انتساب جمله «اسقونی شربهً من الماء»[۱] به امام حسین† تا ده قرن پس از شهادت امام در منابع کهن تاریخی وجود ندارد و دیده نشده است اما به یکباره و پس از هزار سال این جمله در کتابی تحت عنوان: المُنْتَخَب فی جمع المَراثی و الخُطَب (مشهور به «الفخری») دیده می‌شود. در مورد این نویسنده و کتابش می‌توان به مطالب زیر اشاره نمود:
مؤلف المُنْتَخَب، فخرالدّین طُرَیْحِی ابن‌محمّد بن‌علی (۹۷۹ ـ ۱۰۸۵ ق) است. طُرَیْحِی را عالمی فاضل، فقیهی نبیل، محدّثی جلیل‌القدر، دانشمندی ادیب،‌ لغوی، شاعر، و از بزرگان علمای امامیّه معرفی کرده‌اند. او صاحب آثار و تألیفات متعدّد علمی و شروح و تعلیقاتی بر بعضی از آثار علمای گذشته در موضوعات اصولی، فقهی، حدیثی، رجالی، و … است که یکی از آنها «مجمع البحرین و مطلع النیّرین»[۲] در شرح لغات و مفردات قرآن و حدیث است. این کتاب نظیر «النِّهایه فی غریب الحدیث و الأثر» تألیف ابن‌اثیر، مجدالدّین مبارک جَزَرِی (۵۴۴ ـ‌ ۶۰۶ ق) از علمای اهل سنّت به شمار می‌رود و در موضوع خود اثری ارزنده و ماندگار و در محافل علمی همواره مورد استفاده محققان است.

المُنْتَخَب را نمی‎توان یک نگاشته تاریخی درباره زندگی امام حسین† و یا تاریخ قیام عاشورا و مقتل سیّدالشّهدا†دانست، بلکه مجموعه‎ای از روایات و مراثی حزن برانگیز و گریه‌آور است که در قالب نثر خطابی و شعر سامان یافته است. بیشتر مباحث این کتاب در باره امام حسین† و پاره‎ای از آنها درباره برخی امامان دیگر است و به صورت کشکول، تدوین و نگارش شده است. این اثر، دارای دو جزء و هر یک، دارای ده مجلس و هر مجلس، شامل چند باب است. در هر مجلس و هر باب، مباحثی متعدّد و بی‎ارتباط به هم مطرح شده است. وی در نگارش این کتاب بر نقلیّات کتاب روضه‌الشّهدای کاشفی اعتماد کرده است و بسیاری از مطالب نادرست را از کتاب یاد شده نقل کرده است. طُرَیْحِی، برخلاف سایر آثارش در نگارش آن دقّت علمی به خرج نداده است.* مرحوم محدّث نوری، یکی از عوامل راه یافتن مطالب دروغ و بی‌اساس در مقاتل را، تسامح علما در این مورد دانسته آن را چنین معرفی می‌کند:
«استقرار سیره علماء در مؤلّفات خود بر نقل اخبار ضعیفه و ضبط روایات غیرصحیحه، در ابواب فضایل و قصص و مصائب، و مسامحه ایشان در این مقامات،‌ خصوص مقام اخیر، چنانکه مشاهد و محسوس است».[۳] متن کتاب نشان‌گر آن است که وی ابتدا مطالب آن را در ایّام محرّم در محافل و مجالس روضه‌خوانی می‌خوانده و سپس آن را در قالب مجالس‌نگاری، سامان داده است. این کتاب به سبب نقل گزارش‌ها و نقلیّات غیرمعتبر و بی‌اساس، از سوی اندیشمندان و حدیث شناسان، مورد انتقاد قرار گرفته است.[۴] با این وجود، این اثر، جایگاه خود را به خوبی در میان روضه‌خوانان باز کرده و بسیاری از نقلیّات آن در مقاتل بعدی منعکس شده و در قرون اخیر، زمینه تحریفات بسیاری را در مقتل‌خوانی امام حسین† فراهم ساخته است.

برخی از نمونه‌های تحریفات در این کتاب
۱ – هفتاد هزار نفر بودن سپاه عمرسعد[۵]
۲ – انتساب جمله «اسقونی شربهً من الماء»[۶] به امام حسین† در حالی که در منابع معتبر نقل نشده است.
۳ – عروسی حضرت قاسم [۷]
۴ – کشته شدن ده‌هزار نفر از سپاه دشمن به دست امام حسین†!؛ امّا چون تعداد لشکریان بسیار بودند، این تعداد کشته در سپاه آنان شکاف ایجاد نکرد!.[۸]
۵ – قصه ساربان امام و بریدن انگشت آن حضرت در شب یازدهم محرم[۹] که به بحارالانوار نیز راه یافته است.
۶ – گزارش قصه شیری که بر امام گریه می‌کرد.[۱۰]

منبع:پرسمان

[۱]. طُرَیْحی، المُنْتَخَب للطُّرَیْحی، ص۴۵۲.
[۲]. میرزا محمّدعلی مدرّس، ریحانه الادب، ج۳، ص۳۰-۳۱.
* . طبق نقل بعضی از علمای مُطلِع ساکن نجف اشرف، مرحوم طریحی، این کتاب را در دوران جوانی، هنگام اقامت در روستای طُریح، و پیش از ورود به حوزه‌ علمیه نجف و طی مراحل عالی علمی، نوشته بود. و بعداً راضی به رونویسی و نشر آن نبود، امّا دیگر فایده نداشت و ذاکران، آن را رونویسی می‌کردند و قابل جمع‌آوری نبود، طبق این نقل، از نوادگان او، دو روحانی فاضل به نام‌های شیخ عباس و شیخ عبدالمولی در حوزه ‌نجف بودند و شیخ عباس، به تدوین منتخب در دوران جوانی جدّش در طُریح تأکید داشت.
[۳]. محدّث نوری، لؤلؤ و مرجان، ص۱۸۷.
[۴]. میرزا محمّد اشراقی معروف به ارباب، الاربعین الحسینیّه، ص۱۴، ۵۶ و ۲۰۸.
[۵]. طُرَیْحی، المُنْتَخَب للطُّرَیْحی، ص۳۷.
[۶]. طُرَیْحی، المُنْتَخَب للطُّرَیْحی، ص۴۵۲.
[۷]. طُرَیْحی، المُنْتَخَب للطُّرَیْحی، ص۳۶۷ ـ ۳۶۵.
[۸]. طُرَیْحی، المُنْتَخَب للطُّرَیْحی، ص۴۵۱.
[۹]. طُرَیْحی، المُنْتَخَب للطُّرَیْحی، ص۹۰ ـ ۹۲.
[۱۰]. طُرَیْحی، المُنْتَخَب للطُّرَیْحی، ص۳۲۲ ـ ۳۲۳.