آیا قرائت آیه ۱۳۰ سوره صافات با لفظ «آل یاسین» درست است؟

پاسخ اجمالی

تعدادی از قرّاء معروف؛ مانند نافع، ابن عامر و یعقوب این فراز از سوره صافات را «سلام علی آل یاسین» قرائت کرده ‌اند،[۱] و روایاتی نیز وجود دارد که بر صحت چنین قرائتی دلالت دارد.[۲] نقل شده است که در دوره ‌ای در جمیع قرآن ‌ها «آل یاسین» ترسیم شده بود.[۳]
با توجه به کثرت این روایات در منابع شیعه و اهل ‌سنت، و سایر قرائن و شواهد،[۴] می ‌توان «آل یاسین» را یکی از قرائات صحیح دانست، اگرچه با نگارش ثبت  ‌شده در مصحف ‌های فعلى که منطبق با قرائت حفص از عاصم است، اختلاف اعراب دارد.
از طرفی شواهدی بر درستی قرائت «إل ‌یاسین» نیز وجود دارد که بر این اساس، همان قاعده ‌ای که در مورد اختلاف قرائات وجود دارد، در این آیه نیز قابل اجرا است؛ بدین معنا که نظر قطعی در مورد صحت هیچ ‌کدام از آنها نداده و با توجه به این ‌که اختلاف معنایی ایجاد نمی ‌کند تا مفهومی نادرست از قرآن فهمیده شود،[۵] قرائت هر دو نقل صحیح در نظر گرفته شده است، و بر اساس برخی فتاوا در نماز هم می ‌توان از هر کدامشان استفاده نمود.
البته، ممکن است گفته شود قرائت صحیح همان قرائت مصحف فعلى است و از این آیه یک معناى ظاهر و موافق با سیاق مراد است، و آن سلام بر الیاس است که یکى از پیامبران الهى به شمار می ‌رود. و یک معناى باطنى نیز دارد که سلام بر آل یاسین؛ یعنى آل محمد(ع) است؛ و روایاتى که بر قرائت «آل یاسین» دلالت دارند، در واقع بیان ‏کننده این معناى باطنى هستند، نه قرائت لفظ «آل یاسین»؛ زیرا در بسیارى از آنها به قرائت آل یاسین تصریح نشده‏، و از معنایى که در آنها براى این آیه بیان شده، دلالت آنها بر این قرائت استفاده شده است، و چون آن معنا با این ‏وجه جمع نیز سازگار است، صحت این جمع بعید نمی ‌باشد؛ پس اگر این وجه جمع و این معنا براى روایات پذیرفته شود، قرائت مصحف فعلى بدون معارض و قابل قبول بوده و اگر پذیرفته نشود، به بیانى که گذشت، باید توقف کرد.[۶]

 منبع:اسلام کوئست

پی نوشت:

[۱]. ابن جزرى، ابوالخیر محمّد بن محمّد، النشر فى القرائات العشر، ج ۱، ص ۴ – ۵ و ج ۲، ص ۲۶۹، بیروت، دارالکتب العلمیه، بی ‌تا؛ طبرسى، فضل بن حسن، مجمع البیان فى تفسیر القرآن، ج ۸، ص ۷۱۲، تهران، ناصر خسرو، چاپ سوم، ۱۳۷۲ش؛ حسکانى، عبیدالله بن احمد، شواهد التنزیل لقواعد التفضیل، ج ۲، ص ۱۶۵ – ۱۷۰، تهران، سازمان چاپ و انتشارات وزارت ارشاد اسلامى، چاپ اول، ۱۴۱۱ق؛ آلوسى، سید محمود، روح المعانى فى تفسیر القرآن العظیم، ج ‏۱۲، ص ۱۳۵، بیروت، دارالکتب العلمیه، چاپ اول، ۱۴۱۵ق.

[۲]. ر. ک: النشر فى القرائات العشر، ج ۱، ص ۴ – ۵؛ شواهد التنزیل لقواعد التفضیل، ج ۲، ص ۱۶۵- ۱۷۰٫

[۳]. النشر فى القرائات العشر، ج ۲، ص ۲۶۹٫

[۴]. طبرسى فرموده است: «و عن محمّد بن عبدالله بن جعفر الحمیرى انه قال خرج التوقیع من الناحیه المقدسه حرسها الله – بعد المسائل- بسم الله الرحمن الرحیم … اذا اردتم التوجه بنا الى الله و الینا فقولوا کما قال الله تعالى “سلام على آل یس”…»؛ طبرسی، احمد بن علی، الاحتجاج علی أهل اللجاج، ج ۲، ص ۳۱۵ – ۳۱۶، مشهد، نشر مرتضی، چاپ اول، ۱۴۰۳ق.

[۵]. ر.ک: پاسخ ۳۸۸۸ بایگانی.

[۶]. بابائى، على اکبر، مکاتب تفسیرى، ج ‏۲، ص ۲۲۲ – ۲۲۳، تهران، سمت، پژوهشکده حوزه و دانشگاه، چاپ اوّل، ۱۳۸۱ش.