در سوگ امام حسین (علیه السلام) گریستن، گریاندن و خود را به گریه واداشتن، پاداش‌هایی عظیم دارد و مایه‌ی دستیابی به رحمت الهی، سعادتمندی، و دخول در بهشت جاویدان می‌شود. در برخی از روایات، تصریح شده است که پاداش‌های مذکور در برابر گریه‌ای اندک، به فرد گریه کننده عطا می‌شود. بی‌گمان این روایات در برپایی عزاداری امام حسین (علیه السلام)، بقا و تداوم آن نقشی فراوان داشته، همواره مایه‌ی تشویق و سوگواران حسینی بوده است. حال در این باره پرسش‌هایی مطرح است:

۱٫‌ آیا اعطای پاداش در برابر گریه برای امام حسین (علیه السلام)، شامل هر گریه کننده‌ای، با هر نیتی و با هر گونه عملکردی می‌شود؟

2. چگونه اندکی گریه می‌تواند مایه‌ی سعادتمندی انسان و دخول در بهشت جاویدان شود؟

در پاسخ به چنین پرسش‌هایی، ابتدا باید اذعان کرد که گریه بر امام حسین (علیه السلام) در جایگاه یک عمل عبادی که درخور اجر و ثواب فراوانی است، همچون سایر عبادات، ارتباطی تنگاتنگ با نیت افراد پیدا می‌کند؛ به طوری که اگر اولاً خالصانه و به قصد تقرب به خداوند انجام شود، و ثانیاً با معرفت و شعور همراه باشد، به بالاترین درجه‌ی پذیرش می‌رسد و فرد را به بالاترین پاداش‌ها می‌رساند. همچنین شکی نیست که خداوند هرگز گریه از روی ریاکاری و خودنمایی را نمی‌پذیرد. برخی به اشتباه پنداشته‌اند ریا در گریه برای امام حسین (علیه السلام) استثنا شده و حرام نیست و گمان کرده‌اند که تباکی، تجویزی برای ریاکاری است. در حالی که همان‌گونه که پیش‌تر در بیان مفهوم تباکی گذشت، «تباکی» خود را به گریه واداشتن است که اگر از روی اخلاص و معرفت باشد، قطعاً اجر فراوانی دارد.

افزون بر این، باید بر این نکته نیز پای فشرد که در پیشگاه خداوند، همه‌ی اعمال محاسبه می‌شوند، و این همه فضیلت که برای گریه بر امام حسین (علیه السلام) بیان شده و این‌که اشک چشم، آتش دوزخ را فرو می‌نشاند و غمگین شدن در سوگ شهیدان کربلا ایمنی از عذاب است، در صورتی است که گناه، فسق و آلودگی انسان به قدری نباشد که مانع رسیدن این فیض‌های الهی شود.^[۱] بنابراین سزاوار است که عزادار حسینی درباره‌ی عزاداری خود، و نیز نیتش، دچار شک و تردید و خدای ناکرده ناامیدی نشود و همواره بکوشد تا هم معرفت خود را به امام حسین (علیه السلام) و هم مراتب اخلاصش را بیفزاید. در این باره باید دانست که هدف اصلی از تشکیل مجالس و محافل حسینی، زنده نگاه داشتن مکتب ابا عبدالله الحسین (علیه السلام) است. بر این اساس، شایسته است عزاداران امام حسین (علیه السلام) به گونه‌ای رفتار کنند که این هدف تأمین شود، و شکی نیست که با تسامح در ارتکاب گناه، یا با ریاکاری نمی‌توان به چنان هدف مقدسی دست یافت.

شایسته است متولیان مجالس و محافل عزای امام حسین (علیه السلام) و نیز واعظان، خطیبان و مداحان اهل بیت (علیه السلام)، به این هدف اساسی توجه کامل داشته باشند و بدانند که گریستن و برپایی عزای امام حسین (علیه السلام) نه تنها ابراز مودت، بلکه وسیله‌ای برای حفظ نهضت و آرمان‌های ابا عبدالله الحسین (علیه السلام) است. شکی نیست که اگر این مجالس همراه با اخبار و مطالب سست و ضعیف، و چه بسا کذب و نادرست و وهن‌آمیز، برپا شود، هرگز به آرمان‌های امام حسین (علیه السلام) منتهی نمی‌شود. استاد شهید مطهری در این باره می‌فرماید:

گریه بر شهید، شرکت در حماسه‌ی او و هماهنگی با روح او و موافقت با نشاط و حرکت اوست… . امام حسین (علیه السلام) به واسطه‌ی شخصیت عالی‌قدرش، به واسطه‌ی شهادت قهرمانانه‌اش، مالک قلب‌ها و احساسات صدها میلیون انسان است، و اگر کسانی که بر این مخزن عظیم و گران‌قدر احساسی و روحی گمارده شدند، یعنی سخنرانان مذهبی [و مداحان اهل بیت (علیه السلام)] بتوانند از این مخزن عظیم در جهت هم شکل کردن و هم رنگ کردن و هم احساس کردن روح‌ها با روح عظیم حسینی بهره‌برداری صحیح کنند، جهانی اصلاح خواهد شد.^[۲]

منبع: کتاب مقتل جامع سیدالشهدا علیه السلام/ تحقیق و تنظیم: مهدی پیشوایی/ مؤلف: جمعی از نویسندگان / انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره)

[۱]. جواد محدثی، فرهنگ عاشورا، ص ۴۱۳ – ۴۱۴٫

[۲]. مرتضی مطهری، قیام و انقلاب مهدی به ضمیمه‌ی شهید، ص ۱۲۱ – ۱۲۲٫