دعا داراى مرزهاى تعریف شده اى است و تنها در چارچوب همان مرزها اثر گذار خواهد بود و خارج از آن تأثیرى نخواهد داشت. از جمله مهم ترین مرزها عبارتند از:

۱ – همخوانى با سنن و قوانین الهى؛ خداوند متعال عوالم هستى و موجودات را بر اساس قوانین و نظام خاصى آفریده است و تدبیر امور طبق همان سنن است. از این رو اگر کسى دعایى کند که خلاف این سنن و نظام باشد نباید در انتظار تحقق آن باشد چنانکه حضرت على (علیه السّلام)  در پاسخ به پرسش صوحان عبدى که سؤال نمود: کدام دعا بیراهه تر است؟ امام فرمود: «دعاى کسى که براى تحقق آن چه ناشدنى است دعا کند».[۱] و نیز از ایشان نقل شده است که: من در دعا گفتم: خداوندا! مرا به هیچ یک از بندگانت نیازمند مساز.[۲]

۲ – همخوانى با نظام تشریع؛ خداوند متعال براى انسان قوانینى را وضع کرده که ما از آن به نظام تشریع یاد مى کنیم این نظام همان بایدها و نبایدها و همان حسن و قبح و همان خوشایندها و به آیندها است. یکى از مرزهاى دعا همین قوانین تشریعى است. بر این اساس آدمى نمى تواند از خداوند عمل قبیح یا برآیند و یا نبایدى را طلب کردن امور قبیح نهى شده است.[۳]

 

دفتر نشر معارف/مؤلفان:محمدرضا کاشفی و سیّد محمد کاظم روحانی


[۱] – الامالى، ص ۴۳۵٫

[۲] – بحارالانوار، ج ۹۳، ص ۳۲۵٫

[۳] – نگا: بحارالانوار، ج ۴۷، ص ۲۴۹٫