از مهم ترین رفتارهای انحرافی وهابیت، دشمنی این فرقه و پیشوایان آنان با پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله و اهل بیت آن حضرت است.

وهابیت و پیشوایان آنان، کسانی را که در برابر صحابه پیامبر موضع داشته باشند و آنان را سبّ و لعن کنند، ملحد و کافر دانسته و در صورت توبه نکردن، حکم به قتل آنان می دهند. امروزه بسیاری از انفجارها و عملیات های انتحاری در کشورهای پاکستان، افغانستان و عراق به همین بهانه صورت گرفته و کشته شدن تعداد زیادی از مسلمانان (شیعه و سنی) را به دنبال دارد. این درحالی است که دشمنی با اهل بیت نبی مکرم اسلام صلّی الله علیه و آله خصوصا حضرت علی علیه السلام یکی از مهمترین انحرافات این فرقه و پیشوایان آنان است.

دشمنی با اهل بیت پیامبر، سبّ و لعن و تنقیص آنان از دوران زمامداری امویان و مروانیان شروع شده و توسط احمد بن حنبل، ابن تیمیّه و محمد بن عبدالوهاب ادامه پیدا کرده است.

وهابیان با استناد به آیه «مُحَمَّدُ رَسُولُ اللهِ وَ الَّذِینَ مَعَهُ أَشِدَّاءُ عَلَی الکُفّارِ رُحَمَاءُ بَینَهُم تَرَاهُم رُکَّعاً سُجَّداً یَبتَغُونَ فَضلاً مِنَ اللهِ وَ رِضوَناً سِیماهُم فِی وُجُوهِهِم مِن أَثَرِ السُّجُودِ ذَلِکَ مَثَلُهُم فِی التَّوراهِ وَ مَثَلُهُم فِی الإنجِیلِ کَزَرعٍ أخرَجَ شَطأهُ فَآزَرَهُ فَاستَغلَظَ فَاستَغلَظَ فَاستَوی عَلَی سُوقِهِ یُعجِبُ الزُّرَّاعَ لِیَغیظَ بِهِمُ الکُفَّارَ»[۱] تحقیر و تنقیص و سبّ و لعن صحابه پیامبر را موجب تنقیص پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله و خداوند دانسته و باعث از بین رفتن تمامی احکام اسلام می دانند[۲] و شیعیان را به جرم دشمنی با صحابه پیامبر، کافر دانسته و توبه آنان را نپذیرفته و تنها راه حل پیش رو را، قتل آنان می دانند[۳]در حالی که ابن تیمیّه حرانی حنبلی با تعریف و تمجید از کسانی که در مقابل امیرالمؤمنین علیه السلام صف آرایی کرده و با آن حضرت به جنگ پرداختند، به دفاع از امویان و مروانیان پرداخته و می نویسد: کسانی که حضرت علی علیه السلام را تکفیر کرده و آن حضرت را فاسق و گناه کار و ظالم دانسته اند، افراد معروف و شناخته شده و مسلمان هستند و هیچ مرتدی در میان آنان دیده نمی شود. 

ابن تیمیّه دوستداران اهل بیت علیهم السلام را مرتد و کافر دانسته؛ اما کسانی را که حضرت علی علیه السلام تکفیر و لعن کرده و برای رسیدن به قدرت با امیر المؤمنین به جنگ پرداختند، مسلمانان واقعی و عمل کنندگان به احکام اسلام معرفی کرده و می نویسد: «فإنّ هؤلاء کانوا مقرّین بالإسلام و شرائعه، یقیمون الصلاه و یؤتون الزکاه و یصومون رمضان و یحجّون البیت العتیق و یحرّمون ما حرّم الله و رسوله و لیس فیهم کفر ظاهر، بل شعائر الإسلام و شرائعه ظاهره فیهم معظَّمه عندهم».[۴]

سؤالی که پس از آگاهی از این مواضع در ذهن خواننده ایجاد می شود، این است که چرا این احکام را در مورد کسانی که با اهل بیت پیامبر خصوصا امیرالمؤمنین حضرت علی علیه السلام دشمنی داشته و آن حضرت را سبّ و لعن کرده و یا با آن حضرت به جنگ پرداخته اند، جاری نمی کنند؟

چرا این احکام درباره قاتل حضرت علی علیه السلام جاری نمی شود؟

چرا اهل بیت پیامبر خصوصا حضرت علی علیه السلام سبّ و لعن و تنقیص می شود؛ اما دشمنان اهل بیت علیهم السلام تبرئه و تعظیم می شوند.

