که اهل آن در محضر قائم آل محمّد(عج) گرد مى‏آیند و با او قیام مى‏کنند و از یارى او منحرف نمى‏شوند» همان، ص ۴۸۵..

. حق خواهى و حق مدارى‏
تاریخ، صحنه حضور و نزاع دو گروه حقّ و باطل و دو اندیشه طغیان‏گرى و حق‏گرایى است ؛ راه حقّ و صلاح، راه پیامبران و صالحان و راه باطل و کفر، راه شیاطین و سردمداران زر و زور و تزویر است. این دو گروه و نبرد میان آنها، همیشه در جامعه بوده و همه منتظران واقعى امام زمان(عج)، باید پیرو و طرفدار حق و مخالف و دشمن باطل باشند. با ظهور حضرت مهدى(عج)، جهان شاهد مصاف نهایى حق و باطل و پیروزى و غلبه حق به رهبرى آن حضرت خواهد بود و منتظران ظهور نیز در هر حال باید براى چنین مصافى آماده باشند و خود نیز باید حق و حق خواهى را محور و مدار برنامه‏ها و فعالیت‏هایشان قرار دهند.
رسول خدا«ص» در این زمینه مى‏فرماید: «لا تَزالُ طائفه مِن اُمّتى على الحَقّ ظاهرین حتّى یأتى امرُ اللّه»؛ نهج الفصاحه، ج ۲، ص ۵۱۶ ؛ منتخب الاثر، ص ۵۱۴ ؛ بحارالانوار، ج ۵۱، ص ۵۲. ؛ «گروهى از امت من همواره حق را آشکار مى‏کنند تا فرمان خدا (امر ظهور) فرا رسد».

حضرت على«ع» نیز مى‏فرماید: «واللّه ما یکونُ ما تأملون حتّى یهلِک المبطلون و یضمحلّ الجاهلون و یأمن المتّقون…»؛ نهج البلاغه، ج ۱، ص ۱۹۸ ؛ الغیبه طوسى، ص ۲۷۹. ؛ «به خدا سوگند! آنچه آرزو مى‏کنید، تحقّق نمى‏یابد، مگر هنگامى که باطل از بین رود و نادان‏ها نابود شوند و پرهیزگاران، آرامش خود را باز یابند…».

استقامت و ایستادگى در سختى‏ها
«انتظار ظهور»، یکى از بزرگ‏ترین عوامل پایدارى، استقامت و مقاومت در برابر سختى‏ها و مشکلات عصر غیبت است. انتظار مسلمانان – به ویژه شیعیان – را در برابر ظلم‏ها، فسادها، زورگویى‏ها و انواع بلاها و سختى‏ها، ثابت و پا برجا نگه مى‏دارد و به آنان دل و جرأت مى‏دهد تا در برابر تهدیدها، تطمیع‏ها و سخت‏گیرى‏هاى دشمنان اسلام، خود را نبازند و از هیچ چیز و هیچ کس نهراسند.
پیامبر اکرم«ص» به مسلمانان صدر اسلام فرمود: «بعد از شما قومى خواهد آمد که پاداش هر یک از آنها برابر پاداش پنجاه نفر از شما است». گفتند: اى رسول خدا! مگر نه این است که ما در حضور شما، در بدر و احد و حنین شرکت کردیم و قرآن در میان ما نازل شد؟! فرمود: «اگر آنچه بر آنها روى خواهد داد، بر شما روى مى‏داد ؛ شما نمى‏توانستید چون آنها صبر و شکیبایى را پیشه خود سازید» منتخب الاثر، ص ۵۱۵ ؛ الغیبه طوسى، ص ۲۷۵..

و نیز فرمود: «… برادران من کسانى‏اند که در آخرالزمان مى‏آیند و ندیده، به من ایمان مى‏آورند… استقامت هر یک از آنها در دین خود، از کندن خارهاى گَوَن در شب تاریک و به دست گرفتن آتش گداخته، سخت‏تر است. آنها مشعل‏هاى هدایت‏اند که خداوند آنان را از فتنه‏هاى تیره و تار، نجات مى‏بخشد» بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۱۲۴..

امام حسین«ع» نیز در این باره مى‏فرماید:
«… امّا الصابر فى غیبته على الاذى و التکذیب، بمنزله المجاهد بالسیف بین یدى رسول اللّه»؛ همان، ج ۵۱، ص ۱۳۳. ؛ «… کسانى که در زمان غیبت او در مقابل آزار و تکذیب، استقامت مى‏کنند، مانند کسانى‏اند که در حضور رسول خدا شمشیر زده‏اند».

