انسان هاى کامل همان انبیا و اولیایند. کسانى که در شمار امت آن ها جاى دارند، هرگز نمى توانند به مقام آن ها برسند. البته انسان مى تواند به مقام ولایت برسد و از اولیاى الهی شود؛ اما مقام نبوت و امامت به نص و نصب ذات اقدس اله وابسته است نه کسب.

پس چند مطلب داریم که باید از هم تفکیک شود:

۱ – نبوت، رسالت و امامت انتصابى است نه اکتسابى.

۲ – ولایت یعنى نزدیکى به خدا و تقرب الى الله به گونه اى که خدا کارهاى انسان را به عهده گیرد، هر چه خدا فرمود انسان اطاعت کند و تحت تدبیر مستقیم خداى سبحان باشد. این امر براى هر انسانى ممکن است.

۳ – مؤمنانى که در شمار امت جاى دارند، همان طور که از نبوت و رسالت و امامت بى بهره اند، به مقام ولایتى که در حد انبیا و اولیا باشد، نیز دست نمى یابند. بسیار بعید است امت به جایى برسد که در حد پیامبر گردد؛ اما مى تواند به آن ها نزدیک شود. مقام ولایت تا روز قیامت باز، و ولى الله شدن ممکن است.

درباره بخش دوم سؤال باید یاد آور شد، این مطلب در دعاى ماه رجب آمده و به مقام فعل ناظر است؛ وگرنه محال است انسان به جایى برسد که به خدا فرمان دهد و خدا از او اطاعت کند. البته در مقام فعل، گاه خداوند مى فرماید: «مَنْ ذَا الَّذِی یُقْرِضُ اللّهَ قَرْضاً حَسَناً»[۱] یا در روایات هست که خداوند به برخى انبیا فرمود: من بیمار شدم چرا از من عیادت به عمل نیاوردید؛ آن قدر مؤمن در پیشگاه خداى سبحان عظمت دارد که خداوند مریضى مؤمن را، مریضى خود مى داند، چون مؤمن در حقیقت آیت و نشانه خدا است. در این گونه موارد که اشاره به مقام فعل است نه مقام ذات، از امر و نهى سخن به میان مى آید؛ یعنى مؤمن به جایى مى رسد که مظهر اسمى از اسماى خدا مى شود. این مظهر که اسمى از اسماى برتر است دستور مى دهد و مظاهر دیگر اسماى الهی اطاعت مى کنند، نه این که مؤمن فرمان دهد و خدا اطاعت کند.

منبع:نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاهها / مؤلف:آیت اللّه عبداللّه جواد آملی/پرسش وپاسخ دانشجویی

[۱] – سوره بقره۲: آیه ۲۴۵٫