اگر سبّ و لعن صحابه باعث کفر و ارتداد گردیده و توبه چنین شخصی نیز پذیرفته نیست، چرا این احکام و فتاوا درباره کسانی که به حضرت علی علیه السلام و اهل بیت پیامبر دشنام داده، و به تنقیص مقام آنان می پرداختند، و یا افرادی که با اهل بیت آن حضرت به جنگ پرداخته اند، جاری نیست؟

شاید امیرالمؤمنین علی علیه السلام، امام حسن و امام حسین علیهم السلام جزو صحابه نبودند! و شاید مراد آنان از صحابه  ـ همان گونه که از کلام فریابی بر می آید ـ افراد خاصی همچون ابوبکر باشد.[۵]

چرا دشمنان اهل بیت علیهم السلام را فقیه و مجتهد، و اعمال زشت و ننگین آنان را عمل به اجتهاد و برداشت های شخصی دانسته و آنان را در برابر جنایات خود مأجور و مستحق پاداش نیز می دانند؟

مقصر و مسبب اصلی جنگ جمل و صفین کیست؟ خون هزاران نفری که در جنگ های جمل و صفین کشته شدند، به عهده کیست؟

حال که عایشه و معاویه مسببان اصلی جمل و صفین، مجتهد و مستحق پاداش می باشند، پس آتش افروزان، فتنه گران و گناهکاران اصلی، حضرت علی علیه السلام و هزاران صحابی هستند که در رکاب ایشان در این دو جنگ حضور داشتند![۶]

آیا برخورد دوگانه با موضوع صحابه و سب و لعن آنان، تبرئه و تعظیم دشمنان اهل بیت علیهم السلام نشانگر دشمنی با اهل بیت علیهم السلام و حمایت از امویان و مروانیان نیست؟

آیا این تفکر ریشه در تفکرات امویان و مروانیان نداشته و پیروی از این تفکر حمایت از امویان و مروانیان محسوب نمی شود؟

ادعای دشمنی شیعیان با تمامی صحابه پیامبر نیز، بهتان و دروغی بیش نیست، زیرا شیعیان با همه صحابه دشمنی ندارند، چنان که وهابیت و پیروان مکتب خلفا نیز همۀ صحابه را قبول نداشته و دوست ندارند. آنان در مورد قاتلان عثمان بن عفان که اکثرشان صحابی بودند بغض و کینه داشته و آنان را سبّ و شتم می کنند.[۷]

جهت روشن شدن علت دشمنی وهابیان و پیشوایان آنان با پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله و اهل بیت آن حضرت خصوصا حضرت علی علیه السلام به ریشه یابی این دشمنی می پردازیم تا دفاع و پیروی وهابیان از امویان و مروانیان بر همگان روشن شود.

معاویه و دشمنی با پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله و اهل بیت آن حضرت

تلاش معاویه برای محو نام پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله ، ناراحتی وی از شنیده شدن نام آن حضرت در اذان و برخورد وی با سنت های ثابت پیامبر گرامی اسلام صلّی الله علیه و آله و سبّ و لعن امیر المؤمنین علی بن ابی طالب علیه السلام توسط وی و کارگزارانش، نمونه هایی از دشمنی معاویه با پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله و اهل بیت آن حضرت مخصوصاً امیرالمؤمنین علی بن ابی طالب علیه السلام است.

معاویه اولین کسی بوده که حضرت علی علیه السلام را لعن کرد و مردم را نیز به این کار تشویق کرد. در پی این بدعت گذاری، حضرت علی علیه السلام هزار ماه به دستور معاویه، بر فراز منبرها لعن شد.[۸]

آیا کتاب خدا یا سنت رسول الله صلّی الله علیه و آله یا اجماع مسلمانان، سبّ و لعن حضرت علی علیه السلام خلیفه مسلمانان را تجویز کرده بود؟

سبّ و لعن امیرالمؤمنین علی علیه السلام در طول دوران حکمرانی بنی امیه و بر فراز بیش از هفتاد هزار منبر ادامه پیدا کرد و حکم سنت را یافت.[۹] زمانی که عمر بن عبدالعزیز از این بدعت امویان ممانعت کرد، با اعتراض شدید حاضرین در مسجد مواجه شد و متهم به ترک سنت شد.[۱۰]

