همان گونه که سمع و بصر مادى گاهى غیر همانند و یکى قوى تر از دیگرى است، سمع و بصر باطنى نیز این گونه است. از سوى دیگر، سمع و بصر باطنى درجاتى دارد. گوش دل ها یکسان نیست؛ چون دل ها یکسان نیست. چشم دل ها نیز یکسان نیست.

خداوند در بخش پایانى یکى از «حم» هفتگانه فرمود: آن ها که سخن حق را مى شنوند سه گونه اند، بعضى بلاواسطه مى شنوند، بعضى من وراء حجاب و بعضى از راه پیک و ارسال رُسُل: «وَ ما کانَ لِبَشَرٍ أَنْ یُکَلِّمَهُ اللّهُ إِلاّ وَحْیاً أَوْ مِنْ وَراءِ حِجابٍ».[۱] شاید آن که توانمند است کلام الهی را بلاواسطه بشنود، بتواند ذات اقدس خداوند را بلاواسطه شهود کند. البته بارها ذکر شده که هویت مطلقه ذات الهی در دسترس شهود هیچ کس حتى پیامبر اسلام نیست؛ زیرا «حارَتِ الاْنبیاءُ و الاْولیاءُ فیها». ولى بعد از مرحله ذات، امکان شهود، با توجه به مراتب و درجات اشخاص، متفاوت خواهد بود؛ یعنى کسى به شهود بلا واسطه مى رسد و دیگرى شهود با واسطه دارد.

منبع:نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاهها / مؤلف:آیت اللّه عبداللّه جواد آملی/پرسش وپاسخ دانشجویی

[۱] – سوره شورى۴۲: آیه ۵۱٫