باسلام پسربزرگ امام حسین (علیه السلام) حضرت علی اکبراست یا امام سجاد (علیهما السلام)
در این زمینه اختلاف آراء شدیدی میان محققان و مورخان و انساب شناسان وجود دارد که نتیجه گیری را سخت کرده است اما با بررسی دقیق موضوع و اقوال وارد شده به این نتیجه می رسیم که حضرت علی اکبر از امام سجاد علیهما السلام بزرگتر بوده است.
توضیح بیشتر:
علی اکبر بین سالهای ۳۳ تا ۳۵ هـ ق از مادری بزرگوار به نام لیلی دختر ابنمره بن مسعود ثقفی در شهر مدینه چشم به جهان گشود. دانشمندان و مورخان سن شریف او را مختلف نقل کردهاند که ما آنها را به سه دسته تقسیم میکنیم.
اول. ابنشهر آشوب در مناقب و طبرسی در اعلام الوری و شیخ مفید در ارشاد، هیجده یا نوزده ساله نوشتهاند.
دوم. ابننمای حلی در مثیر الاحزان، بیست و سه ساله آورده است.
سوم. ابنادریس حلی در خاتمهی کتاب حج سرائر (ص ۶۵۵) مینویسد: علی اکبر درامارت عثمان به دنیا آمده است.
بنابراین عمر شریف آن حضرت بین بیست و پنج و بیست و هفت سال بوده است و مرحوم محدث قمی در نفس المهموم(نفس المهموم، ص ۱۹۲)و مقرم در رسالهی علیاکبر و ذبیح الله محلاتی در فرسان الهیجاء و عماد اصفهانی در زندگانی علی اکبر این قول را به دلایل ذیل بر سایر اقوال ترجیح دادهاند.
دلیل اول: اتفاق مورخان و نسب شناسان
مقرم مینویسد: علی اکبر در روز عاشورا نزدیک بیست و هفت سال داشته و مورخان و نسبت شناسان بزرگتر بودن او را از امام سجاد علیهالسلام که در آن روز بیست و سه ساله بوده تأکید میکنند و بر آن اتفاق دارند(علی اکبر، ص ۱۲)
محمد بن ادریس مینویسد: دربارهی سن و بزرگتر بودن علی اکبر از امام سجاد باید به خبرگان و نسب شناسان رجوع نمود مانند زبیر بن بکار، ابوالفرج اصفهانی، بلاذری، مزنی، صاحب کتاب لباب اخبار الخلفاء، عمری، صاحب کتاب زواجر و مواعظ، ابنقتیبه، در کتاب معارف، محمد بن جریر طبری، ابنابیالازهر، ابوحنیفهی دینوری و ابوعلی بن همام.
ابنادریس میافزاید: همهی این نویسندگان و دانشمندان و نسب شناسان بزرگ بر بزرگتر بودن علی اکبر از امام سجاد علیهالسلام اتفاق نظر دارند و آنان در اظهار نظر دراین باره از دیگران آگاهترند(سرائر، ج ۱، مزار حج، ص ۶۵۶-۶۵۵)
دلیل دوم: تولد او در عصر عثمان
محمد بن ادریس حلی مینویسد: این علی بن الحسین (همان که مادرش لیلی) است در امارت عثمان به دنیا آمده است (همان)
محدث قمی نیز این نظر را تأیید میکند(نفس المهموم، ص ۱۹۲)
مقرم در رسالهی خود مینویسد: علی اکبر در یازدهم ماه شعبان سال ۳۳ هجری دو سال قبل از کشته شدن عثمان به دنیا آمد(علی اکبر، ص ۱۲)
محلاتی، در فرسان الهیجاء از هدیه الزائر علامهی نوری نقل میکند که علی اکبر بیست و پنج سال داشت.
دلیل سوم:
حضرت علی اکبر از جد بزرگوارش حضرت امیرالمؤمنین علی علیهالسلام روایت نقل میکند.( محدث قمی، نفس المهموم، ص ۱۹۲)
توضیح اینکه اگر حضرت علی اکبر دو سال قبل از کشته شدن عثمان به دنیا آمده باشد، تقریبا هفت سال از زندگی پربارش در زمان حیات جدش امیرالمؤمنین بوده و با این حساب، نقل روایت میتواند صحیح و دال بر بیست و هفت سالگیش در کربلا باشد.
