سؤال: پسر ۱۵ ساله ای دارم که علاوه بر این‌که نماز نمی‌خواند، به تازگی دد اتاق او چند CD غیر اخلاقی پیدا شده است؛ چه رفتاری با او داشته باشم که اعتماد او نسبت به من از بین نرود؟

جواب:

یکی از فلسفه‌های نماز این است که انسان را از بدی ها و زشتی ها باز می‌دارد؛ برای همین است که خداوند متعال در قرآن می‌فرماید: «إِنَّ الصَّلاهَ تَنْهى‏ عَنِ الْفَحْشاءِ وَ الْمُنْکَرِ»[۱].

من همیشه به دانشجو ها و جوان ها تاکید می‌کنم که سیم ارتباط خود را با خدا هیچ وقت قطع نکنند؛ زیرا در خیلی از موارد نماز به فریاد انسان می‌رسد. قرآن در این باره می‌فرماید: «وَ اسْتَعینُوا بِالصَّبْرِ وَ الصَّلاهِ»[۲]؛ یعنی انسان برای این که از مکر و حیله شیطان حفظ شود، باید از نماز کمک بگیرد.

اوّلین گام، ارتباط با خدا

 اوّلین گامی که والدین باید نسبت به این نوجوان بردارند، این است که بین او و خدا یک رابطه‌ی خوب برقرار کنند. فطرت و طینت بچّه ها در این دوره  پاک است؛ لذا بهتر با خدا ارتباط برقرار می‌کنند.

راه های جلب توجّه نوجوانان به معنویت:

والدین باید معنویّت‌ها را به صورت زیبا برای فرزندان خود شرح دهند؛ آن‌ها می‌توانند با چند روش این کار را انجام دهند:

الف. گفتگو در فضای دوستانه

یکی از راه‌ها این است که پدر و مادر با فرزندشان در یک فضای دوستانه صحبت کنند؛ مثلاً با او به بیرون بروند و در یک فرصت مناسب مسائل دینی را مطرح کنند.

یکی از روش‌های ارتباطی با بچّه‌ها در سنین نوجوانی، روش عاطفی و دوستانه است؛ لذا ما باید با فرزندان خود دوست باشیم و در یک فضای دوستانه و عاطفی درخواست های خود را مطرح کنیم.

ب. ارتباط با مکان‌های مقدّس

پدر و مادر باید زمینه‌ای را فراهم کنند که ارتباط فرزندشان با مکان‌های پاک و مقدّس بیشتر شود؛ به عنوان مثال محرّم و صفر زمان خوبی است که این ارتباط برقرار شود؛ چراکه بچّه ها در هیئت‌ها و مجالس اهل بیت بیشتر به خدا نزدیک می‌شوند.

ج. ایجاد فضای عبادت

نکته‌ی سوّم این است که باید در خانه جو نماز خواندن ایجاد شود؛ مثلاً گاهی اوقات پدر به فرزندش بگوید: من دوست دارم نماز خواندن تو را ببینم؛ پدر با این کار، هم ابراز عاطفه کرده و هم جو نماز را در خانه ایجاد کرده است.

د. افزایش بینش اعتقادی

 بینش اعتقادی بچّه ها در این سنین باید افزایش پیدا کند؛ زیرا هر چه بینش اعتقادی آنها تقویت شود، بیشتر متوجّه نماز می‌شوند.

ه. ارتباط با روحانیت

 پدر و مادر باید ارتباط فرزندشان را با روحانیت بیشتر کنند. بنده بارها به والدین گفته‌ام که مبادا در حضور بچّه ها از روحانی بد بگویند؛ زیرا بچّه ها قرار است دینشان را از این قشر بگیرند؛ حال اگر کسی از روحانیت بد بگوید، آن‌ها از دین فراری می‌شوند و باید فاتحه‌ی دین آن‌ها را خواند.

حضرت امام خمینی رضوان الله تعالی علیه در این زمینه می‌فرمایند: “کسانی که اسلام را بدون روحانیت می‌خواهند، این‌ها اصلاً اسلام را نمی‌خواهند“.

احترام به عالم عبادت است

در روایات آمده است که نگاه به چهره‌ی عالم عبادت است و حتّی عنوان شده که نگاه به در خانه‌ی عالم نیز عبادت است؛ لذا در گذشته وقتی مردم یک عالم دینی را می‌دیدند یا از در خانه اش عبور می‌کردند، احترام می‌گذاشتند.

شاید برای برخی از افراد این سؤال پیش بیاید که چرا نگاه به در خانه‌ی عالم عبادت است؟! در جواب باید گفت که چون در خانه‌ی عالم، انسان را به یاد خدا می‌اندازد و هرچه انسان را به یاد خدا بیاندازد، عبادت است.

و. روضه‌های هفتگی

یکی از چیزهایی که امروزه در خانواده‌ها کم شده، روضه‌های هفتگی است. در گذشته گاهی  چند نسل در روضه‌ها تربیت می‌شدند. لذا پدر و مادر باید به این فضاها دقّت داشته باشند.

چگونگی برخورد والدین با این مشکل

امّا این مادر بزرگوار چگونه باید با فرزندشان برخورد کنند؟ توصیه می‌شود که ایشان آن تصاویر غیر اخلاقی را از بین ببرند و در این‌باره کوچک ترین تغییری در رفتار خود نشان ندهد؛ یعنی به گونه ای رفتار کنند که بچّه در حالتی بین خوف و رجا باشد.

امّا اگر فرزندشان سؤلاتی در این زمینه مطرح کرد، در این‌جا مادر باید خود را به تغافل بزند و رفتارش را نادیده بگیرد.

فواید خوف و رجاء

حالت خوف و رجاء باعث سازندگی افراد می‌شود؛ لذا به همین دلیل است که خداوند انسان‌ها را در خوف و رجا قرار داده است. به عنوان مثال اگر فردی گناه کند و بداند که با توبه بخشیده می‌شود، دوباره به سمت گناه می‌رود؛ امّا اگر خود را در حالتی بین خوف و رجاء ببیند، دیگر به سمت گناه نمی‌رود. به نظر می‌آید که خوف و رجاء یک عامل تربیتی است که باعث رشد انسان ها می‌شود.

تذکری به والدین

ما بارها به والدین تاکید کرده‌ایم که برای فرزندانشان کامپیوتر شخصی خریداری نکنند؛ بلکه اگر قصد خریدش را دارند، آن را برای خانواده تهیّه کنند؛ دلیل آن هم این است که فرزندان از این آسیب ها در امان باشند.

[۱]– سوره‌ی عنکبوت، آیه ۴۵٫ همانا نماز است که (اهل نماز را) از هر کار زشت و منکر باز مى‏دارد

[۲]– سوره‌ی بقره، آیه ۴۵٫ و یارى جویید از خدا به صبر و نماز،