زمان دعا:

هر چند دعا در هر وقتى مطلوب است ولى بر اساس روایات اوقات مخصوصى که زمینه مناسب تر براى دعا کردن فراهم مى آورد معین شده است. از جمله: سحر و نیمه شب[۱] هنگام تلاوت قرآن، هنگام اذان، هنگام بارش باران، هنگامى که دو لشگر اسلام و کفر در مقابل یکدیگر قرار مى گیرند و گروهى آماده شهادت مى شوند، هنگامى که ستمدیده اى صداى مظلومیتش بلند مى شود.[۲] پس از اقامه نماز[۳] هنگام غروب خورشید و طلوع فجر.[۴]

دست اشکسته بر آورد دعا*** سوى اشکسته، برد فضل خدا[۵]

گفتنى اینکه؛ اولاً، برخى از دعاها نیز در وقت خاصى از سال باید خوانده شود که در کتب دعایى مشخص شده است. روز جمعه[۶] و هنگام سجده.[۷]

ثانیاً، حکمت برخى از این اوقات به دلیل تحقق قرب به پروردگار است، مثلاً هنگام اذان یا تلاوت قرآن، آدمى به خداوند نزدیک تر است و از این رو زمینه براى دعا و استجابت دعا فراهم تر مى باشد. بعضى از این زمان ها به دلیل سکوت، آرامش و مغفول شده از امور دنیوى و تعلقات بستر مناسبى براى توجه خاص و ویژه به پروردگار است مانند سحرها، یا پاره اى از این اوقات به دلیل قرابت زمانى و مفات یا شهادت یا ولادت معصومان یا نزول قرآن [شب  قدر] اهمیت مى یابد و… .

مکان دعا :

خداوند در همه جا هست و به هر جا رو کنیم او در آنجا حاضر است[۸] از این رو نمى توان دعا را به مکان مشخصى محدود ساخت، ولى در عین حال به دلیل و ویژگى ها و تقدس هایى که برخى از مکان ها دارند، دعا در آن مکان ها توصیه و زمینه اجابت در آنها نزدیک تر تلقى شده است مانند مسجد[۹] یا مسجد کوفه[۱۰] یا مکان هاى مقدسى چون مسجدالحرام، مسجدالنبى، مشاهد مشرفه و… که در کتب دعا به صورت مشخص آمده است.

دفتر نشر معارف/مؤلفان:محمدرضا کاشفی و سیّد محمد کاظم روحانی

[۱] – کافى، ج ۲، ص ۸-۴۷۷٫

[۲] – همان، ۴۷۷٫

[۳] – تهذیب الاحکام، ج ۲، ص ۳۲۲٫

[۴] – بحارالانوار، ج ۹۰، ص ۳۴۳٫

[۵] – مثنوى، دفتر پنجم، ۴۹۳٫

[۶] – بحارالانوار، ج ۹۰، ص ۳۴۳٫

[۷] – همان، ۳۴۴٫

[۸] – بقره۲، آیه ۱۱۵٫

[۹] – نگا: میزان الحکمه، ج ۵، ص ۲۳۹۷، ش ۸۳۱۴٫

[۱۰] – کافى، ج ۳، ص ۴۹۲٫