از جمله امور مهم براى کسى که مى خواهد نماز واجب بخواند، این است که مانند شخصى نماز بخواند که زندگانى را بدرود گفته و بیم آن دارد که دیگر بر انجام مثل آن قادر نباشد، و نیز برترى جایگاه و تحفه هاى فضیلت نماز را مغتنم شمارد؛ چنان که امام على (علیه السلام)  فرموده است: «اِذا قَامَ اَحَدُکُم اِلى الصَّلوه فَلیُصَلِّ صَلاهَ مُودَّعِ»؛[۱] «هرگاه یکى از شما به نماز ایستد، باید مانند کسى که با نماز وداع مى کند، نماز بخواند».

یکى از مهم ترین موانع حضور قلب، محبّت و علاقه بیش از حدّ به دنیا است و انسان باید چنان نماز بخواند که گویا آخرین نماز او و واپسین حضور او در دنیاست.

افکار و اندیشه انسان، بیشتر متوجه چیزى است که مورد علاقه او بوده و قلب او را تسخیر کرده است. طبیعى است وقتى کسى به یاد محبوبش باشد، توجّه او به امور دیگر کم مى شود.

امام خمینى(ره) در این باره مى فرماید: «طالبان غیر حق ـ که در نظر اهل معرفت، همه طالب دنیا هستند ـ هرچه مطلوب آنها است، به همان متوجه و متکلفند. آنان که حبّ مال ریاست و شرف در دل آنهاست، در  خواب نیز مطلوب خود را مى بینند و گویى تکبیره الاحرام کلید در دکان یا رافع حجاب بین او و محبوب خود است! یک وقت به خود مى آید که سلام نماز را گفته، در صورتى که هیچ توجّه به آن نداشته و همه اش را با فکر دنیا هم آغوش بوده، این است که چهل پنجاه سال نماز، ما را در دل اثرى جز ظلمت و کدورت نیست».[۲]

به هر حال از مجموع آیات و روایات روشن مى گردد که دنیا، واقعیتى است که باید در آن زندگى کرد؛ ولى باید بهترین فایده را از آن برد. شرط استفاده بهینه از دنیا آن است که آن را وسیله اى براى رسیدن به حقایق زندگى و کمال خود قرار دهیم و مواظب باشیم که وسیله، هدف قرار نگیرد و علاقه به دنیا، موجبات اسارت و بندگى در برابر آن را فراهم نیاورد.

باید از نعمت هاى کم بهاى دنیا بگذریم و از دلبستگى به دنیا بکاهیم و این شدنى نیست؛ مگر اینکه در ابتدا از نعمت هاى غیرحلال چشم بپوشیم و پس از آن نعمت هاى حلال دنیا. چون هر قدر انسان از نعمت هاى دنیا ولو نمعت هاى حلال استفاده کند، دلبستگى او به دنیا بیشتر مى شود و رفته رفته به حرام نیز کشیده مى شود و اگر انسان بخواهد به حرام مبتلا نشود، باید از برخى نعمت هاى حلال نیز چشم بپوشد تا به حرام نیفتد. به بعضى از صحنه هاى حلال و جایز نگاه نکند تا به نگاه هاى حرام مبتلا نگردد.

از دیگر عوامل حواس پرتى، انجام دادن مکروهات است؛ همانند بازى کردن با سر و ریش و لباس و اعضاى بدن، خاراندن بدن، به اطراف توجّه کردن، پوشیدن لباس تنگ. همچنین پرخورى، باعث کسالت و بى توجهى به نماز مى شود. ابن عباس از پیامبر (صلی الله علیه وآله)  روایت کرد که فرمودند: «لا یَدخلُ مَلَکوتَ السَماءِ مَن مَلأَ بَطنه»؛[۳] «کسى که شکمش پر باشد، وارد ملکوت آسمان نمى شود».

به همین جهت امام على (علیه السلام)  مى فرماید: «از پرخورى دورى کنید که موجب قساوت قلب و باعث کسالت از اقامه نماز و سبب تباهى بدن است».[۴] طبق فرموده قرآن: «نماز با کسالت، نماز مؤمنان و موحّدان نیست».[۵]

منبع:نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاهها / مؤلف:رحیم کارگر/پرسش وپاسخ دانشجویی

[۱] – غررالحکم، ص ۱۲۹٫

[۲] – آداب الصلاه، ص ۴۸٫

[۳] – احیاء العلوم، ج ۳، ص ۱۷۱٫

[۴] – غررالحکم، ص ۸۰٫

[۵] – ر.ک: نساء ۴، آیه ۱۴۲٫