آیا حدیث زیر صحیح است؟ علی سائی متعه نموده بود و بعد این کار را بی‌حیایی و کاری زشت پنداشت، و به خدا قسم خورد که دیگر متعه نخواهم نمود. وقتی این‌را به ابو الحسن گفت؛ ایشان این‌گونه پاسخ گفتند: «تو قسم خورده‌ای که به خدا اطاعت نخواهی کرد، به خدا قسم که اگر با متعه نکردن دوباره اطاعت نکنی، خدا را عصیان می‌کنی».

پاسخ اجمالی

یکی از موضوعات اختلافی میان شیعه و اهل سنت، موضوع ازدواج موقت است. از قرن‌ها پیش، بحث‌های بسیاری در باره این موضوع شده شکل گرفته و حتی در همان قرون اولیه اسلامی، کتابی در این موضوع نگارش یافته است.[۱] بررسی تمام ادله ایجابی و سلبی این موضوع، مجالی دیگر می‌طلبد. با این حال در منابع شیعه دلایل بسیاری بر مشروعیت این ازدواج وجود دارد.[۲] در این‌جا یکی از این روایات را که مورد سؤال است بررسی می‌کنیم.

علی سائی می‌گوید: به امام رضا(ع)[یا امام کاظم(ع)] گفتم: من متعه می‌کردم و از این کار خسته شدم، بدم آمد و آن‌را زشت پنداشتم؛ از این‌رو با خدای خود در مکه و بین رکن و مقام، نذر کردم که دیگر ازدواج موقت نکنم و اگر رغبت پیدا کردم مال بدهم و روزه بگیرم. این نذر برایم سخت شد و از نذر خود پشیمان شدم؛ زیرا وضعم به گونه‌ای نبود که بتوانم

همسر دائم اختیار کنم، آن‌حضرت فرمود: «با خدا عهد کرده‌ای که اطاعتش نکنی؟ به خدا قسم! اگر اطاعتش نکنی معصیت کار خواهی بود».[۳]
این حدیث را راویان ثقه‌ای نقل کرده‌اند که در نتیجه می‌توان این روایت را صحیح و قابل اعتماد دانست.[۴]

درباره محتوای روایت باید به چند نکته توجه داشت:

۱ – این روایت به دنبال این نیست که حتماً باید ازدواج موقت انجام داد، بلکه معنایش این است که نیازی نیست که انسان خود را از حلالی محروم کند بویژه زمانی که به آن نیاز دارد که در این صورت آن امر مباح؛ مستحب و یا حتی گاهی واجب می‌شود.

۲ – از متن این روایت به دست می‌آید که شرایط آن شخص به نحوی بود که ازدواج موقت برای او واجب شده بود. طبیعی است که نذر بر ترک واجب، نذر باطلی است[۵] و نباید آن نذر را صحیح دانست و ظاهر تعبیر امام: «با خدا عهد کرده‌ای که اطاعتش نکنی؟» اشاره به همین مطلب دارد.

۳ – برفرض؛ اگر وجوب این ازدواج برای این شخص را نپذیریم، حداقل این ازدواج برای شخصی که نیاز به آن داشته، مستحب بوده و نذر بر ترک مستحب نیز باطل می‌باشد.[۶]

منبع:اسلام کوئست

[۱]. برای نمونه ر.ک: شیخ مفید، محمد بن محمد، رساله المتعه، قم‏، کنگره جهانى هزاره شیخ مفید، چاپ اول‏، ۱۳۷۳ش.‏

[۲]. ر.ک: ۳۳۲۰؛‌ بررسی احادیث متعه؛ «جواز ازدواج موقت»، سؤال ۸۴۴.

[۳]. کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، محقق، مصحح، غفاری، علی اکبر، آخوندی، محمد، ج ۵، ص ۴۵۰، تهران، دارالکتب الإسلامیه، چاپ چهارم، ۱۴۰۷ق؛ شیخ طوسی، تهذیب الأحکام، محقق، مصحح، موسوی خرسان، حسن، ج ۷، ص ۲۵۱، تهران، دارالکتب الإسلامیه، چاپ چهارم، ۱۴۰۷ق.

[۴]. مجلسى، محمد باقر، مرآه العقول فی شرح أخبار آل الرسول‏، محقق، مصحح، رسولى محلاتى، هاشم‏، ج ۲۰، ص ۲۲۹، تهران، دارالکتب الإسلامیه، چاپ دوم‏، ۱۴۰۴ق.‏

[۵]. اصفهانی، سید ابو الحسن، وسیله النجاه، تعلیقه، امام خمینی، ص ۵۸۰، قم، ‌مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، چاپ اول، ۱۴۲۲ق.

[۶]. امام خمینی، تحریر الوسیله، ج ۲، ص ۱۱۸، قم، مؤسسه مطبوعات دارالعلم، چاپ اول.