معاویه در راستای اهداف شوم خود و مبارزه با اسلام اصیل و ترویج فرهنگ دشمنی با اهل بیت پیامبر و تنقیص حضرت علی علیه السلام، به سعد بن ابی وقاص نیز دستور لعن حضرت علی علیه السلام را داد و او را بر لعن نکردن آن حضرت مؤاخذه کرد اما سعد بن ابی وقاص با یادآوری فضایل آن حضرت، از لعن کردن امیرالمؤمنین علیه السلام خودداری کرد.[۱۱]معاویه طبقه نامه ای به مغیره بن شعبه دستور سبّ و شتم و تنقیص حضرت علی علیه السلام را داد و چنین نوشت: «أظهر شتمَ علی و تنقّصه».[۱۲]

معاویه با بی شرمی تمام و با زیر پا گذاشتن مفاد پیمان نامه ای که با امام حسین علیه السلام بسته بود، آشکارا و در حضور امام حسن و امام حسین علیه السلام، به سبّ و لعن حضرت علی علیه السلام می‌پرداخت.[۱۳]

ابن حزم اندلسی ظاهری با اشاره به منشأ و علت تقدیم خطبه های نماز عید فطر و قربان توسط امویان، می نویسد: امویان در خطبه های نمازهای عید، حضرت علیه علیه السلام را لعن می کردند. مسلمانان این عمل امویان را نپسندیده و پس از خواندن نماز متفرق می شدند و به خطبه های نماز گوش نمی دادند. امویان نیز با تقدیم خطبه های نماز، مردم را وادار به استماع سخنان خود می کردند.[۱۴]

دشمنی بنی امیه با حضرت علی علیه السلام به جایی رسیده بود که هر نوزادی را که اسمش علی بود، به قتل می رساندند.[۱۵] ابن قتیبه فضای ایجاد شده توسط امویان و مروانیان علیه اهل بیت علیهم السلام را به تصویر کشیده و می نویسد: بسیاری از محدثان از بازگو کردن فضایل حضرت علی علیه السلام و اظهار مواردی که شایسته مقام آن حضرت بود، خودداری می کردند. هر محدثی را که نامی از حضرت علی علیه السلام می برد یا حدیثی دربارۀ فضایل ایشان بیان می کرد، طرد می کردند. بسیاری از محدثان از بازگو کردن فضایل حضرت علی علیه السلام خودداری نموده و به جمع آوری فضایل ساختگی معاویه و عمرو بن عاص پرداختند. هدف اصلی آنان از جمع آوری فضائل ساختگی معاویه و عمر بن عاص تنقیص حضرت علی علیه السلام بود، نه جمع آوری فضیلت ساختگی معاویه و عمر بن عاص.[۱۶]

شرب و شتم حاکم نیشابوری شافعی[۱۷]، نسائی[۱۸] و محکوم شدن نصر بن علی  به هزار ضربه شلاق[۱۹] و به شهادت رساندن محمد بن یوسف گنجی شافعی[۲۰] نمونه های بارز دیگری از دشمنی امویان و مروانیان و پیروان این تفکر با اهل بیت علیهم السلام می باشد.

مروان بن حکم و دشمنی با پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله و اهل بیت آن حضرت

مروان بن حکم یکی دیگر از پیشوایان فکری وهابیت با تبعیت از معاویه و ممانعت از زیارت قبر شریف پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله، توهین و جسارت به امام حسن علیه السلام و ممانعت از دفن شدن آن حضرت در کنار جد گرامیش و تیرباران شدن جنازه آن حضرت و توهین و جسارت به سر مبارک امام حسین علیه السلام، دشمنی خودش با پیامبر گرامی اسلام صلّی الله علیه و آله و اهل بیت آن حضرت را به اثبات رسانید.[۲۱]

حجاج بن یوسف ثقفی و دشمنی با پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله و اهل بیت آن حضرت

حجاج بن یوسف ثقفی یکی دیگر از عاملان امویان و مروانیان با تبعیت از تفکرات ضد اسلامی امویان و توهین به ساحت مقدس نبی گرامی اسلام صلّی الله علیه و آله و ممانعت از زیارت قبر شریف آن حضرت، به دشمنی با پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله و اهل بیت آن حضرت پرداخت.[۲۲]

