ابوحنیفه⁽ پیشواى مذهب حنبلى، یکى از مذاهب چهارگانه ى اهل تسنّن.⁾ به منظور عیادت نزد اعمش⁽ یکى از محدّثین اهل تسنّن.⁾ رفت ـ اعمش از لحاظ نقل حدیث بسیار اسبق و برتر از ابوحنیفه بود، هم چنین ابوحنیفه اهل لسان نبود، هر چند در تمسّک به قیاس مهارت بیشتر داشت، ولى به هر حال در حدیث به اعمش نمى رسید. ـ و به او گفت:

« هذا آخَرُ یَوْمٍ مِنْ أَیّامِ دُنْیاکَ وَ أَوَّلُ یَوْمٍ مِنْ آخِرَتِکَ؛ فَتُبْ إِلى رَبِّکَ لِبَعْضِ ما رَوَیْتَهُ؟ » امروز، آخرین روز از روزگار عمر تو، و اوّلین روز از ایّام آخرت تو مى باشد، پس از بعضى از روایاتى که نقل نموده  اى به درگاه خدا توبه کن. گفت: « لِماذا یا نُعْمانُ؟! » از چه توبه کنم اى نعمان؟! اعمش در این جا، ابوحنیفه را با نام خطاب کرد، نه با کنیه که هنگام تعظیم و تکریم اشخاص را با آن خطاب مى کنند. ابوحنیفه گفت:

« رِوایَتُکَ فِى عَلِىٍّ أَنَّهُ قَسیمُ الْجَنَّهِ وَ النّارِ. » از آن روایت که درباره  ى على ـ علیه  السّلام ـ نقل نمودى که او تقسیم کننده  ى بهشت و جهنم است. اعمش گفت:

« سَنِّدُونى، فَقَدْ حَدَّثَنى فُلانٌ وَ لا أَرى سَیِّدا أَفْضَلَ مِنْهُ فى زَمانِهِ قالَ حَدَّثَنى فُلانٌ وَ هُوَ سَیِّدُ أَهْلِ عَصْرِهِ إِلى أَنْ قالَ: قالَ رَسُولُ اللّه ـ صلّى اللّه علیه وآله وسلّم ـ عَلِىٌّ قَسیمُ الْجَنَّهِ وَ النّارِ عَلى رَغْمِ أَنْفِکَ. »

 مرا از رختخواب بلند کنید تا تکیه دهم، فلانى که استادى افضل از او در زمانش ندیده بودم به من بازگو نمود که فلانى که سیّد اهل عصرش بود گفت: تا این که گفت: رسول خدا ـ صلّى  اللّه  علیه  وآله  وسلّم ـ فرمود: على ـ علیه  السّلام ـ تقسیم کننده  ى بهشت و جهنم است. ابوحنیفه گفت (به این مضمون): « نَنْصَرِفُ مِنْهُ قَبْلَ أَنْ یَأْتِىَ بِأَقْوى مِنْهُ. » پیش از آن که قوى  تر از این راذکر کند، از نزد او بلند شویم و برویم. متن حدیث در بحار الانوار، ج ۳۹، ص ۱۹۷؛ ج ۴۷، ص ۴۱۲؛ امالى طوسى، ص ۶۲۹ ذکر شده است و تفاوت  هاى قابل ملاحظه با متن دارد، ملاحظه شود.

منبع: کتاب در محضر حضرت آیت الله العظمی بهجت- جلد۱ / محمد حسین رخشاد