در تاریخ، نام همسران امام حسن علیه السلام چنین ذکر شده است:

۱) حفصه دختر عبدالرحمن بن ابی بکر

۲) خوله دختر منظوربن زیاد فزاری

۳) ام اسحاق دختر طلحه بن عبید الله تیمی

۴) ام بشر دختر ابومسعود عقبه بن عمر انصاری خزرجی

۵) جعده دختر اشعث بن قیس کندی

۶) ام کلثوم دختر فضل بن عباس بن عبدالمطلب

۷) زینب دختر شبیع بن عبدالله

۸) ام رباب دختر امری القیس بن عدی

امام کنیزهایی نیز داشته است، همانند مادر قاسم بن الحسن که نفیله یا رمله نامیده می‌شده است.
در مجموع تعداد دقیق همسران امام روشن نیست.

فرزندان

تاریخ ولادت و حتی گاه تاریخ وفات فرزندان امام حسن علیه‌السلام (بخصوص دختران) چندان مشخص نیست. درک این مسئله زمانی آسان‌ خواهد بود که بدانیم تاریخ تولد و حتی شهادت پیامبر خدا و برخی معصومین چندان روشن نیست. در ادامه تاریخ ولادت یا شهادت یا وفات هر یک از فرزندان ایشان که مشخص بوده خدمتتان ارائه گردیده است. اما در مورد تعداد فرزندان باید گفت:
یعقوبی معتقد است امام دارای ۱۵ فرزند بوده است که هشت نفر از آنها پسر و هفت نفر دختر بودند. یعقوبی در کتاب خود، اسامی پسران امام علیه السلام را نیز متذکر شده، ولی به اسامی دختران اشاره ای نکرده است.
مرحوم طبرسی نیز در اعلام الوری نقل کرده، امام حسن علیه السلام دارای ۱۶ فرزند دختر و پسر بوده است. او در کتاب خود، اسامی آنها را نیز با ذکر نام مادرانشان یادآور شده[۱] که عبارتند از:
ـ زید بن حسن و دو خواهرش امّ الحسن و امّ الحسین، مادرشان امّ بشیر بنت ابی مسعود خزرجی.
ـ حسن بن حسن، مادرش خوله بنت منظور فزاریه.

با عموی گرامی اش در کربلا حضور داشت. وی قهرمانانه جنگید؛ تا بر اثر زخمهای متعدّد به زمین افتاد. مردم گمان کردند که او کشته شده است؛ آنگاه خواستند سرش را از بدن جدا کنند، ولی معلوم شد که او هنوز زنده است. در این حال، «اسما» پسر خارجه فزاری، شفاعتش کرد. چون مادر او (حسن بن حسن) فزاری بود، از این رو اسما، وی را معالجه نمود؛ تا اینکه بهبود یافت. وی با فاطمه دختر امام حسین علیه السلام ازدواج کرد.

ـ عمر بن حسن و دو برادرش عبداللّه و قاسم، مادرشان امّ ولد بوده و عبدالله و قاسم در کنار عمویشان امام حسین علیه السلام در کربلا به شهادت رسیدند.

ـ عبدالرحمن بن حسن، مادرش امّ ولد بود.

ـ حسین بن حسن و برادرش طلحه و خواهرش فاطمه، مادرشان امّ اسحاق بنت طلحه بن عبیدالله تیمی.

ـ ابوبکر بن حسن، که بنا به نقلی در کربلا شهید شد.

ـ امّ عبداللّه، امّ فاطمه، امّ سلمه و رقیه که از مادران مختلف بوده اند.

مناسب است در اینجا عقیده شیخ مفید را نیز یادآور شویم که در ردیف نظریه های میانه است. ایشان در کتاب ارشاد تعداد فرزندان امام حسن علیه السلام را ۱۵ نفر دانسته است.[۲] با توجه به اعتبار و دقّتِ علمی شیخ مفید و مطابقت نظریه او با اقوال بسیاری از مورّخان، می توان این نظریه را مورد پسندتر دانست. نام فرزندان امام در ارشاد همان است که در کتاب اعلام الوری نقل شده، به استثنای ابوبکر؛ زیرا شیخ مفید او را همان عبداللّه می داند که در کربلا شهید شده است. به هرحال، نظریه اخیر معقول تر به نظر می رسد.

منبع:پرسمان

[۱] . اعلام الوری باعلام الهدی، ج۱، ص۴۱۶.
[۲] . شیخ مفید،‌ الارشاد،‌ ج۲، ص۲۰.