احمد بن حنبل و مواضع او در برابر پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله و اهل بیت آن حضرت

احمد بن حنبل پیشوای فکری وهابیت نیز با همراهی کردن و دفاع از متوکل عباسی ناصبی و خدمت به وی، مواضع دوگانه نسبت به حضرت علی علیه السلام، دفاع از معاویه و یزید و توثیق و تأیید نواصب و نقل روایت از آنان، دشمنی خودش با پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله و اهل بیت آن حضرت را بر همگان ثابت کرده است. [۲۳]

ابن تیمیّه و دشمنی با پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله و اهل بیت آن حضرت

ابن تیمیّه حنبلی حرانی نیز با پیروی کامل از حزب امویان و نوشتن کتاب در دفاع از معاویه و یزید و توهین و جسارت به حضرت علی و فاطمه زهرا علیهما السلام و تنقیص آنان، ناصبی بودن و دشمنی خود با پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله و اهل بیت آن حضرت را به اثبات رسانده و مورد اعتراض برخی علمای اهل سنت نیز واقع شده است.

نمونه هایی از مظاهر نفاق و کینه توزی ابن تیمیّه

ابن تیمیّه در راستای دفاع از سلف خود و اثبات دشمنی خود با امیرالمؤمنین علی علیه السلام، در موارد مختلف و متعدد به نفع امویان موضع گرفته و به اعمال و رفتار امیر المؤمنین علی علیه السلام انتقاد داشته و به زعم خود آن را مخالف سنت پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله معرفی می کند. جهت آشنایی با مواضع خصمانه ابن تیمیّه، به نمونه هایی از مظاهر نفاق و دشمنی وی با اهل بیت علیهم السلام اشاره می شود.

دفاع از  امویان و مروانیان

ابن تیمیّه دشنام دهندگان به حضرت علی علیه السلام و همه کسانی را که آن حضرت را فاسق و کافر می دانستند. از گروه ها و افراد معروف و شناخته شده مسلمانان دانسته و می نویسد:یاران معاویه و فرزندان مروان و… جزو مسلمانان و از عاملین به احکام الهی و جزو نمازگزاران و زکات پردازان و روزه داران و حج گزاران و معتقد به محرمات بودند و هیچ گونه کفر آشکاری در آنان مشاهده نمی شد! بلکه نشانه های اسلام و شریعت در اعمالشان آشکار بود و احکام دینی در نزد آنان از جایگاه خوبی برخوردار بود!!.[۲۴]

وی استناد به حدیث صحیح نبوی «تقتلک الفئه الباغیه» و اثبات حقانیت حضرت علی علیه السلام و باغی و ظالم دانستن معاویه را صحیح ندانسته و با تشکیک در حدیث ذکر شده و تصرف در معنای بغی، شرایط بغی را در سپاه شام و معاویه جمع نمی بیند و آنان را مصداق حدیث شریف نبوی نمی داند.[۲۵]

 منبع: کتاب شناخت وهابیت/نجم الدین طبسی

[۱]– سوره فتح: آیه ۲۹٫

[۲]– ابن عثیمین می نویسد: «و فی الحقیقه أنّ سبّ الصحابه لیس جرحاً فی الصحابه فقط، بل هو قدحٌ فی الصحابه و فی النّبیّ صلّی الله علیه و آله و فی شریعه الله و فی ذات الله عزّوجلّ. أمّا کونه قدحاً فی الصحابه فواضح و أمّا کونه قدحاً فی رسول الله صلّی الله علیه و آله فحیث کان أصحابه و أمناؤه و خلفائه علی أمّناؤه و خلفائه علی أمّته من شرار الخلق و فیه قدح فی رسول الله صلّی الله علیه و آله من وجه آخر و هو تکذیبه فیما أخبر به من فضائلهم و مناقبهم، و أمّا کونه قدحاً فی شریعه الله فلأنّ الواسطه بیننا و بین رسول الله صلّی الله علیه و آله فی نقل الشریعه هم الصحابه، فإذا سقطت عدالتهم لم یبق ثقه فیما نقلوه من الشریعه، و أمّا کونه قدحاً فی الله سبحانه فحیث بعث نبیّه صلّی الله علیه و آله فی شرار الخلق و اختارهم لصحبته و حمل شریعته و نقلها لأمّته». بن عثیمین، مجموع فتاوی و رسائل: ج۸، ص ۳۱۶، شرح العقیده الواسطیه.

