مؤثرترین عاملى که در درمان این بیمارى مؤثر است، تصمیم جدى خود شما است. اگر واقعاً مى‏خواهید خود و خانواده و اطرافیان را از عوارض این بیمارى نجات دهید، عزم خود را جزم کنید و مطمئن باشید که با پشتکار و حوصله، به تدریج مشکل شما حل خواهد شد.

 یکى از آفت‏هاى درمان وسواس این است که درمان جو کمتر به توصیه‏هاى درمان‏گر توجه مى‏کند و محور مقابله با مشکل را تفکر و فهم خود قرار مى‏دهد! حال آنکه یکى از عوامل اصلى در به وجود آمدن بیمارى وسواس، تفکر نادرست و شناخت غلط بیمار است. بنابراین:

گام اول، اولین اقدام براى حل مشکل این است که فرد وسواسى، باید تفکر، منطق و نگرش خود را اصلاح کند، وگرنه حاصل تفکرات نادرست و منطق اشتباه، چیزى جز همان افکار وسواسى نیست. اگر بپذیرید که شما در حال حاضر در محاصره افکار تکرارى و اجبارى اشتباه هستید، پس باید اول افکار خود را کنترل و آنها را اصلاح کنید.

گام دوم، اصلاح و تغییر شناخت نسبت به احکام و مناسک دینى است. همان طور که در سایر امور به نظر کارشناس مراجعه مى‏شود، در مسائل دینى نیز باید به کارشناس دینى (مجتهد جامع‏الشرایط) مراجعه شود و هر چه او گفت، طبق آن عمل گردد.

گام سوم، این است که باید علت اصلى این بیمارى را شناسایى کنیم. تقریباً همه متخصصان ریشه وسواس را اضطراب مى‏دانند، بنابراین وسواس زیر مجموعه بیمارى‏هاى اضطرابى است: که ریشه آن باید شناسایى شود.

 

با توجه به آنچه گفته بیان شد، چاره‏اى نیست جز اینکه شما به روان پزشک یا روان شناس بالینى مراجعه و به صورت حضورى، مشکل خود را مطرح کنید و طى جلسات متعدد به حل آن بپردازید. ما تنها مى‏توانیم شما را راهنمایى کنیم؛ اما درمان چیزى بیش از راهنمایى است و باید در یک بستر مناسب انجام گیرد.

بر این اساس نکاتى چند به عنوان راهنمایى بیان مى‏شود تا زمینه‏اى براى درمان اصلى شما باشد:

 الف. بدانید که وسواس یک مرض جسمى و روحى است که باید به متخصصان اعصاب و روان مراجعه کنید تا معالجه آن، به راحتى صورت گیرد.

 

ب. از نظر شرعى وسوسه از شیطان است و نباید از آن پیروى کرد.

در روایت آمده است که: «شیطان دوست دارد شما از او پیروى نمایید».

پیامبر اکرم صلى‏الله‏علیه‏و‏آله فرموده است: «مقدار آب لازم براى وضو حدود یک کیلو و براى غسل حدود سه کیلو است».[۱] بعد مى‏فرماید: «مردمى بعد از من مى‏آیند که این مقدار را کم مى‏شمارند، اینها از امت من نیستند».

 

ج. اسلام دین سهل و آسانى است که خود پیامبر صلى‏الله‏علیه‏و‏آله مى‏فرماید: «من براى شما یک دین آسان آورده‏ام» حال اگر بنا باشد یک وضو و یا غسل، این قدر وقت انسان را بگیرد و به این اندازه مشکل باشد، این چه دین آسانى خواهد بود؟ از طرفى اگر کسى خلاف آنچه که پیامبر صلى‏الله‏علیه‏و‏آله و ائمه علیهم‏السلام دستور داده‏اند، عمل کند، این دهن‏کجى به آنان محسوب مى‏شود و گناه بزرگى است!!

