قساوت قلب تازیانه‌ی خداست

طبق یک حدیث قدسی[۱] خدای متعال هیچ بنده ای را با هیچ تازیانه ای بدتر از قساوت قلب نزده است! هیچ بلایی بدتر از قسی القلب شدن نیست! قساوت قلب جزو بدترین عذاب‌های الهی است.

کار خیر را با تکرار طبیعت خودتان کنید

کار خیر را آنقدر تکرار کنید که برایتان عادت شود، طبیعت ثانوی‌تان شود، نتوانید کار خیر را ترک کنید.

کاری‌ترین سلاح برای ریشه کنی رذائل اخلاقی

سلاح ذکر، کاری‌ترین سلاح برای بیرون راندن دشمنان داخلی، رذائل اخلاقی، وسوسه‌های درون انسان است.

دعا برای «التماس دعا» کنندگان

کسی به شما گفت: «التماس دعا»، همانجا دعایش کنید!

حضرت زهرا سلام الله علیها خیر کثیر است

حضرت زهرا سلام الله علیها خیر کثیر است، یعنی شما دنبال هر خیری بروید، اگر در خانه‌ی فاطمه را بزنید، دست خالی بر نمی‌گردید. هر کاری باشد، به هر نحوی شما اضطرار پیدا کنید، کلید تمام مشکلات حضرت زهرا است، «کلُ خیرٍ فی بابِ فاطِمَه» تمام خیرها در خانه حضرت زهرا ^{(سلام الله علیها)} است.

درسی برای مسئولین

این‌ها برای مسئولین ما، درس است. خود مولی الموحدین ^{علیه السلام} توی بازار تازیانه به دست می‌گرفتند و جلوی مغازه‌ها حرکت می‌کردند و اگر می‌دیدند تقلبی انجام شده است، همان جا تذکر می‌دادند، گاهی تنبیه می‌کردند، قیمت‌ها را تحت نظارت قرار می‌دادند.

اگر خدا ولمان کند …

اگر خدا آدم را ول کند نمازش هم برایش شرّ می‌شود، آدمی که فکر کرد «من» هستم، من این همه نماز خواندم، من این همه زیارت رفتم، من این همه خدمت کردم، من این همه گره را باز کردم، این «من» که آمد خدا ولش می‌کند. می‌گوید: برو ببینم حالا چه می‌کنی؛ آن وقت همه‌ی کارهای خوب برایش بد می‌شود. از کارهای خوب هم نتیجه‌ی بد می‌گیرد و مقدمه‌ی بدبختیش می‌شود.

یاد مرگ

از جمله دستوراتی که مشایخ و اساتید سیر و سلوک می‌دهند، فراوان روی قبرها نشستن و فکر کردن است. آدم گاهی به بهشت زهرا برود، روی قبرهایی که هنوز در آن کسی دفن نشده است بنشیند، بخوابد، به یاد بیاورد که ما را هم به اینجا می‌آورند. به عاقبتش فکر کند. دنیا که تمام می‌شود، آنجا تمام شدن ندارد، کمی به فکر آنجا باشیم.

قبل از رفتن به فکر خود باشید

شاید زمانی که از دنیا رفتی، فرزندت نیامد برایت قرآن تلاوت کند، خودت برای خودت قرآن بخوان! خودت برای خودت فاتحه بخوان! خودت برای خودت احسان کن! تو خودت برای خودت دلت نمی‌سوزد، آرزو داری بچه‌ات این کار را برایت انجام دهد؟! اگر این کار را نکرد، چه می‌کنی؟

ضد وسواس

کلمه‌ی لا اِلهَ الاّ الله ضد وسواس است، آدم‌های گرفتار وسواس باید زیاد لا اِلهَ الاّ الله بگویند، خداوند این‌ها را از بیماری وسواس نجات می‌دهد.

نرم کننده‌ی دل

یکی از اموری که دل سخت را نرم می‌کند کثرت لا اِلهَ الاّ الله گفتن است.