[۳]– الن عابدین، مجموعه رسائل ابن عابدین: ج۱، ص۳۶۴٫

[۴]– ابن تیمیّه حنبلی، منهاج السنه فی نقض کلام الشیعه القدریه: ج۳، ص۲۰۹٫

[۵]– ابن قدامه، المغنی: ج۲، ص۵۵۸، کتاب الجنائز.

[۶]– به مقدمه در کتاب «أصحاب النبیّ حول السید الوصی» نوشته حسن بلقان آبادی مراجعه شود.

[۷]– «و الفسقه من قتله عثمان»، «لعن الله من قتله و الراضین بقتله»، «بل هم فساق، محاربون، سافکون دماً حراماً عمداً بلاتأویل علی سبیل الظلم و العدوان، فهم فساق، ملعونون». ابن حزم اندلسی ظاهری،الفصل فی الملل و الأهواء النحل: ج۳، ص ۷۴و۷۷٫ «الأجلاف من الناس» و «من جمله المفسدین فی الأرض و لا شکّ أنّهم کذلک». ابن کثیر دمشقی سلفی، البدایه و النهایه: ج۷، ص ۱۸۴ و ۱۹۴، حوادث ۳۵ هجری قمری. ر.ک: تاریخ الإسلام و وفیات المشاهیر و الأعلام: ج۳، ص ۶۵۴، حوادث سال ۴۰ هجری قمری.

[۸]– «ثمّ استفاض لعن علیّ علی المنابر ألف شهر و کان ذلک بأمر معاویه، لأنّه أوّل من فعل ذلک و سبّه و حثّ علیه، أتراهم أمرَهم بذلک کتاب (الله) أو سنّه أو إجماع؟». سبط ابن جوزی، تذکره الخواص من الأمه بذکر خصائص الأئمه: ج۱، ص ۳۶۰، الباب الثالث، خلافه أمیرالمؤمنین علیه السلام، به نقل از غزالی.

[۹]– «أنّ معاویه أمر للناس بالعراق و الشام و غیرهما بسبّ علیِ علیه السلام و البراءه و خطب بذلک علی منابر الإسلام و صار ذلک سنّه فی أیّام بنی أمیه إلی أن قام عمر بن عبدالعزیز فأزاله». ابن ابی الحدید معتزلی شافعی، شرح نهج البلاغه: ج۴، ص۵۶، شرح کلام ۵۶، فصل فیما روی من سبّ معاویه و حزبه لعلیّ.

[۱۰]– «فلمّا وسلّی عمر بن عبدالعزیز کفّ عن شتمه، فقال الناس: ترک السنه». همان، شرح نهج البلاغه: ج۱۳، ص ۲۲، القول فی إسلام إبی بکر و علیّ و خصائص کلّ منهما.

[۱۱]– «عن عامر بن سعد بن أبی وقاص عن أبیه قال: أمر معاویه بن أبی سفیان سعداً، فقال: ما منعک أن تسبّ أباتراب؟ فقال: أما ما ذکرت ثلاثاً قالهنّ له رسول الله صلّی الله علیه و آله ، فلن أسبّه لأن تکون لی واحده منهنّ أحبّ ألیّ من حمر النعم: سمعت رسول الله صلّی الله علیه و آله یقول له خلّفه فی بعض مغازیه، فقال له علیّ: یا رسول الله! خلفتنی مع النساء والصبیان! فقال له رسول الله صلّی الله علیه و آله: أما ترضی أن تکون منّی بمنزله هارون من موسی ألّا أنّه لا نبوّه بعدی و سمعته یقول یوم خیبر: لأعطینّ الرایه رجلاً یحبّ الله و رسولَه و یحبّه الله و رسولُه، قال: فتطاولنا لها، فقال: أدعوا لی علیّاً، فأتی به أرمد، فبصق فی عینه و دفع الرایه إلیه، ففتح الله علیه و لمّا نزلت هذه الآیه «فَقُل تَعَالَوانَدعُ أَبنَاءَنَا وَ أَبنَاءَکُم» دعا رسول الله صلّی الله علیه و آله علیّاً و فاطمه و حسناً و حسیناً، فقال: اللهم! هؤلاء أهلی». مسلم بن حجاج نیشابوری، صحیح مسلم: ج۴، ص ۱۰۸، کتاب الفضائل، باب من فضائل علی بن أبی طالب علیه السلام.

