دیدگاه جلال الدین مولوى، شاعر عارف قرن هفتم به مقوله هاى مذهبى را مىتوان به دو گونه متفاوت تقسیم کرد .در یک گونه مولوى باهنرمندى وبا استفاده از تمثیلات و تشبیهات محسوس به شرح و تبیین پیام حدیث می پردازد.دراین حالت آن چه مىگوید با روح کلّى مذهب مطابق است و ما آن را «تبیینات هنرى، مولوى نامیده‌ایم .امّا در گونه دیگر، او باتمسک به حدیث، به شرح و بیان اصول اعتقادات صوفیه و ویژگىهاى طریقت مورد پسند خویش می پردازد. که در این صورت، حدیث در کارگاه خیال و عاطفه هنرمند او تغییر شکل پیدا کرده. به طورى که دیگر پیام آن حدیث، با روح کلّى مذهب نمی خواند، بلکه به رنگ ذهنیّت گوینده مثنوى در آمده است. و ما این گونه را «برخورد هنرى» مولوى نامیده‌ایم ؛ امرى که اساسآ جوهره وحقیقت تصوف است، وراى همه ظواهر اقوالِ بزرگان آن.