برکات دل نرم

اگر دل، نرم نباشد مثل زمین سفتی است که شما هر چه بذر در آن بریزید چون در دلِ زمین قرار نمی‌گیرد رویش ندارد، وقتی نماز را با دل قساوت گرفته، دل سخت، انجام دهید، مثل زمین سفتی است که رویش ندارد. باران هم بیاید جذبش نمی‌شود؛ امّا زمین نرم باران را جذب می‌کند، رحمت الهی که ریزش می‌کند دل نرم رحمت الهی را جذب می‌کند، ولی دل سخت رحمت الهی را دفع می‌کند.

اعمال به دما از ورود مَلک ممانعت می‌کنند

اعمال بد برای انسان ذخیره می‌شوند و گاهی به صورت حیوان در می‌آیند که ما آن‌ها را نمی‌بینیم و نمی‌گذارند ملائک و دیگر زیباها به دل وارد شوند. امام زمان قشنگ است، امّا زمانی که زشت‌ها در دلت جمع شده‌اند، توقع داری امام زمان به آن دل وارد شود؟ خب معلوم است که وارد نمی‌شوند!

مواظب ورودی‌های دل باشید

جلوی گوشتان را بگیرید. غیبت نکنید، هر صدایی را گوش نکنید. بیایید هر حرفی، هر ندایی را از این گوش به خانه‌ی دلمان وارد نکنیم. مواظب چشممان باشیم. چشم هم دری از درهای دل است. ببین از این در چه کسی رفت و آمد می‌کند؟ دوست وارد می‌شود یا دشمن؟ نور وارد می‌شود یا ظلمت؟ لجن از چشمت وارد می‌شود یا غذاهای پاکیزه؟ اعمال بد برای انسان ذخیره می‌شوند.

ثمره‌ی انسان پاک

انسان اگر نیتش پاک بود، اگر روحش پاک بود، به جایی می‌رسد که به سان آن درخت سر به فلک کشیده ای می‌ماند که به صورت چتر، مردم را زیر سایه گرفته است، دارای میوه‌های دائم و اُکُل دائمی می‌شود که برای همه‌ی موجودات خیر و برکت دارد، برکت و خیر محض می‌شود.

رزقتان در آسمان است

روزی آن است که به آدم برسد، نه آنچه جمع می‌کند. خدا روزی خاصِ هرکسی را در آسمان برایش مقدّر کرده است. «وَ فِی السَّماءِ رِزْقُکمْ»؛ لذا چشمتان بیشتر به آسمان باشد و اینقدر به زمین نچسپید! شما در زمین دست و پا می‌زنید، روزی شما در اینجا نیست «وَ فِی السَّماءِ رِزْقُکمْ». درب آسمان را بسته‌اید و دارید اینجا حمّالی می‌کنید. «وَ فِی السَّماءِ رِزْقُکمْ وَ ما تُوعَدُونَ»[۲] خدا اول به ما اطلاع می‌دهد که گنجی که دنبالش می‌گردید، (که گنج روزی و رسیدن به مقاصدتان است) این گنج در زمین نیست؛ بلکه در آسمان است! کمی برای آنجا کار کنید؛ و بعد برای اینکه مطلب را جا بیندازد، قسم یاد کند! «فَوَ رَبّ‌ِ السَّمَاءِ» پس به پروردگار آسمان قسم! «إِنَّهُ» یعنی إنَّ الرزق، «لَحَقٌّ مِّثْلَ مَا أَنَّکمْ تَنطِقُونَ»، این روزی برای شما حق است.

ذکر قلبی و ذکر زبانی

گاهی اول یاد خدا در دل انسان زنده می‌شود (مثلاً هنگامی که خطری از سرش دفع شده است، توبه‌ای برایش پیش آمده است، کربلایی رفته است) بعد به خاطر این عنایات می‌گوید: الحمدُ لِلّه! خدا را شکر! این ذکر زبانی بعد از ذکر قلبی است؛ ولی گاهی دل خواب است، غافل است، آدم قرآن می‌خواند، دعا می‌خواند، ذکر می‌گوید، یک تنبّهی با مطالعه برایش پیش می‌آید و می‌گوید: یا الله! این ذکر را با توجه و تکرار می‌گوید که دلش با او همراهی کند.