در مقابل این نظرات شیخ مفید امام سجاد (ع) را بزرگ تر از حضرت علی اکبر می داند .( ارشاد،ج ۲،ص ۱۳۷،شیخ مفید، ترجمه رسولی محلاتی، تهران، انتشارات علمیه اسلامیه) نویسنده «البدع» و نویسنده «شرح الاخبار» نیز چنین نظری دارند.
نتیجه گیری:
همان طور که در بحث پیش بیان شد حضرت علی اکبر در سال ۳۳ تا ۳۵ ه ق، به دنیا آمده و از آنجایی که حضرت امام سجاد علیهالسلام درسال ۳۸ ه ق، به دنیا آمده است و بر این نظر اکثر بزرگان است و از مقایسهی تاریخ تولد آن دو بزرگوار حقیقت روشن میشود که حضرت علی بن الحسین الاکبر از برادر بزرگوارش حضرت امام زین العابدین بزرگتر بوده است. او در کربلا بین بیست و پنج و بیست و هفت سال داشته در حالی که سن حضرت سجاد علیهالسلام را بین نوزده تا بیست و سه سال نوشتهاند.
مقرم ضمن اینکه سن امام سجاد علیهالسلام را در هنگام واقعهی عاشورا بیست و سه سال میداند، مینویسد که مورخان ونسب شناسان بر بزرگتر بودن حضرت علی اکبر از امام سجاد علیهالسلام اتفاق نظر دارند(مقرم ،علی اکبر، ص ۱۲)
یعقوبی در تاریخ خود مینویسد: یکی از فرزندان امام حسین علیهالسلام علی اکبر است که در طف (کربلا) شهید شد و مادرش لیلی دختر ابیمره بن مسعود ثقفی است.( تاریخ یعقوبی، ج ۲ ص ۲۴۷-۲۴۶)
ابوالفرج اصفهانی مینویسد:
ثم دعی یزید لعنه الله بعلی بن الحسین[علیهالسلام ]فقال له مااسمک قال علی قال اللعین او لم یقتل الله علیا قال قد کان لی اخ اکبر منی یسمی علیا فقلتموه… (مقاتل الطالبین، ص ۸۰)
یزید لعنه الله علیه علی بن الحسین امام زین العابدین[علیهالسلام ]را طلبید، هنگامی که آمد، از او پرسید، اسمت چیست؟ امام سجاد فرمود: علی. یزید لعنه الله علیه گفت: آیا خداوند علی را در کربلا نکشت؟ امام فرمود: من برادر بزرگتری داشتم که نام او نیز علی بود و شما او را در کربلا شهید کردید…
این عبارت نص صریحی است بر اینکه علی بن الحسین شهید از امام سجاد علیهالسلام بزرگتر بوده است و طبق نقل مشهور و صحیح، امام سجاد علی بن الحسین الاوسط است و علی بن الحسین الاصغر کودک شیرخواره امام حسین بوده است.
عمری که یکی از نسب شناسان بزرگ است در کتاب المجدی مینویسد: کسانی که بصیرت و شناخت کافی نسبت به فرزندان امام حسین علیهالسلام و تاریخ زندگی آنان ندارند، گمان میکنند که علی بن الحسین الاصغر یعنی امام سجاد علیهالسلام در کربلا کشته شده است (محمد به ادریس، سرائر، مزار حج، ص ۶۵۵)
تستری مینویسد: امام سجاد علیهالسلام در روز عاشورا تقریبا مردی بیست و دو ساله بود و علی اکبر از او بزرگتر بوده است، پس هیجده ساله بودن علی اکبر معقول نیست(قاموس الرجال، ج ۶، ص ۴۶۱)
در نتیجه حضرت علی اکبر علیه السلام از امام سجاد علیه السلام بزرگتر بوده است.
منبع:پرسمان
پاسخ دهید