همواره اسلام به ازدواج دائم به هنگام توصیه کرده است. امّا طبیعی است که عواملی گوناگون می‌توانند موانعی بر سر راه این امر مهم باشند و برخی افراد را در رسیدن به آن، با مشکل و ناکامی مواجه نمایند. در چنین مواردی باید اندیشمندان و بزرگان جامعه به راه‌حل‌هایی بیندیشند تا جلوی عوامل خطرسازی که عفّت عمومی را خدشه‌دار می‌سازند، گرفته و زمینه‌ی انواع انحرافات فردی و اجتماعی از بین برود.

ابن عبّاس می‌گوید: ازدواج موقّت چیزی جز رحمت الهی برای امّت اسلامی نیست. و با وجود ازدواج موقّت، به جز انسان‌های شقاوتمند و بدبخت و یا جز تعداد اندکی زنا نخواهند کرد.[۱]

بنابراین مسئله‌ی ازدواج موقّت از احکام اسلام بوده و از نظر تئوریک کاملاً پذیرفته شده، و نه تنها در اسلام بلکه برخی از متفکّران بزرگ غربی، مانند راسل نیز یکی از راه‌های حل مشکل ازدواج دائمی دیررس در دنیای کنونی را، پناه بردن به ازدواج موقّت می‌دانند.

به عبارت دیگر متعه نیز نوعی ازدواج است، بنابراین هر کسی از افراد واجد شرایط ازدواج موقّت می‌تواند از شخصی خواستگاری کند و برای مدّتی موقّت، با وی ازدواج نماید. آنچه در این‌جا مشکل ایجاد نموده آن است که غالب افراد، ازدواج موقّت را با کامیابی آنی اشتباه گرفته‌اند و همین مسئله سبب شده که این موضوع نتواند در جامعه‌ی ما جایگاه حقیقی خود را باز یابد. همچنین علّت جا نیفتادن این مسئله در جامعه، تبلیغات سوئی است که بیش از یک قرن در جامعه‌ی ما توسط غرب‌گرایان تأثیر نهاده و در ضمیر مردم رخنه کرده است. به گونه‌ای که گاه روابط نامشروع با تسامح نگریسه می‌شود ولی به ازدواج موقّت با نفرت. این مسئله از چند جهت دچار مشکل است.

۱ –  از نظر فرهنگی جامعه‌ی ما هنوز ظرفیت پذیرش این حکم الهی را به نحو شایسته پیدا نکرده است.

۲ – از نظر بهداشتی و سیستم قانونی، پیش‌بینی‌های لازم برای آن صورت نگرفته است.

۳ – از نظر حقوقی ساز و کار مناسب برای پیشگیری از سوء استفاده برخی اشخاص هوسران در نظر گرفته نشده است. امّا بر جامعه لازم است که در موضع‌گیری‌های خود درباره‌ی موضوعات گوناگون از جمله عقد موقّت، عقلانی و منطقی فکر کند، نگرش و تحلیل آن‌ها بر پایه‌ی ایمان و اعتقاد به آموزه‌های دینی باشد و اجازه ندهد که بازمانده‌های عادت‌های جاهلانه که با ایمان و تفکّر او سازگار نیست بر رویکرد آن‌ها سایه افکند، اگر چنین شد پذیرفتن ازدواج موقّت به عنوان یک راهکار اساسی در جهت آرامش و پویایی جامعه، امری طبیعی خواهد بود. این امر مستلزم همایش‌ها یا نشست‌های علمی اساتید جامعه‌شناسی، روان‌شناسی و حقوقی و فقهاء است. برای حلّ این مشکلات می‌بایستی تلاش فرهنگی و اجتماعی به صورت گسترده صورت پذیرد تا جوانان از آسیب شیاطین مصون بمانند. به هر حال امید آن داریم که با روشن شدن این مسائل و کار فرهنگی زمینه‌ی اجرای مناسب این حکم قرآنی و سنّت پیامبر (صلّی الله علیه و آله و سلّم) در جامعه فراهم گردد و ما بی‌برنامگی و بی‌توجّهی‌ها را به حساب اسلام نگذاریم و خردمندان و اندیشمندان جامعه و نیز رسانه‌های جمعی با فرهنگ‌سازی و ایجاد بسترهای مناسب، جلوی بسیاری از ناهنجاری‌ها و معضلات اجتماعی را گرفته و جامعه را از نوع آلودگی‌ها پاک نمایند. وظیفه‌ی مهم‌تر حکومت اسلامی این است که با ساز و کار مناسب جلوی سوء استفاده‌ی مردان و زنان بوالهوس را بگیرد و یک وسیله و راهکار خوب را در دست چنین کسانی که آنارشیست جنسی هستند، قرار ندهد.[۲]

منبع: پرسشها و پاسخهای دانشجویی حقوق خانوادگی زن؛ دفتر نشر معارف – مؤلف: سید ابراهیم حسینی

[۱]. ُ مَا کَانَتِ الْمُتْعَهُ إِلَّا رَحْمَهً رَحِمَ اللَّهُ بِهَا هَذِهِ الأُمَّهَ. مَا زَنَی إلّا شقی»، (خلاصه الإیجاز، شیخ مفید، ص ۲۸). البتّه در بعضی از نسخ «شفیّ» آمده که به معنای عدّه‌ی کمی از مردم است.

[۲]. برای آگاهی بیشتر ر.ک: بیست پاسخ، هیأت تحریریه‌ی مؤسسه در راه حق، صص ۲۰۳ به بعد؛ حقوق زن در اسلام و جهان، یحیی نوری، صص ۱۹۷ به بعد، مؤسسه‌ی مطبوعاتی فراهانی، چ سوم، ۱۳۴۷٫