به هنگام زیادی گناه …

وقتی احساس کردید گناهانتان زیادند، با عباراتی که عجز و بیچارگی انسان را می‌رساند، خدا را بخوانید؛ بگویید: یا غفّار، یا ستّار، یا جابرَ العظم الکَثیر، یا راحِم شَیخِ الکَبیر، یا رازقَ طِفلِ الصَغیر. وقتی احساس کردید بیچاره شده‌اید و درهای جهنم به رویت باز شده است؛ صدایش بزن! بگو: یا الله! بگو: یا رحمن! خدا اسامی قشنگی دارد، با هر اسمی که با دلت همخوانی دارد، صدایش بزن. بگو: یا عفوّ! بگو: یا غفور! مرحوم آقای بهاء الدینی تکیه کلامش یا کریم! بود. مرتب می‌گفت: یا کریم! یا کریم! آقای بهجت جلوی جمع می‌گفتند: یا ستّار! یا ستّار! مرحوم مجلسی اول، ملأ محمدتقی که اهل سیر و سلوک بود، ذکرش «یا حیُّ و یا قَیوم» بود. انسان به وسیله این اسمای الهی، سوز و گداز درونی خودش را، به ساحت مقدس پروردگار متعال منتقل می‌کند.

مراحل توبه‌ی مقبول

توبه مقبول و صحیح دارای ۳ مرحله است: مرحله اول، معرفت؛ مرحله دوم حال؛ و مرحله سوم، عمل است. اول انسان بفهمد که چه خاکی بر سر خودش ریخته است. وقتی توجه کردیم، فهمیدیم که چه بر سر خودمان آورده‌ایم، یک حالت انکسار، شکستگی، سرافکندگی، خجالت، ندامت و پشیمانی، به ما دست می‌دهد. این همان حال است. قدم سوم عمل است که از زبان شروع می‌شود و می‌گوید: «اَستَغفِروا اللهَ رَبّی وَ اَتُوبُ اِلَیه». وقتی با زبان عذرخواهی کردید، حالا باید ببینید دشمن چه خرابی ایجاد کرده است؟! باید این خرابی‌ها را تبدیل به آبادانی کنید.

علم حضرت زینب سلام الله علیها

علم حضرت زینب سلام الله علیها در حدّ درخواستش نبود که خودش دستش را باز کند و بگوید: خدایا! از آن علوم هم به من بدهید، این جور نبود. خدا به او نظر کرده بود، موهبتی است، از آن طرف است. علمش قطره قطره اضافه نشده است. به مبدأ علم وصل شده است، لذا صفحه‌ی علم پروردگار شده است، او آیینه‌ی علم خداست، علم خدا پایان ندارد، آیینه‌ی علم خدا هم پایان نخواهد داشت و آن علمی که همه‌ی علم است، همه‌ی قدرت هم است.

سگِ شهوت

در روایت آمده است: «خانه ای که در آن سگ باشد ملائکه به آن خانه وارد نمی‌شوند.» شاید این روایت کنایه از این باشد که: اگر سگِ شهوت در دل کسی باشد، ملک آنجا حضور پیدا نمی‌کند.

حاصل جاذبه‌های جنسی

حاصل جاذبه‌های جنسی که با این غناها، موسیقی‌ها، شنیدن مجالس گناه به وجود می‌آید؛ آن است که انسان دلش مسموم می‌شود، عکس‌های بد در دلش نقش می‌بندد. آنگاه شیطان همین‌ها را برای انسان زینت می‌دهد؛ «وَ زَیّنَ لَهُمُ الشَّیطانُ أَعْمالَهُمْ»[۳] شیطان یک امر فاسد، یک شخص فاسد را، آنقدر زیبا نشان می‌دهد تا اینکه عاشق آن کار یا آن شخص می‌شوید، در نتیجه دینتان را می‌دهید، بی آبروی می‌شوید، درب توفیق را هم به رویتان می‌بندد.

مواظب ویران شدن دل باش!

با هر رفیقی نشین، هر برنامه ای را نبین، دشمنان با این برنامه‌های ماهواره ای در حال بمباران کردن هستند. خودت راه را برای ورود بمب‌های آن‌ها به خانه‌ی دلت باز کرده ای که خانه‌ی خدا را در باطنت ویران کنند. خانه ای که ویران شد، هر دزدی از آن غارت می‌کند.