براى مثال پیامبر صلى‏الله‏علیه‏و‏آله مى‏فرماید: «چیز نجس را بعد از برطرف شدن عین نجاست، یک مرتبه که زیر آب جارى شستید، پاک مى‏شود»،[۲] آن وقت اگر شما بیشتر از این مقدار آب مصرف کردید، خداى ناکرده اهانت به پیامبر صلى‏الله‏علیه‏و‏آله است (زیرا معنایش این است که آنچه پیامبر صلى‏الله‏علیه‏و‏آله فرموده، درست نیست و این کار من صحیح است)!!

از طرفى مصرف بیشتر از مقدار لازم آب اسراف است که از گناهان کبیره محسوب مى‏شود. با توجه به آنچه گفته شد، باید بگوییم وضو و غسل به آن کیفیتى که شما نوشته‏اید، لازم نیست و هیچ مجتهدى چنین کارى را اجازه نداده است.  بنابراین سعى کنید به طور معمولى و مثل دیگران وضو و غسل را انجام دهید و شستن داخل گوش و بینى لازم نیست و شستن ظاهر آن کفایت مى‏کند.

مراحل اصلى غسل (که در چند دقیقه به پایان مى‏رسد)، عبارت است از:

۱ – نیت ؛ براى نیت لازم نیست گوش‏ها را بگیرید و به زبان چیزى بگویید ؛ بلکه همین مقدار که قلباً مى‏دانید براى چه کارى به حمام آمده‏اید و نیت شما انجام غسل است، کفایت مى‏کند.

۲ – بعد از نیت سر و گردن را بشویید.

۳ – بعد تمام طرف راست تا کف پا و سپس تمام طرف چپ را بشویید.

پس دقت‏هایى که نوشته‏اید، هیچ لزومى ندارد و وظیفه شما این است که به طور معمولى غسل کنید و به شک‏هاى خود اعتنا نکنید ؛ زیرا شک آدم وسواسى، هیچ اعتبارى ندارد، شما اگرچه به نظر خودتان غسل باطل انجام مى‏دهید، باز نباید اعتنا کنید و از این به بعد به طور معمولى غسل کنید و مسئولیت آن را ما به عهده مى‏گیریم.

 

د. همان طور که مى‏دانیم در زمان پیامبر اکرم صلى‏الله‏علیه‏و‏آله و ائمه اطهار علیهم‏السلام با اینکه آب لوله‏کشى و امکانات بهداشتى فعلى موجود نبود، مسلمانان به طور عادى زندگى مى‏کردند و در خصوص طهارت و نجاست مشکل خاصى نداشتند.

 

ه . توجه به اینکه یقین شخص وسواس، براى وى معتبر نیست؛ بلکه در پاک شدن و نجس شدن اشیا، باید به نظر عرف مراجعه کند و در آب کشیدن اشیا و انجام غسل، به طور عادى و مانند عرف عمل کند.

 

و. خداوند تکلیف شاق براى بندگان خود معین نکرده است؛ بنابراین عزم خود را جزم کنید و تصمیم بگیرید بر این دشمن درونى غلبه نمایید. به برنامه‏ها و راه‏کارهاى زیر عمل کنید و به حصول نتیجه یقین داشته باشید:

۱ – ذکر «لا اله الا اللّه‏» و «لا حول ولا قوه الا باللّه‏» را بسیار بگویید.

 ۲ – شب‏ها موقع خوابیدن این جملات را با خود بگویید: من به خواست خدا قطعاً خواهم توانست براین بیمارى و ضعف غلبه کنم ؛ من براى غلبه بر این وسوسه‏ها کاملاً نیرومندم ؛ من از ضعف و زبونى بیزارم و بر ترک این عادت ناپسند مقتدرم.

۳ – استعاذه و پناه بردن به خداوند را با خواندن سوره‏هاى «فلق» و «ناس» و نیز تکرار «اعوذ باللَّه من الشیطان الرجیم» و «لا حول و لا قوه الاّ باللّه‏» فراموش نکنید.

۴ – یکى از دوستان خوب و مورد اعتمادتان را براى مشورت برگزینید. ایشان نیز همواره ضرورت تغییر رویه را به شما یادآور شود تا مقدارى از بایدهاى ناخواسته شما کاهش یابد.

 

 

پی نوشت ها


[۱] – وسائل الشیعه، ج ۱، ص ۵۱۲، ح ۳٫

[۲] – همان.