مرحوم علّامه‌‌ی بزرگوار آقای طباطبایی (رضوان الله تعالی علیه) می‌گویند: بعضی‌ها که فکر می‌کنند خدای متعال فرمود مسلمان‌ها و مؤمنین با هم برادر هستند این استعمال مجازی است، یعنی به منزله‌ی برادر هستند.ایشان می‌فرمایند: برادری سه شکل است، یک برادری نَسَبی است، دو نفر از یک پدر، از یک مادر متولّد شدند. خدا برای آن‌ها اخوّت را قرار داده است. آثار خاصّی بر آن اخوّت نَسَبی مترتّب فرموده است.
یک نوع اخوّت در اسلام است که این امر اعتباری است، ولی باز اثر فقهی خاصّ خود را دارد. مانند اخوّت رضاعی؛ کسی شیر خورده است از یک خانمی که آن خانم دختر داشته است یا دختر است و از خانمی شیر خورده است که او پسر داشته است. این پسر از آن بانویی که دختر دارد شیر خورده است و با او هم شیر شده است این اخوّت رضاعی است. دو نفر می‌توانند با هم برادر رضاعی باشند یا خواهر رضاعی باشند. این‌جا هم آن مادر رضاعی او است، هم آن دختر خواهر رضاعی او است. خدای متعال این را به عنوان اخوّت یا به عنوان اموّت که مادری باشد اعطا کرده است و لحاظ کرده است نمی‌تواند با همشیر خود ازدواج کنند. علاوه بر آن مسئله‌ی عاطفی حکم قانونی و حکم فقهی دارد که این‌ها برای ازدواج به هم حرام است. او محرم او می‌شود، خواهر رضاعی مانند خواهر نسبی می‌ماند.
سومین جبهه‌ی اخوّت، وادی برادری عبارت است از برادری ایمانی. دو نفر که اهل یک مکتب بودند، اهل یک دین بودند خدای متعال این‌ها را فرموده است که «إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ إِخْوَهٌ» این برادری است. آثار ارث ندارد، ولی آثار اجتماعی دارد که در ائمّه (علیهم السّلام) در بحار الانوار جلد ۷۴ حدود ۳۰۰ حق بین دو برادر بیان فرمودند و یک حدیث که چند حق آن را بیان کرده است فرمود: «الْمُؤْمِنُ أَخُو الْمُؤْمِنِ عَیْنُهُ وَ دَلِیلُه»[۱۰] مؤمن با مؤمن برادر است، مؤمن عین مؤمن است، چشم مؤمن است. یعنی حواس مؤمن به برادر ایمانی خود است. اگر او چیزی را ندیده است، خطری را، عیبی را، ایرادی را… من متوجّه نیستم که چه اشکالی دارم، چه ایرادی دارم ولی شما که برادر مؤمن من هستید، در من عیب می‌بینید که من نمی‌بینیم شما چشم من هستید باید به من بگویید. «الْمُؤْمِنُ مِرْآهُ الْمُؤْمِن»[۱۱] یعنی عیب هم را به هم گوشزد می‌کنند. مؤمن حاضر نمی‌شود که برادر ایمانی او گنه کار شود.
[۱۰]– الکافی، ج ۲، ص ۱۶۶٫
[۱۱]– بحار الأنوار، ج ۷۱، ص ۲۶۸٫
پاسخ دهید