[۱۲]– باذری، أنساب الأشراف: ج۵، ص۳۰، شرح حال معاویه.

[۱۳]– «و کان الذی طلب الحسن من معاویه… و أن لا یشتم علیّاً، فلم یجبه إلی الکفّ عن شتم علیّ، فطلب أن لا یشتم و هو یسمع، فأجابه إلی ذلک، ثمّ لم یف له به أیضا». ابن اثیر جزری شافعی، الکامل فی التاریخ: ج۲، ص ۴۴۶، حوادث ۴۱ هجری قمری، ذکر تسلیم الحسن بن علی علیه السلام الخلافه إلی معاویه.

[۱۴]– «و اعتلوا بأنّ الناس کانوا إذا صلّوا ترکوهم و لم یشهدوا الخطبه و ذلک لأنّهم کانوا یلعنون علی بن أبی طالب علیه السلام، فکان المسلمون یفرّون و حقٌ لهم، فکیف و لیس الجلوس للخطبه واجباً».ابن حزم اندلسی ظاهری، المحلّی: ج۵، ص۸۶، صلاهالعیدین، مسأله ۵۴۳٫

[۱۵]– «کانت بنو أمیه إذا سمعوا اسمه علی قتلوه، فبلغ ذلک رباحاً، فقال: هو عُلَیّ. و کان یغضب من عُلَی و یخرج علی من سمّاه به». مزی، تهذیب الکمال فی أسماء الرجال: ج۱۳، ص۲۲۶، شرح حال علی بن رباح، ش۴۶۵۱؛ ذهبی سلفی، سیر أعلام النبلاء: ج۵، ص۱۰۲، شرح حال علی بن رباح، ش۳۵ و تاریخ الإسلام و وفیات المشاهیر و الأعلام: ج۷، ص۴۲۷، حوادث و وفیات۱۰۱-۱۲۰ هجری قمری، شرح حال علی بن رباح، ش۵۰۵ و ابن حجر عسقلانی شافعی، تهذیب التهذیب: ج۷، ص۲۸۱، شرح حال علی بن رباح، ش۵۴۱٫

[۱۶]– «و تحامی کثیر من المحدّثین أن یحدّثوا بفضائله… حتّی تحامی کثیر من المحدّثین أن یتحدّثوا بها و عنوا بجمع فضائل عمر بن العاص و معاویه ـ یعنی الموضوعه ـ کأنّهم لا یریدونهما بذلک و أنّما یریدونه». غماری، فتح الملک العلی بصحه حدیث باب مدینه العلم علی، ص۲۷۴، به نقل از ابن قتیبه در الإختلاف فی اللفظ و الرد علی الجهمیه و المشبهه:ص۴۱٫

[۱۷]– «قال ابن طاهر: کان شدید التعصّب للشیعه فی الباطن و کان یُظهر التسنن فی التقدیم و الخلافه و کان منحرفاً غالیاً عن معاویه و عن أهل بیته، یتظاهر بذلک و لا یعتذِر منه، فسمعت أباالفتح سمکویه بهراه، سمعت عبدالواحد الملیحی، سمعت أبا عبدالرحمن السلمی یقول: دخلتُ علی الحاکم و هو فی داره، لا یمکنه الخروج إلی المسجد من إصحاب أبی عبدالله بن کرّام و ذلک أنّهم کسروا منبره و منعوه من الخروج، فقلت له: لو خرجتَ إلی المسجد من أصحاب أبی عبدالله بن کرّام و ذلک أنّهم کسروا منبره و منعوه من الخروج، فقلت له: لو خرجتَ و أملیتَ فی فضائل هذا الرجل حدیثاً لاسترحتَ من المحنه، فقال: لا یجیء من قلبی، لا یجیء من قلبی، لا یجیء من قلبی». ذهبی سلفی، سیر أعلام النبلاء: ج۱۷، ص ۱۷۵، شرح حال حاکم، ش۱۰۰٫