ذخیره‌ی همه‌ی کارها در وجود انسان

هر انسانی عبادت‌ها، مجالس نورانی، مجالس حال، جریانات عبرت آموز، حکمت‌ها، مواعظ حسنه، آیات، روایات، معجزات، توسلاتی که به ائمه داشته است، نورانیت‌هایی که در این زیارتگاه‌ها نصیبش شده است، همه این‌ها در بایگانی وجودش ذخیره هستند و به تدریج این‌ها در درون انسان بروز می‌کنند. روانشناسان از آن به ضمیر ناخودآگاه تعبیر کرده‌اند. اگر انسان خاطرات خوبی داشت، این خاطرات خوب، انگیزه‌های خوب به وجود می‌آورند؛ که این انگیزه‌ها، عامل کار خوب جدیدی برای انسان می‌شوند.

نماز قشون خداست

نماز به عنوان قشون خدا به حساب می‌آید، خداوند منّان در قرآن کریم فرموده‌اند: «اِسْتَعینُوا بِالصَّبْرِ وَ الصَّلاهِ إِنَّ اللَّهَ مَعَ الصَّابِرین»[۴] این آیه یک جبهه را ترسیم کرده است، در جبهه یک مقاومت لازم است و یک هجوم نیز لازم می‌باشد؛ هجوم به دشمن با سلاح نماز است. انسان نماز گزار بر شیاطین هجوم می‌برد. شیطان از نماز خیلی ناراحت می‌شود. شیطان خودش مبتلا به بیماری خودبینی، خودخواهی، تکبر بود و این‌ها مانع خضوع و سجده او شد. افضل اعضای نماز سجده است و این سجده شیطان را بیچاره، ناراحت و تضعیف می‌کند. نماز قشون خدا است و آفت‌های درونی را شکست می‌دهد، شیطان را بیرون می‌کند؛ لذا خداوند متعال تعبیر به کمک بودن نماز می‌کند. نماز قشونی است که شمارا در برابر شیطان نفس و شیطان ابلیس کمک می‌کند و شما به کمک نماز به پیروزی می‌رسید.

گناه عارضه‌ی خباثت است

آن چیزی که حاصل اراده‌ی انسان است، چه کار خیر، چه کار بد، دلیل بر این است که روح یا طیّب است یا خبیث. اگر درون انسان پالایش شد و روح طیّب و جان پاک یافت، آنگاه مثل چشمه‌ی زلال می‌جوشد؛ و از آن نماز بیرون می‌آید، احسان و دستگیری و کمک کردن به این و آن حاصل می‌شود، امّا وقتی روح و نفس خباثت پیدا کرد، یا یک بُعدی از خباثت در وجود انسان بروز یافت، انسان نیّت گناه می‌کند، گناه، عارضه‌ی خباثت است.

در قرآن کریم می‌فرماید: «وَ الْبَلَدُ الطَّیبُ یخْرُجُ نَباتُهُ بِإِذْنِ رَبِّهِ وَ الَّذی خَبُثَ لا یخْرُجُ إِلاَّ نَکداً»[۵] «سرزمین پاکیزه و شیرین، گیاهش به فرمان پروردگار می‌روید امّا سرزمین‌های بد طینت (و شوره‌زار)، جز گیاه ناچیز و بی‌ارزش، از آن نمی‌روید». از گندم، گندم می‌روید از جو، جو؛ انسان پاک جوشش و حاصلش، میوه‌ی شیرین می‌شود؛ امّا وقتی جان تلخ شد، محصول تلخ و هرزه می‌دهد. عمل انسان، میوه وجود اوست، اما منشأ عمل، نیّت آدم است؛ و نیّت مستقیماً از روح ناشی می‌شود. اگر روح شیرین باشد، پاک باشد، زلال باشد، الهی باشد، عرشی باشد، ملکوتی باشد، هرگز فکر بد به ذهنش نمی‌آید.

سمع و بصر کانال‌های ورودی دل

سمع و بصر کانال‌های ورودی دل هستند، سیم‌های ارتباط به دل هستند. ببینید با این سیم ارتباطی چه چیزی را، چه موجی را به دلتان می‌فرستید.

