سوال ۱ – آیا در زمان پیغمبر صلی اللّه علیه و آله و سلم قرآن یکجا و در یک مصحف گردآوری شده بود ؟

 خیر ، هر مقدار از قرآن که به تدریج نازل می شد ، در لوحه ها ، روی استخوان شانه شتر ، سعف و شاخه های درخت خرما و امثال اینها ضبط و نوشته می شد . و کسانی که به قرائت ، حفظ و ضبط آیات و سوره های قرآن مشغول بودند قراء(جمع قاری ) نامیده می شدند .
تا اینکه یک سال بعد از رحلت حضرت رسول صلی الله علیه و آله و سلم ، جنگ (یمایه ) و (مسیلمه کذاب ) پیش آمد که در آن جنگ هفتاد نفر از قراء کشته شدند . لذا عمر نزد ابی بکر آمد و به او گفت : اگر جنگ دیگری اتفاق بیفتد ، بقیه قراء کشته خواهند شد و قرآن از بین خواهد رفت ، لذا خلیفه اول (زید بن ثابت ) را که یک از کاتبان وحی بود ، با بیست و پنج نفر دیگر از مهاجرین و انصار موظف نمود که قرآنهایی را که توسط کاتبان وحی بر روی الواح ، استخوان ها و سعف ها نوشته شده و در خانه پیغمبر اکرم صلی اللّه علیه و آله و سلم یا نزد قاریان از صحابه بود جمع آوری کنند و همه را در یک صحف گرد آورند . این کار انجام شد و نیز نسخه هایی از آن استنساخ گردید و به اطراف بلاد اسلام فرستاده شد . این قرآن ابی بکر بود که تا زمان عثمان از آن تعبیت می کردند .
در زمان عثمان اختلافی بین قرآن بنی تمیم و قرآن دیگری پیدا شد ، لذا (عبدالله بن مسعود) و عده ای از صحابه برای عثمان نوشتند : در اثر مسامحه ای که مردم در استنساخ و قرائت قرآن کرده اند ، اختلافاتی بوجود آمده است که اگر ادامه پیدا کند ، کتاب خدا در معرض تحریف و تغییر قرار می گیرد . از این رو ، وی دستور داد قرآن ها رااز بلاد اسلامی جمع آوری کردند که مجموع آنها یک تلی شد و به دستور خلیفه سوم همه را سوزاندند . از سوی دیگر ، به دستور وی قرآن ابی بکر را (که نخست نزد خود ابوبکر ، و بعد نزد عمر ، و بعد از او نزد خود وی بود) به امانت گرفتند ، و به پنج نفر از قاریان از صحابه که باز یکی از آنها زید بن ثابت بود ، دادند و از آن هفت نسخه برداشته و به هفت جا (مکه ، مدینه ، مصر ، کوفه ، بصره ، بحرین و یمن ) فرستادند و قرآنی که اینک در دست ماست از آن قرآن (قرآن عثمان ) استنساخ شده است .
بعد دستگاه قراء پیش آمد و مساءله شمارش آیات را نیز با روایات ثابت می کنند . یکی از قراء ، (عاصم کوفی ) است که قرائتش را از حضرت امیرالمؤ منین علیه السّلام فرا گرفته است ، و قرآنی که امروزه در دست ما است با قرائت او مطابقت دارد .

سوال ۲- آیا قرآن فعلی که از قرآن عثمان و آن نیز از قرآن ابی بکر استنساخ شده ، مورد قبول حضرت امیرالمؤ منین و امامان دیگر علیهم السلام بوده است ؟

بعد از رحلت رسول اکرم صلی اللّه علیه و آله و سلم ، حضرت امیرالمؤ منین علیه السّلام (که به نص قطعی ، و تصدیق پیغمبر اکرم صلی اللّه علیه و آله و سلم از همگان افضل و اعلم ، و به قرآن مجید آشنا بود) در منزل خود نشست و در مدت شش ماه ، قرآن کریم رابه ترتیب نزول (نه به شکل قرآن فعلی که از سوره های بزرگتر شروع و به سوره های کوچکتر تمام می شود) تاءلیف نمود و همه رادر یک مصحف گرد آورد و روی شتری بار کرد ، و به مردم ارائه داد ولی آنان نپذیرفتند . لیکن حضرت قرآن آنان را پذیرفت و هیچگونه اعتراضی یا مخالفتی حتی در زمان خلافت ظاهری خود با آن نکرد ، امامان دیگر علیهم السلام بعد از ایشان نیز آن را قبول داشته و از آن نقل می کردند و به آیات آن استناد می نمودند ، حتی به خواص اصحاب خود هم چیزی نفرموده اند ، بلکه به پیروان خود دستور داده اند که از قرائت مردم متابعت کنند . بنابراین ، قرآن فعلی مورد پذیرش ائمه اطهار علیهم السلام است و جای هیچ گونه تردیدی در آن وجود ندارد .

منبع: ۶۶۵ پرسش و پاسخ در محضر علامه طباطبایی قدس سره؛ نشر نهاوندی؛ مؤلف: محمدحسین رخ‌شادَ