آنچه در غدیر تحقق پیدا کرده، تنزل حقیقت ولایت و به کمال رسیدن جریان هدایت الهی و سرپرستی خدای متعال است؛ و تا قبل از غدیر این جریان سرپرستی به حد کمال در عالم تنزل پیدا نکرده بود و به کف باکفایت نبی اکرم (ص) جریان هدایت الهی و سرپرستی و ولایت حضرت حق در غدیر گشوده شد. با آمدن انبیاء و حتی خود نبی اکرم (ص) هنوز نعمت توحید به کمال نرسیده است، وقتی باب نعمت ولایت به دست نبی اکرم (ص) گشوده می‏‌شود، نعمت توحید به تمام می‏‌رسد. لذا ذیل آیه «وَ أَسْبَغَ عَلَیْکُمْ نِعَمَهُ ظاهِرَهً وَ باطِنَه»، فرمود… نعمت باطنی ولایت است… و چیز دیگری نیست. حضرت درهای باطن توحید را گشودند «الیوم اکملت لکم دینکم و اتممت علیکم نعمتی». این است که هم ملائکه صف به صف آمده اند و هم شیاطین، هم ابلیس و هم جبرائیل. هم سران کفر و هم میکائیل و اسرافیل غدیر را رصد می‏‌کنند.

«الیوم یأس الذین کفروا» اصلا یأس از آنجا شروع می ‏شود؛ وقتی ابلیس و سران کفر امیدوار باشند، مابقی آنها امیدوارند و اگر مأیوس باشند، مأیوس اند؛ در قرآن خیلی از خطاب ها برای سران است، کمااینکه فرمود هیچ آیه ای نیست که با «یا ایها الذین آمنوا» شروع می‏‌شود الا اینکه مخاطب اصلی، امیرالمومنین اند؛ و وقتی گفته می‏‌شود «کفروا» در قدم اول مقصود ابلیس و سران کفرند. وقتی آنها واقعه را دیدند و حقیقت آنچه را در باطن این صحنه واقع شد و عهدی که خدا از نبی اکرم (ص) و امیرالمومنین (ع) گرفت و عهدی که اینها با خدا بستند در فداکاری برای هدایت و درهایی که از ولایت و هدایت گشوده شد و جریان هدایت الهی و ولایت الهی به یک مرتبه ای از کمال تنزل رسید، اینها مأیوس شدند…