قلب همانند آیینه است

بزرگان ما می‌فرمایند: قلب همانند آیینه ای است که منظره‌ها از جلوی آن عبور داده می‌شوند، منظره‌های تحریک کننده‌ی جنسی یا هیجاناتی که قوه‌ی غضبیه را تحریک می‌کنند و یا وسوسه‌های فریب کارانه که از خارج القا می‌شوند از منظر قلب انسان عبور می‌کنند و به سان نقاشی‌ها و فیلم‌هایی هستند که به آدم ارائه می‌شوند. دیده‌ها و شنیده‌های انسان و واردات این‌ها مثل فیلم‌هایی هستند که در دیده‌ی قلب عرضه می‌شوند و این‌ها به صورت خاطرات در قلب انسان رسوب می‌کنند.

چشم گریان، چشمه‌ی رحم خداست

گریه بر هر درد بی‌درمان دواست، چشم گریان، چشمه‌ی رحم خداست. انسان بد سابقه، نگران عاقبت خود است، لذا نزد پروردگار خود گریه می‌کند. گریه افتادگی است، انسان متشخص تا زمانی که بیچاره نشده پیش هرکسی گریه نمی‌کند، وقت بیچارگی که رسید، انسان گنه کار باید گریه کند.

لزوم بستن دریچه‌های ورود صورت‌های شیطانی

دریچه‌هایی که برای شما خطورات میاورد را محکم کنید. نگذارید صورت‌های غیراخلاقی در خانه‌های دل شما، در دیوار قلب شما، در سقف عرش شما نقش ببندد. عکس زن نامحرم در دل شما چه کار می‌کند؟! مزه‌ی غذای حرام در قلب شما چه کار می‌کند؟! صورت‌های شیطانی که شما به آن نگاه می‌کنید، تحریک می‌شوید و به سوی گناه کشیده می‌شوید؛ در قلب شما چه می‌کند؟! چرا گذاشته‌اید چنین چیزهایی در ذهن شما نقش ببندد؟! «إِنَّ السَّمْعَ وَ الْبَصَرَ وَ الْفُؤادَ کلُّ أُولئِک کانَ عَنْهُ مَسْؤُلاً» مگر انسان آزاد است که همه‌چیز را نگاه کند؟! «وَ لا تَمُدَّنَّ عَینَیک إِلی ما مَتَّعْنا بِهِ أَزْواجاً مِنْهُمْ زَهْرَهَ الْحَیاهِ الدُّنْیا»[۶] دیدنی زیاد است امّا ما مجاز نیستیم که هر دیدنی را ببینیم. خداوند متعال می‌فرماید: چشمت را به سوی آنکه که ما متمتع اش کرده‌ایم، میفکن؛ به اشخاصی زرق و برق داده‌ایم، خانه‌های خوب داده‌ایم، لباس خوب داده‌ایم، امکانات خوب داده‌ایم، مگر باید در دنیا چشمت به هر چه که هست خیره شود! این زرق و برق دنیا دل آدم را می‌برد.

[1] – إِنَّ لِلَّهِ عُقُوبَاتٍ فِی الْقُلُوبِ وَ الْأَبْدَانِ ضَنْک فِی الْمَعِیشَهِ وَ وَهْنٌ فِی الْعِبَادَهِ وَ مَا ضُرِبَ عَبْدٌ بِعُقُوبَهٍ أَعْظَمَ مِنْ قَسْوَهِ الْقَلْب. تحف العقول، النص، ص ۲۹۶٫

[۲] – و روزی شما و آنچه وعده داده شده‌اید در آسمان است. سوره ذاریات؛ ۲۲٫

[۳] – سوره عنکبوت؛ ۳۸ – شیطان اعمالشان را برای آنان آراسته بود.

[۴] – سوره بقره، ۱۵۳

[۵] – سوره اعراف؛ ۵۸

–[۶] سوره طه؛ ۱۳۱ – و هرگز چشمان خود را به نعمت‌های مادّی که به گروه‌هایی از آنان داده‌ایم، میفکن! این‌ها شکوفه‌های زندگی دنیاست. در ادامه می‌فرماید: «لِنَفْتِنَهُمْ فیهِ وَ رِزْقُ رَبِّک خَیرٌ وَ أَبْقی؛ آنان را در آن بیازماییم و روزی پروردگارت بهتر و پایدارتر است!»