پاسخ به این سؤال، دشواراست، زیرا عوامل گوناگونى مى‏تواند موجب اضطراب و نگرانى افراد شود و هر کس با توجه به شخصیت خود و شرایط زمانى و مکانى و شغلى و نیز میزان آسیب‏پذیرى و قوت و ضعف سیستم ایمنى، دچار اضطراب و نگرانى مى‏شود؛ در حالى که ممکن است همین شرایط، براى فرد دیگرى اضطراب‏زا نباشد. بنابراین نمى‏توان عوامل اضطراب را دقیقا مشخص کرد. در تعریف «اضطراب» آمده است: «اضطراب ترسى است مبهم که عامل آن مشخص نیست».

به طور کلى مى‏توان گفت: حوادث ناگوار دوران کودکى، حوادث غیرمنتظره در زمان حاضر، بیمارى‏هاى سخت، عدم مهارت‏هاى کافى براى بر عهده گرفتن مسئولیت و نبود مهارت‏هاى اجتماعى و ارتباطى را مى‏توان از جمله عوامل روان‏شناختى اضطراب برشمرد.

علاوه بر این، ضعف اعتقادات و باورهاى دینى یا ضعف ایمان، گناهان و انجام ندادن تکالیف شرعى و دورى از امور معنوى، مى‏تواند زمینه بروز اضطراب را در فرد به وجود آورد.

براى درمان اضطراب ابتدا باید ریشه‏هاى آن را از طریق جلسات روان درمانى، جستجو کرد و سپس به درمان آن پرداخت که بیان آن در این نوشتار نمى‏گنجد.

 اما از نظر دینى راه مقابله با اضطراب‏ها و نگرانى‏ها عبارت است از:

تقویت ایمان، دورى از گناه، شناخت تکلیف و انجام وظایف دینى، ذکر و یاد خدا، اُنس با قرآن، «ثُمَّ تَلِینُ جُلُودُهُمْ وَ قُلُوبُهُمْ إِلى ذِکْرِ اللّهِ…»[۱] خواندن ادعیه، با توجه به معانى آنها، معاشرت با افراد مؤمن و متقى، شرکت در مجالس مذهبى.

آنچه گفته شد بیشتر جنبه کلى دارد و درمان اضطراب یا هر بیمارى روانى دیگر، نیاز به جلسات مشاوره حضورى دارد تا ابتدا مشکل و علل آن شناسایى و سپس راه‏هاى مقابله با آن ارائه شود.

درباره اینکه آیا ازدواج مى‏تواند نگرانى و اضطراب را از بین ببرد یا کاهش دهد؟ باید گفت: که این امر بستگى به این دارد که علت اضطراب و نگرانى چیست؟ اگر علت آن تنهایى، نیازهاى عاطفى و نیازهاى جنسى باشد، به طور قطع ازدواج – در صورتى که با معیارهاى صحیح و با فرد مناسب انجام گیرد – موجب کاهش اضطراب و حتى از بین رفتن نگرانى‏ها مى‏شود. اما اگر ریشه و علل اضطراب، عواملى غیر از نیازهاى مربوط به ازدواج باشد، معلوم نیست از طریق ازدواج بتوان آن مشکلات را حل و نگرانى‏ها را برطرف کرد بنابراین لازم است با مراجعه به مشاور مسائل و مشکلات خود را مطرح کنید تا راه‏کارهاى مناسب براى مقابله با اضطراب و نگرانى ارائه شود.

پی نوشت

[۱] – زمر ۳۹، آیه ۲۳٫