در زیارت جامعه‌ی کبیره، امام هادی (علیه السّلام) فرمود: وقتی می‌خواهید نزدیک قبر بشوید صد بار تکبیر بگویید بعد این زیارت را بخوانید. این صلوات (تکبیر) شکل خاصّی دارد که باید ۳۰ بار صلوات (تکبیر) گفت و یک مقدار نزدیک شد و ایستاد و بعد چند قدم جلو بروید و ۳۰ مرتبه‌ی دیگر صلوات (تکبیر) بگویید و دوباره جلو بروید بعد چند قدم نزدیک بشوید و ۴۰ مرتبه‌ی دیگر صلوات (تکبیر) بگویید که کلّاً صد صلوات بشود و بعد زیارت جامعه‌ی کبیره را شروع کنید.
در رابطه با این‌که چرا جزء آداب قبل از زیارت جامعه‌ی کبیره این صد تکبیر نقل شده است شاید خیلی از شما شنیده باشید. مرحوم محدّث قمی هم در مفاتیح نقل کرده است که مرحوم مجلسی اوّل، ملّا محمّد تقی مجلسی در شرح زیارت جامعه‌ی کبیره، در شرح روضه المتّقین فرموده است: شاید این صد تکبیر که به ما گفته‌اند قبل از زیارت جامعه‌ی کبیره بگویید برای این است که مبادا دچار غلو بشوید، الله اکبر را بگویید که خدا از همه چیز بالاتر است. مبادا بعضی از اوصاف بلند معصومین را که این‌جا آدم می‌خواند مبتلا به غلو بشود. گاهی اوقات تعابیر بسیار بلندی راجع به معصومین وجود دارد.
شخصی به زیارت امیر المؤمنین (علیه السّلام) رفت و شروع به خواندن زیارتنامه کرد: «السَّلَامُ عَلَیْکَ یَا عَیْنَ اللَّهِ»[۱] شخصی کنار او بود گفت: عجب! چشم خدا؟! «أُذُنَهُ الْوَاعِیَهَ» سلام بر تو ای گوش خدا. آن شخص تعجّب کرد، ظاهراً این عبارات را تازه شنیده بود «وَ یَدَهُ الْبَاسَطَهَ» دست خدا، «وَ لِسَانَهُ» زبان خدا، «جَنْبُ اللَّهِ» شخصی که کنار او بود گفت: بگو خود خدا، دیگر چیزی نماند! دست و گوش و زبان و همه چیز که علی است، دیگری چیزی نمانده است که نگفته باشی.
واقعیت این است که این‌ها همه در جای خود درست است، مرحوم مجلسی اوّل می‌گوید: آن الله اکبرهای اوّل را بگویید تا شأن الوهیّت برای اهل بیت (علیهم السّلام) قائل نشوید، آن‌ها به هر مقامی که رسیدند به عنوان عبد رسیدند، شأن الوهیّت برای آن‌ها قائل نشوید. امّا در واقع چیزی هم که علّامه مجلسی فرموده است به عنوان شاید است یعنی نه به عنوان چیزی که قطعی باشد، این صد تکبیر به این دلیل است. بعضی از اهل معرفت می‌گویند این صد تکبیر در ابتدای زیارت جامعه‌ی کبیره می‌گوییم مستحب است، در مورد تکبیرات افتتاحیه‌ی قبل از نماز در روایات آمده است که هر تکبیر حجاب‌هایی را بر طرف می‌کند. بعضی‌ها این‌طور گفته‌اند که این صد تکبیر برای این است که حجاب‌های معرفت ما با اهل بیت (علیهم السّلام) کنار برود.
بعضی از اساتید ما نکته‌ای را می‌گفتند که بسیار قابل توجّه است و آن این است که ما این صد تکبیر را می‌گوییم که خدا در چشم و دل ما بزرگ بشود. آن کسی که خدا در دل او بزرگ شد آن‌گاه در پیشگاه معصوم زانو می‌زند تا معارف او را کسب کند و به خدا معرفت پیدا کند.
پی نوشت ها
[۱]- زاد المعاد- مفتاح الجنان، ص ۴۶۲٫
پاسخ دهید