باید توجه داشت سختى و فقر و گرفتارى ها و… وسیله اى هستند، براى پیشرفت و رشد انسان البته آن هم به شرطى که انسان به خوبى از آنها بهره بردارى کند. برخى بر اثر سختى و فقر نه تنها رشد نکرده اند ؛ بلکه عقب گرد داشته و گاه از دین خارج شده اند! پس این مجموعه وسیله شدن به کمالند، نه این که خود هدف و کمال باشند.

اما این که در دوران امام زمان(عج) هیچ گونه سختى، بلا و مشکل وجود نداشته باشد، فرض درستى نیست. جهاد پیگیر، تشکیل حکومت، رسیدگى به کارهاى مردم و… همه و همه در آن دوران هم وجود دارد. بنابراین این گونه نیست که در آن دوران راحتى مطلق باشد و ناز نعمت و بخور و بخواب به حدى است که انسان از رشد ایمانى، و شکوفایى عمل باز ماند! بلکه عدالت جهانى و فراگیر وجود دارد، تبعیض ها از بین مى رود. امنیت در تمام ابعادش (فردى، اجتماعى، اقتصاد سیاسى و…) بر جامعه حاکم مى شود، اما سختى نیز هست، چرا که متدینان و همراهان حضرت مهدى(عج) باید او را در اداره جهان آن هم با عدالت فراگیر، یارى کنند. قطعا در اداره جهانى به این گستردگى و وسعت مشکلات و… همه با معجزه حل نمى شود.

در رابطه با کمال انسان راه هاى بدیلى وجود دارد و مسئله مهم آن است که در هر شرایط از عوامل با دلیل استفاده کند. راه تکامل گاه از گردنه هاى سخت و دشوار بلاها و مصایب عبور مى کند و گاه از دشت هموار نعمت ها، اما هیچ یک از این دو خود به خود رساننده به کمال نیستند. مهم آن است که در گاه سختى و نعمت انسان چگونه با آنها برخورد کند و در راه کمال آن را به کار گیرد.

آنچه در زمان استقرار حکومت امام مهدى(عج) رخ مى دهد، شرایطى هموار است که انسان ها در پناه آن مى توانند با افزایش معرفت به اصلاح اخلاق و تهذیب نفس خویش، مدارج کمال و سیر الى الله را با سهولت بیشترى نسبت به شرایط پیشین طى کنند.