کسب آمادگى براى ظهور
امام صادق«ع» نیز فرموده است: «هر یک از شما باید براى خروج حضرت قائم (سلاحى‏) مهیّا کند – هر چند یک تیر باشد – خداى تعالى هرگاه بداند کسى چنین نیتى دارد، امید آن است که عمرش را طولانى کند تا آن حضرت را درک کند (و از یاران و همراهانش قرار گیردالغیبه النعمانى، ص ۳۲۱، ح ۱۰)»
پس براى ظهور حضرت مهدى(عج) و یارى آن حضرت، باید در هر لحظه‏اى آماده بود و خود را مهیّا نگه داشت و این شامل آمادگى نظامى، جسمانى و… مى‏شود ؛ اما مهم‏تر از همه آمادگى فکرى، علمى و سیاسى در عصر غیبت است.

اتحاد و همدلى‏

مهم‏ترین چیزى که در عصر غیبت واجب است، یکپارچگى و اتحاد شیعیان و پاى بندى به عهدشان با امام زمان(عج) است. هرگونه اخلال در صفوف متحد منتظران، منافى با وظایف دینى آنان و کمک به دشمنان آن حضرت است.
امام(ره) در توقیع معروف خود به شیخ مفید(ره) مى‏نویسد: «ولو انّ اشیاعنا – وفقهم الله لطاعه – على اجتماع من القلوب فى الوفاء بالعهد علیهم لما تأخّر عنهم الیمن بلقائنا و لتعجلت لهم السعاده بمشاهدتنا على حق المعرفه منهم بنا»؛ بحارالانوار، ج ۵۳، ص ۱۷۷، ح ۸. ؛ «اگر شیعیان ما – که خداوند به اطاعت خویش موفقشان بدارد – در وفا به پیمانى که با ما دارند، یکپارچه مى‏شدند و هرگز از میمنت ملاقات ما محروم نشده و ظهور ما به تأخیر نمى‏افتاد و البته سعادت حضور در محضر ما، با معرفتى حقیقى هر چه زودتر نصیبشان مى‏شد».

رعایت حقوق دیگران‏
از مهم‏ترین امور در زندگى محبّان و منتظران قائم(عج) رعایت حقوق برادران و مسلمانان و کمک به آنان است. انسان منتظر، نمى‏تواند به گونه‏اى زندگى کند که حقوق دیگران بر عهده‏اش باشد و در عین حال خود را دوستدار و منتظر مهدى موعود بداند؟!
امام باقر«ع» به جابر جعفى فرمود: «اى جابر! آیا کسى که ادعاى تشیّع مى‏کند، براى او این قول که دوست اهل بیت هستم، کافى است؟! سوگند به خدا، شیعه ما نیست، مگر کسى که پرهیزگار بوده و اطاعت از خداوند کند. شیعیان ما را به این صفات بشناسید: تواضع، خشوع، امانت‏دارى، بسیار در یاد خدا بودن… اى جابر! به ولایت و دوستى ما، جز از راه عمل و پرهیزگارى نمى‏توانى برسى کافى، ج ۳، ص ۷۴.».

به همین جهت امام صادق«ع» وظایف شیعیان را در رابطه با برادران مسلمان خود، چنین معرّفى مى‏کند: آنچه را براى برادر مسلمانت دوست بدارى که براى خودت دوست مى‏دارى ؛ از خشمگین کردن برادر مسلمان دورى کنى و آنچه را که مورد رضایتش است، انجام دهى و اوامرش را اطاعت کنى ؛ چشم و راهنما و آیینه او باشى و… وقتى چنین کردى، دوستى خود را، به دوستى او و دوستى او را به دوستى خود پیوند داده‏اى کافى، ج ۲، ص ۱۶۹.».
نتیجه اینکه علاقه‏مندان و یاران امام مهدى(عج)، باید کاملاً خود را وظیفه‏شناس و پایبند به اسلام و متعهّد و مسئول بدانند و همواره مراقب احوال و کارهاى خود باشند و از انحرافات دورى جسته و پناه به خدا ببرند و مو به مو احکام اسلام را عمل نمایند تا شایستگى سربازى آن حضرت را پیدا کنند ر.ک: محمد مهدى اشتهاردى، حضرت مهدى(عج) فروغ تابان ولایت، ص ۲۵۹ و ۲۶۰..

اطاعت از نایبان امام«ع»
عصر غیبت، دوران پنهان زیستى امام و عدم دسترسى به او است ؛ در این صورت براى اخذ احکام و تعالیم دینى و عمل به وظایف و تکالیف سیاسى، اجتماعى و عقیدتى، باید به نایبان عام آن حضرت مراجعه کرد و به ولایت و رهبرى آنان گردن نهاد. فقها و علما، به عنوان جانشینان امام معصوم«ع»، راهبران جامعه و هادیان امت و محل رجوع مردم هستند و احکام دینى را با اجتهاد و تفقه خود، به آنان ابلاغ مى‏کنند. (مهدویت۱، رحیم کارگر، کد: ۳۱/۵۰۰۰۲۷)

منبع:پرسمان