یکم. این حدیث مربوط به جایی است که انسان برای عزیز از دست رفته‌اش خودزنی و گریبان چاک کند آن هم در حالی که معترض به قضای الهی باشد و حر‌ف‌هایی بزند و نوحه‌هایی گوید که موجب خشم خداوند است. امّا گریه بر امام حسین (علیه السّلام) و عزاداری بر آن حضرت، از افضل قربات است و از مصادیق تعظیم شعائر الهی و اعلام وفاداری نسبت به بزرگان مکتب و پیشوایان دینی است و فلسفه‌های متعدّدی دارد که در پاسخ به پرسش‌های پیشین مطرح شد.

دوم. گریبان چاک کردن نیز در مواردی استثنا شده است و اشکال ندارد؛ مانند گریبان چاک کردن در فوت پدر، مادر، برادر، چنان‌که حضرت موسی (علیه السّلام) در فراق هارون و امام حسن عسکری (علیه السّلام) در فراق امام هادی (علیه السّلام) گریبان چاک کرده‌اند.[۱]

بنابراین گریه و نوحه و عزاداری و گریبان چاک کردن در ماتم ائمه (علیهم السّلام) خصوصاً امام حسین (علیه السّلام)- که پدر معنوی امّت اسلامی می‌باشند- اشکال ندارد؛ بلکه موجب سعادت انسان و قرب به خدای سبحان است.

گریه و نوحه‌ای که در روایات مورد مذمّت قرار گرفته، نوحه‌ای است که با عدم رضایت خداوند همراه باشد و این همان شیوه‌ای است که در جاهلیت مرسوم بود و روایت پیامبر (صلّی الله علیه و آله و سلّم) «لَیْسَ مِنَّا مَنْ ضَرَبَ الْخُدُودَ وَ شَقَّ الْجُیُوبَ وَ دَعَا بِدَعوَهَ الجَاهِلیَّه» ناظر به این نوع عزاداری است.

امّا عزاداری امام حسین (علیه السّلام) مقوله‌ای جدا است و روایات ما نیز به این امر تشویق می‌کند؛ چون در متن عزاداری، بقای اسلام و تزلزل حکومت فاسدان و ظالمان نهفته است و ثمرات معنوی و اجتماعی زیادی به همراه دارد.

منبع: پرسشها و پاسخهای دانشجویی ویژه محرم؛ دفتر نشر معارف – تدوین و تألیف: گروه مؤلفان

[۱]. وسائل الشیعه، ج ۲۲، ص ۴۰۲ و ج ۳، ص ۲۷۴.