از دیدگاه فقهی، آلات موسیقی دو قسم است: آلات مختص و آلات مشترک. قسم اوّل به ابزار و آلاتی گفته می‌شود که نوعاً در لهو و لعب به کار رفته و با آن آهنگ‌های مناسب مجالس فساد و رقص و پایکوبی نواخته می‌شود. این قسم هیچ منفعت حلالی در بر ندارد و استفاده از آن در هر حال اشکال دارد (هرچند به صورت لهوی نواخته نشود).

قسم دوم به آلاتی گفته می‌شود که می‌توان با آن آهنگ‌های حلال و حرام نواخت. اگر به طوری لهوی و (مُطرب) و مناسب با مجالس یاد شده نواخته شود، استفاده از آن حرام است و در غیر این صورت نواختن آن اشکال ندارد. فقیهان و مراجع تقلید، در تبیین و تشخیص مصداق‌ها و نمونه‌ها و این‌که کدام آلات از قسم اوّل و کدام از قسم دوم است، اختلاف نظر دارند. اکثر آنان برخی از آلات و ابزار رایج موسیقی در این عصر را از آلات مشترک می‌دانند؛ مانند: طبل، سنج، نی، شیپور، دهل، ساز، تار، دف، سنتور و… ولی برای آلات مختص، به نمونه‌ها اشاره نکرده و تنها از حکم کلی آن سخن گفته‌اند و تشخیص مصداق را به عرف مردم واگذار کرده‌اند.

منبع: پرسشها و پاسخهای دانشجویی احکام موسیقی؛ دفتر نشر معارف – تدوین و تألیف: سید مجتبی حسینی (مطابق با نظر ده تن از مراجع عظام)