[۱۸]–  نسائی به دلیل نقل فضائل حضرت علی علیه السلام و داشتن بغض معاویه و امویان به قتل رسید. «قال الوزیر ابن حِنزابه: سمعتُ محمد بن موسی المأمونی صاحب النسائی قال: سمعتُ قوماً یُنکرون علی أبی عبدالرحمن النسائی کتابَ «الخصائص» لعلیّ رضی الله عنه و ترکَه تصنیف فضائل الشیخین، فذکرتُ له ذلک، فقال: دخلتُ دمشق و المنحرف بها عن علیّ کثیر، فصنفتُ کتابَ «الخصائص»، رجوتُ أن یعدیَهم الله تعالی، ثمّ أنّه صنَّف بعد ذلک فضائل الصحابه، فقیل له و أنا أسمع: ألا تخرجُ أسمع: ألا تخرجُ فضائل معاویه؟ فقال: أی شیء أخرج؟ حدیث «اللهمّ! لا تشبع بطنه»؟ فسکت السائل» و «أستشهد بدمشق من جهه الخوارج» و «عن حمزه العقبی المصری و غیره أنّ النسائی خرج من مصر فی آخر عمره إلی دمشق، فسئل بها عن معاویه و ما جاء فی فضائله، فقال: لا یرضی رأساً برأس حتّی یَفضَّل؟ قال: فمازالوا یدفعون فی حضنیه (خصیتیه) حتّی أخرج من المسجد، ثمّ حمل إلی مکه، فتوفی بها» و «خرج حاجاً، فامتحن بدمشق و أدرک الشهاده». همو، سیر أعلام النبلاء: ج۱۴، ص ۱۲۵-۱۳۵، شرح حال نسائی، ش۶۷٫

[۱۹]– «لما حدث بهذا الحدیث ـ أنّ رسول الله صلّی الله علیه و آله أخذ بید حسن و حسین فقال: من أحبّنی و أحبّ هذین و أباهما و أمهما کان معی فی درجتی یوم القیامه ـ نصر بن علی أمر المتوکل بضربه ألف صوت». خطیب بغدادی شافعی، تاریخ بغداد أو مدینه السلام: ج۱۳، ص۲۸۸، شرح حال نصر بن علی، ش۷۲۵۵٫

[۲۰]– «قال الإمام أبوشامه: قتل بجامع دمشق یوم التاسع و العشرین من رمضان و کان فقیهاً محدّثاً، لکنّه کان کثیر الکلام، یمیل إلی الرفض، جمع کتباً فی التشیع و داخل التتار، فانتدب له من تأذی منه، فبقر بطنه بالجامع». ذهبی سلفی، تاریخ الإسلام و وفیات المشاهیر و الأعلام: ج۴۸، ص۳۶۹، حوادث و وفیات۶۵۱-۶۶۰ هجری قمری، شرح حال محمد بن یوسف گنجی، ش ۴۶۹٫

[۲۱]– به فصل اول از بخش اول مراجعه شود.  

[۲۲]– به فصل اول از بخش اول مراجعه شود.

[۲۳]– به فصل دوم از بخش اول مراجعه شود.

[۲۴]– «فإن هؤلاء کانوا مقرّین بالإسلام و شرائعه، یقیمون الصلاه و یؤتون الزکاه و یصومون رمضان و یحجّون البیت العتیق و یحرّمون ما حرّم الله و رسوله و لیس فیهم کفر ظاهر، بل شعائر الإسلام و شرائعه ظاهره فیهم معظَّمه عندهم». ابن تیمیّه حنبلی، منهاج السنه النبویّه فی نقض کلام الشیعه القدریه:ج۳، ص۲۰۹٫

[۲۵]– «فإن قال الذابّ عن علیّ: هؤلاء الذین قاتلهم علیّ کانوا بغاه، فقد ثبت فی الصحیح أنّ النّبیّ صلّی الله علیه و آله قال لعمار بن یاسر: «تقتلک الفئه الباغیه» و هم قتلوا عماراً، فههنا للناس أقوال: منهم من قدح فی حدیث عمّار و منهم من تأوّله علی أنّ الباغی الطالب و هو تأویل ضعیف و أمّا السلف و الائمه فیقول أکثرهم کأبی حنیفه و مالک و أحمد و غیرهم: لم یوجد شرط قتال الطائفه الباغیه، فإنّ الله لم یأمر بقتالها ابتداءاً، بل أمر إذا اقتتلت طائفتان أن یصلح بینهما، ثمّ إن بغت إحداهما علی الأخری قو تلت التی تبغی و هؤلاء قوتلوا إبتداء قبل أن یبدؤوا بقتال». همان، ص۸۰٫