جامع ترین تعبیر در قرآن از «حمد خدا» کدام تعبیر است؟

پاسخ اجمالی

یکی از معانی مهم قرآنی که بارها در قرآن و با عبارات مختلف ذکر شده و مورد تأکید قرار گرفته، مسئله حمد خداوند است. به طور خلاصه می توان گفت که حمد خداى سبحان در آغاز پنج سوره قرآن آمده است:
۱ – سوره حمد: در این سوره خداوند با وصف این که پروردگار عالمیان است، مورد ستایش قرار گرفته است.[۱]
۲ – سوره انعام: در این سوره، با عنوان خالق آسمان ها و زمین و جعل کننده تاریکی ها و نور، حمد شده است.[۲]
۳ – سوره کهف: خداوند در این آیه، به عنوان نازل کنند کتاب آسمانی بر پیامبر اسلام(ص)، ستوده شده است.[۳]
۴ – سوره سبأ: در این سوره خداوند مالک آنچه که در آسمان و آنچه که در زمین است مدح شده است.[۴]
۵ – سوره فاطر: خدایی که آفریننده آسمان ها و زمین است و کسی است که فرشتگان را پیام رسان خود قرار داده است.[۵]
و نیز تعداد بسیاری از آیات دیگر قرآن نیز ناظر به حمد خدا به همراه توصیفات گوناگونی از حضرت حق می باشند.
با مقایسه این معانی و توصیفات؛ برخی از مفسران معاصر گفته اند: جامع ترین حمد در بین آیات مختلف قرآن، آیه دوم سوره حمد؛ یعنی عبارت «الْحَمْدُ للهِ رَبّ‏ِ الْعَالَمِینَ» است؛ زیرا عبارت «العالمین» شامل همه عالم خلقت، اعم از آسمان ها و زمین و عالم مجردات و مادیات و عالم تشریع و تدوین می شود.[۶]

منبع:اسلام کوئست

پی نوشت:

[۱]. «الْحَمْدُ للهِ رَبّ‏ِ الْعَلَمِینَ».

[۲]. «الحْمْدُ للهِ الَّذِى خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضَ وَ جَعَلَ الظُّلُمَاتِ وَ النُّورِ».

[۳]. «الحْمْدُ للهِ الَّذِى أَنزَلَ عَلىَ‏ عَبْدِهِ الْکِتَابَ».

[۴]. «الحَمْدُ للهِ الَّذِى لَهُ مَا فىِ السَّمَاوَاتِ وَ مَا فىِ الْأَرْضِ وَ لَهُ الحَمْدُ فىِ الآخِرَهِ».

[۵]. «الحَمْدُ للهِ فَاطِرِ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضِ جَاعِلِ الْمَلَئکَهِ رُسُلاً».

[۶]. جوادی آملی، عبدالله، تفسیر تسنیم، محقق: اسلامی، علی، ج ۱، ص ۳۳۶، قم، مرکز نشر اسراء، چاپ هشتم، ۱۳۸۸ش. البته این تعریف  شامل آیات دیگری که عبارت «الحمد لله رب العالمین» در آنها وجود دارد نیز خواهد شد.