«سلف» در لغت به معنی «پیشین» است؛[۱] و به گفته ی «ابن فارس»، سلف اصلی است که بر تقدم و سبقت دلالت دارد. پس سلف کسانی هستند که در گذشته بوده اند.[۲]

اما معنای اصلاحی آن مورد اختالف علمای مذاهب است، که در ذیل به اجمالی از آن اشاره می شود:

1. اهل تسنن سلف را بنابر حدیث خیریه[۳]، شامل جمیع معاصرین دوران نبوت (اعم از صحابه، تابعین و تابعینِ تابعین) می دانند، و معتقدند به دلیل نزدیکی زمانی و مکانی ایشان به دوران نبوت، تلقی بهتری از وحی داشتند، لذا بهترین مردم هستند.

لکن اهل سنت درباره ی مفهوم این «برتری» با یک دیگر اختلاف نظر دارند؛ برخی بر این باورند که این برتری، برای همه ی این افراد ثابت است. و برخی مانند «ابن عبد ربه»، معتقدند که ممکن است این برتر بودن بر برخی از آنان صدق نکند و چه بسا در قرن های بعدی، کسانی بیایند که از این افراد برتر باشند.

2. شیعه همواره قید «صالح» را با واژه «سلف» همراه کرده (سلف صالح)، و معتقد است نمی توان همه ی صحابه را عادل دانست و چشم و گوش بسته و بدون دلیل از آنان پی روی کرد. بلکه تنها یک گروه از صحابه شایستگی تبعیت را دارا هستند و آن هم در اهل بیت پیامبر صلی ‌الله ‌و ‌علیه و ‌آله خلاصه می شوند.
   

   ---

[۱]  لسان العرب؛ ج۶، ص ۳۳۰ و ۳۳۱٫

[۲]  معجم مقابیس اللغۀ.

[۳]. “خیر الناس قرنی، ثم الذین یلونهم، ثم الذین یلونهم، ثم یجیء اقوام تسبق شهاده احدهم یمینه و یمینه شهادته.” «بهترین مردم (مردمان) قرن من هستند؛ سپس کسانی که در پی ایشان می آیند و سپس دیگرانی که در پی آنان می آیند. پس از ایشان، مردمانی می آیند که گواهی هریک، سوگندشان و سوگند هر کدام گواهی شان را نقش می کند.» (صحیح بخاری، ج۳، ص ۱۵۱)، (صحیح بخاری، ج۷، ص ۱۷۴) و (صحیح مسلم: ص ۱۸۴)