چرا در سوره «ناس» به  جای «صدور» از «قلوب» استفاده نشده است؟

پاسخ اجمالی

واژه «قلب» و «صدر» از نظر معنا مترادف و نزدیک به هم هستند؛ برای نمونه میان آیه «أُولئِکَ الَّذینَ یَعْلَمُ اللَّهُ ما فی‏ قُلُوبِهِمْ…»؛[۱] آنانند که آنچه را در دل دارند خداوند می  داند، و آیه «وَ إِنَّ رَبَّکَ لَیَعْلَمُ ما تُکِنُّ صُدُورُهُمْ وَ ما یُعْلِنُونَ»؛[۲]و به یقین پروردگارت آنچه دل  هاشان پنهان می  دارد و آنچه آنان آشکار می  کنند را می  داند، که تفاوت چندانی میان این دو آیه مشاهده نمی  شود.[۳]
البته در برخی آیات صدر(سینه) محل و ظرف برای قلب که همان عضو مخصوص آدمی است قرار داده شده است؛ مانند: «وَ لکِنْ تَعْمَى الْقُلُوبُ الَّتی‏ فِی الصُّدُورِ»؛[۴] بلکه آن دل  ها که درون سینه  ها جا دارند (نیز) نابینا می  گردند.
در برخی تفاسیر در ذیل آیات سوره ناس؛ با نگرش فلسفی و عرفانی تفاوت  هایی میان قلب و صدر و نیز علت استفاده قرآن از واژه صدر در این سوره، بیان کرده  اند؛ مانند این  که ادعا شده: مراد از صدر، جایگاه نفس حیوانی و نشیمنگاه او است، چنان  چه قلب؛ عرش و مقام بلند نفس ناطقه است و به همین سبب وسوسه در قلب نمی  تواند تأثیرگذار باشد و تنها در صدر اثر خود را می  گذارد؛ به همین جهت از «الَّذی یُوَسْوِسُ فی‏ صُدُورِ النَّاسِ»، به  جای «الَّذی یُوَسْوِسُ ‏فی‏ قُلُوبِ النَّاسِ» استفاده شده است.[۵]
البته اثبات چنین ادعایی چندان آسان نیست، به ویژه آن  که در آیات دیگری از قرآن، به «قلب» با این دیدگاه نفوذناپذیر نگاه نشده است.[۶]

منبع:اسلام کوئست

پی نوشت:

[۱]. نساء، ۶۳٫

[۲]. نمل، ۷۴٫

[۳]. به هر حال برای آگاهی بیشتر درباره مفهوم  شناسی قلب و صدر در لغت و قرآن کریم «بررسی مفهوم قلب در قرآن»، سؤال ۲۹۶۷۵ و «تفاوت شرح صدر با شرح قلب»، سؤال ۳۱۲۱۹ را مطالعه کنید.

[۴]. حج، ۴۶٫

[۵]. صدرالمتألهین، محمد بن ابراهیم، تفسیر القرآن الکریم، تحقیق، خواجوی، محمد، ج ۱، ص ۱۷، قم، بیدار، چاپ دوم، ۱۳۶۶ش.

[۶]. آل عمران، ۱۵۱؛ اعراف، ۱۰۱؛ حجر، ۱۲ و …