آیه ۳۳ سوره یوسف چنین است: «قالَ رَبِّ السِّجْنُ أَحَبُّ إِلَیَّ مِمّا یَدْعُونَنی إِلَیْهِ وَ إِلاّ تَصْرِفْ عَنّی کَیْدَهُنَّ أَصْبُ إِلَیْهِنَّ…». آیا فعل «یدعوننی» در این آیه به صورت جمع مؤنّث استفاده شده یا مذکّر؟ و اگر مذکّر است برای چه؟

پاسخ اجمالی

در افعال مضارعی که ریشه آنها معتل از نوع ناقص واوی؛ نظیر “رجو” یا “دعو” است، صیغه سوم (جمع مذکر غایب) و صیغه ششم (جمع مؤنث غایب) آنها مشابه هم می باشند. بنابراین، مورد پرسش شما، “قالَ رَبِّ السِّجْنُ أَحَبُّ إِلَیَّ مِمَّا یَدْعُونَنی‏ إِلَیْه‏” که “یدعون” در این آیه، جمع مؤنث غایب است.

پاسخ تفصیلی

در افعال مضارعی که ریشه آنها معتل از نوع ناقص واوی، نظیر “رجو” یا “دعو” است، صیغه سوم (جمع مذکر غایب) و صیغه ششم (جمع مؤنث غایب) آنها مشابه هم می باشند. لطفاً به نمونه های ذیل دقت فرمایید:

۱ – “أُولئِکَ یَرْجُونَ رَحْمَتَ اللَّه“[۱]‏ که در آن، “یرجون” صیغه سوم (جمع مذکر غایب) است.

۲ – “وَ الْقَواعِدُ مِنَ النِّساءِ اللاَّتی‏ لا یَرْجُونَ نِکاحا“،[۲]که در این مورد،”یرجون” صیغه ششم (جمع مؤنث غایب) است.

۳ – “وَ لا تَطْرُدِ الَّذینَ یَدْعُونَ رَبَّهُمْ بِالْغَداهِ وَ الْعَشِیِّ یُریدُونَ وَجْهَه‏“[۳]که در آن “یدعون” به عنوان جمع مذکر غایب است.

۴ – نهایت این که مورد پرسش شما، “قالَ رَبِّ السِّجْنُ أَحَبُّ إِلَیَّ مِمَّا یَدْعُونَنی‏ إِلَیْه‏” که “یدعون” در این آیه، جمع مؤنث غایب می باشد.

بر این اساس، موردی برای بخش دوم پرسشتان باقی نمی ماند.

منبع:اسلام کوئست

پی نوشت:

[۱] بقره، ۲۱۸.

[۲] نور، ۶۰.

[۳] انعام، ۵۲.