«اِنَما وَلِیُکُمُ اللهُ وَ رَسولُهُ وَ الَّذینَ امَنوا اَلَذینَ یقیمُونَ الصَلوهَ وَ یؤتونَ الزکوهَ وَ هُمْ راکِعونَ»[۱]. واژه «اِنما» که در ابتدای آیه آمده است، از ادات حصر است؛ یعنی: منحصراً. واژه دیگر «ولی» است؛ که معنای آن، «سرپرست» می باشد. پس ولایت یعنی تسلط و سر پرستی. بنابرین معنای آیه چنین خواهد شد: سرپرست شما فقط و فقط خداست و پیغمبر خدا و مؤمنینی که نماز را بپا می دارند و درحال رکوع زکات می دهند.

ما در دستورات اسلام چیزی به عنوان وجوب زکات در حال رکوع نداریم. پس به هیچ وجه نمی توانیم آن را به عنوان یک قانون کلی معرفی کنیم.

در منابع حدیثی، روایی و تاریخی، شأن نزول این آیه ذکر شده است که نشان می دهد، این امر واقعه ای که در خارج یک بار وقوع پیدا کرده است. این روایت از سوی شیعه و سنی نقل شده است و آن این است که علی علیه‌السلام در حال رکوع بود، سائلی پیدا شد و درخواستی ‌نمود؛ حضرت اشاره به انگشت خود کرد؛ او آمد و انگشتر را از انگشت حضرت بیرون آورد و رفت.

این بدان معناست که علی علیه‌السلام صبر نکرد تا نمازش تمام شود. ایشان در همانجا انفاق کرد و عنایت داشت تا آن فقیر، زودتر جواب بگیرد؛ پس در همان حال رکوع، با اشاره به آن فقیر فهماند که این انگشتر را درآور، ببر و بفروش و پولش را خرج خودت کن.

در وقوع این مطلب، هیچ اختلافی نیست و مورد اتفاق شیعه و سنی است که علی علیه‌السلام چنین کاری کرده است و نیز مورد اتفاق شیعه و سنی است که این آیه در شأن علی علیه‌السلام نازل شده. حال با توجه به اینکه زکات در حال رکوع، جزء دستورات اسلام نیست (نه از واجبات اسلام است و نه از مستحبات آن) که بگوییم ممکن است عده ای از مردم به این قانون عمل کرده باشند، پس اطلاق «الذین» اشاره و کنایه به صاحب فضیلت است.

بنابرین همان طور که در خود قرآن گاهی ضمیر جمع، کنایه از یک فرد است، در اینجا نیز منظور از کسانی که در رکوع زکات می دهند،  در اینجا نیز منظور از «کسانی که چنین می کنند»، خود شخص شخیص امیرالمؤمنین است که به حکم این آیه علی  علیه‌السلام تعیین شده است به ولایت برای مردم.

[۱] مائده/۵۵