فرشته ها البته یکسان نیستند. فرشتگان حامل عرش و حامل وحى مقامى والا دارند: «وَ ما مِنّا إِلاّ لَهُ مَقامٌ مَعْلُومٌ»[۱] فرشتگان حامل وحى معصومند؛ زیرا در قرآن کریم آمده است: «لا یَعْصُونَ اللّهَ»[۲] این گروه تکامل هم ندارند. البته این که تمام فرشته ها از یک سنخ باشند یا هیچ فرشته اى شبیه انسان داراى نفس مستکمله نباشد، مشخص نیست و هیچ دلیلى نداریم.

جریان فطرس هم به اثبات نیاز دارد؛ زیرا فطرس واژه اى یونانى است و در دعاى سوم شعبان هم فرشته خوانده نشده است. عبارت دعا این است: «و عاذ فطرس بمهده». از سوى دیگر، سند این دعا هم باید تحقیق شود و میزان اعتبارش به دست آید. چنانچه درستى سند و فرشته بودن فطرس هر دو اثبات شود، این امر با آیه فوق مزاحم نیست؛ زیرا امکان دارد فطرس از فرشتگان زمینى به شمار آید و با فرشتگان آسمانى یا اخروى تفاوت داشته باشد.

منبع:نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاهها / مؤلف:آیت اللّه عبداللّه جواد آملی/پرسش وپاسخ دانشجویی

[۱] – سوره صافات۳۷: آیه ۱۶۴٫

[۲] – سوره تحریم۶۶: آیه ۶٫