در چند جلسه‌ی گذشته ما بحث اعتماد به نفس را به عنوان مادر همه‌ی موفّقیت‌ها بیان کردیم و گفتیم که یکی از نیازهای دوره‌ی نوجوانی دست یابی به موفّقیت‌ است و اگر ما می‌خواهیم نوجوان در عرصه‌های مختلف به موفّقیت برسد، باید سطح اعتماد به نفس او را افزایش دهیم.

دلیل انجام دادن کارهای بزرگ

حضرت امیر المؤمنین علیه السّلام می‌فرمایند: “اگر کوه‌ها هم به لرزه آمد، تو استوار باش“. این استواری نیازمند به یک سری ویژگی‌ها است که انسان باید در خود داشته باشد؛ از جمله اعتماد به نفس. افزایش اعتماد به نفس زمینه را فراهم می‌کند که عزم و اراده در نوجوان تقویت شود و در برابر مشکلات کمتر کمر خم کند؛ در این رابطه یکی از بزرگان می‌گوید: “به من نقطه‌ی اتّکایی بدهید تا من کره‌ی زمین را جا به جا ‌کنم“.

راه های بالا بردن اعتماد به نفس

الف. در اختیار قرار دادن امکانات منطقی

یکی از نکاتی که والدین باید در این زمینه به آن توجّه کنند، این است که امکانات را به صورت منطقی در اختیار فرزندان خود قرار دهند؛ بعضی از پدر و مادرها فکر می‌کنند که اگر جیب فرزند خود را پر از پول کنند، اعتماد به نفس او افزایش پیدا می‌کند؛ خیر، چنین طرز فکری درست نیست؛ حتّی ممکن است بچّه‌ها متکّی به آن پول شوند تا این‌که متکّی به فکر و توانایی‌های خود باشند؛ لذا تا پول هست، اعتماد به نفس دارند؛ ولی وقتی جیب آنها خالی شد، مدام احساس کمبود می‌کنند.

فرزندان ما باید خود به توانایی های درونشان باور پیدا کنند، نه این‌که پدر و مادر با امکانات به او اعتماد به نفس بدهند. این مسئله از نکاتی است که باید به آن توجّه کنیم تا خدای ناکرده به بیراهه نرویم.

ب. پرهیز از برچسب زدن

نکته‌ی بعدی که ما باید به آن توجّه کنیم این است که به فرزندان خود، خصوصاً نوجوانان برچسب تنبلی و بی عرضگی نزنیم؛ سعی کنیم این‌ کلمات را حذف کنیم و در تعبیرات خود  از آنها استفاده نکنیم.

ج. دوستان با اعتماد به نفس

 یکی دیگر از نکاتی که می‌تواند کمک کند این است که سعی کنیم فرزندان خود را در کنار افرادی قرار دهیم که اعتماد به نفس خوبی دارند.

بچّه ها در سنین نوجوانی دوست دارند که در گروه‌های هم‌سال خود قرار بگیرند؛ لذا خیلی از ویژگی‌های دوستان خود را دریافت می‌کنند. مثلاً اگر هم‌سال یک نوجوان در مسیر انحرافی باشد، می‌بینیم که سریعاً به او نیز انتقال پیدا می‌کند؛ بنابراین، اگر دوست هم سال او دارای ویژگی اعتماد به نفس باشد، در او نیز تاثیر مثبت می‌گذارد؛ البتّه این اعتماد به نفس نباید آنقدر بالا باشد که برای او همانند یک قلّه دست نیافتنی و دشوار باشد.

د. ارائه الگوی صحیح

یکی از نکاتی که می‌تواند در زمینه‌ی اعتماد به نفس به ما کمک کند، این است که سعی کنیم بچّه‌های خود را از خُرافات و پندارهای غلط دور کنیم. گاهی اوقات ما نوجوانان خود را در معرض یک سری فیلم‌ها و کارتونی‌ها قرار می‌دهیم که شخصیت آنها غول و پری است. نوجوان با دیدن این فیلم ها، با خود فکر می‌کند که اگر کسی بخواهد به جایی برسد، حتماً باید مثل آن غول یا پری باشد.

 ما باید به جای شخصیت های خیالی الگوی انسانی مناسب به فرزندانمان معرّفی کنیم که به لطف الهی در آموزه‌های اسلامی چنین الگوهایی زیاد است.

الگوهای غربی و اسلامی

یکی از دلایل اینکه امروزه غرب در رسانه‌های خود از شخصیت‌های خیالی استفاده می‌کند، این است که آن‌ها در ارائه الگوهای مناسب خلأ دارند؛ لذا مجبور هستند با تخیّلات خود الگو بسازند؛ همانطور که قبل از اسلام نیز ما این گونه بودیم؛ مثلاً شخصیتی مانند رستم را خیلی بزرگ می‌کردیم، در صورتی که او یک موجود تخیّلی بود.

امّا به لطف الهی ما در آموزه‌های دینی خود برای همه‌ی سنین الگوهای خوبی داریم؛ به عنوان مثال برای نوجوانان حضرت قاسم بن الحسن، برای جوانان حضرت علی اکبر و برای بزرگترها حضرت ابا الفضل علیهم السلام، الگوهای بزرگی هستند.