سوال: مزار حضرت زینب کبری  سلام الله علیها در سوریه چه مقدار دارای سند و اعتبار است و آیا می توان پذیرفت که حضرت زینب سلام الله علیها پس از شهادت ابا عبدالله علیه السلام مجدداً به شهری  برگشته اند که بدترین مصیبت ها را متحمل شده اند؟

 

پاسخ: بین محققان و مورخان در این رابطه سه مطلب هست، دو نقل و یک نظر.  نقلی مبتنی بر آن است که حاکم مدینه به یزید لعنه الله نوشته بود که حضرت زینب سلام الله علیها به خاطر افشاگری ها و تبلیغاتی که علیه او می کند اوضاع مدینه را برهم زده و لذا یزید دستور داد که آن حضرت به شهری غیر از مکه و مدینه تبعید شود و انتخاب را بر عهده خود حضرت زینب علیهاالسلام گذاشتند که حضرت شام را انتخاب می کند و به شام می آید.  این نقل مورد خدشه بسیاری از محققین قرار گرفته و گفته اند معنا ندارد که حضرت با آن همه سوابق تلخ که از شام دارند به این شهر برگردند.

 

در نقل دیگر ذکر شده که در مدینه قحطی و گرسنگی پدید آمد و عبدالله بن جعفر که املاکی در شام داشت حضرت زینب علیه السلام را به اینجا آورد،  حضرت هم فرمود که من خاطره بسیار تلخی از شام دارم. او هم گفت که وارد شهر نمی شویم، در روستای راویه که اموال و املاک من هست به آنجا می رویم و چیزی از حضورشان در اینجا نگذشته بود که حضرت زینب علیهاالسلام از دنیا رفتند و در همین روستای راویه دفن شدند.  اما این نقل را هم  برخی از محققان رد می کنند چون در هیچ منبع تاریخی درباره ی قحطی در سال ۶۲ در مدینه چیزی ذکر نشده است.

 

نقل دیگری هم در ارتباط با مصر هست. گفته شده وقتی خواستند حضرت را تبعید کنند خود حضرت زینب علیهاالسلام مصر را برگزیدند و به سوی این منطقه رفتند. در مصر هم مورد استقبال مسلمه بن مخلد انصاری  فرمانروای مصر قرار گرفتند. داستان هایی هم در این رابطه نقل می شود که بسیاری از محققین زینبیه مصر را ترجیح داده اند و برخی محققان معاصر هم نظرشان برهمین هست.

 

 اما مرحوم علامه سید محسن امین عاملی صاحب کتاب ارزشمند اعیان الشیعه می گوید ورود حضرت زینب علیها السلام بعد از سفر جانکاه کربلا از شام به مدینه قطعی است اما خروج آن حضرت از این شهر هیچ قابل اثبات نیست و لذا می توان نتیجه گرفت که حضرت در مدینه از دنیا رفته و در همین شهر هم دفن شده.

 

 اما نظر ایشان هم برخی دیگر از محققان رد می کنند و می گویند بقیع جای مهمی بود و افرادی که در این قبرستان دفن می شدند ثبت می کردند و افرادی که  شخصیت های درجه دو و سه هم بودند دفن آنها در بقیع مورد توجه قرار گرفته و ثبت شده، چطور حضرت زینب علیهاالسلام که شخصیت درجه یک هم هست در بقیع دفن شده اند ولی هیچ کس آنرا ثبت و نقل نکرده.

 

لذا ما این سه منطقه و محلی که راجع به مدفن حضرت زینب علیهاالسلام هست را، هر سه را گرامی می داریم به این دلیل که نه می توانیم صد در صد اینها را رد کنیم و نه صد در صد بپذیریم اما چون منسوب به آن وجود مقدس هست عرض ارادت در شام، در مصر و در بقیع به ساحت مقدس حضرت زینب علیهاالسلام موجب ثواب هست و توجه خداوند.