فرزندان امامان؛ از امام علی(ع) تا امام حسن عسکری(ع) چه نام دارند؟
بر پایه منابع معتبر و مورد اطمینان روایی؛ نام فرزندان ائمه اطهار(ع) به‌طور خلاصه در ذیل می‌آید، اما پیش از بیان آنها، توجه به دو نکته لازم است:
یک. در این نوشته نخست نام فرزندانی ذکر می‌شود که بیشتر در چندین منابع روایی معتبر کهن آمده‌اند، و سپس نام فرزندانی که متأخّرین ذکر کرده‌اند، می‌آید.
دو. فرزندان نام برده؛ از همسران مختلفی می‌باشند.
۱ – امام علی(ع)
الف. پسران: حسن(امام دوم)، حسین(امام سوم)، محسن، محمد بن حنفیه، عمر، عمر اصغر، عبید الله، محمد اصغر(با کنیه ابوبکر)، عباس، عباس اصغر، جعفر اصغر، جعفر اکبر، عثمان، عبد الله، محمد اوسط، یحیی و عون.[۱]
در برخی از کتاب‌ها، ابراهیم را به عنوان پسر دیگر برای حضرت علی(ع) نام برده‌اند.[۲]
ب. دختران: زینب کبری، ام کلثوم، رقیه صغری، ام الحسن، رمله کبری، رمله صغری، نفیسه، زینب صغری، ام هانی، ام جعفر، جمانه، ام سلمه، میمونه، خدیجه، فاطمه، ام کرام، أمامه، ام کلثوم صغری.[۳]
برخی نیز دختران دیگری را برای آنحضرت نام برده‌اند که در منابع معتبر دیگر دیده نمی‌شود: ام الحسین،[۴] أمّ أبیها،[۵] سکینه،[۶] تمیمه،[۷] ام الخیر،[۸] و ام یعلی.[۹]
۲ – امام حسن مجتبی(ع)
الف. پسران: ابراهیم، ابوبکر، احمد، اسماعیل، جعفر، حسن اصغر، حسن مُثنّی، حمزه، زید، طلحه، عبد الرحمن، عبد اللّه، عبید اللّه، عقیل، عمرو، قاسم، محمد، و یعقوب.[۱۰]
ب. دختران: ام الحسن، ام الحسین(ام الخیر)، ام سلمه، ام عبد الله، رقیه، و فاطمه.[۱۱]
۳ – امام حسین(ع)
الف. پسران: سجاد(امام چهارم)، علی اکبر، جعفر، محمد، عمر، علی اصغر (نام دیگر آن: عبدالله).[۱۲] در برخی از کتاب‌های متأخر، عمرو را نیز از فرزندان آنحضرت نام برده‌اند.[۱۳]
ب. دختران: فاطمه، سکینه و زینب.[۱۴] برخی از متأخرین نیز رقیه را نام برده‌اند.
۴ – امام سجاد(ع)
الف. پسران: محمد باقر(امام پنجم)، حسن، حسین، حسین اصغر، زید، سلیمان، عبد الرحمن، عبد الله، عبید الله، علی، عمر، محمد اصغر.
ب. دختران: ام الحسن، ام کلثوم، خدیجه، عُلَیَّه، فاطمه، ملیکه.[۱۵]
۵ – امام باقر(ع)
الف. پسران: ابراهیم، جعفر(امام صادق)، عبد الله، عبید الله، علی.
ب. دختران: زینب و ام سلمه.[۱۶]
۶ – امام صادق(ع)
الف. پسران: اسحاق، اسماعیل، عباس، عبد الله، علی، موسی(امام هفتم)، محمد، یحیی.
ب. دختران: اسماء، فاطمه، فاطمه صغری، امّ فَروه.[۱۷]
۷ – امام کاظم(ع)
الف. پسران: رضا(امام هشتم)، ابراهیم، عباس، قاسم، احمد، محمد، حمزه، اسماعیل، جعفر، هارون، حسن، عبد اللَّه، اسحاق، عبید اللَّه، زید، حسین، فضل، سلیمان، عبد الرحمن، عقیل، یحیی.[۱۸] برخی دیگر از مورّخان و محدّثان، اسامی دیگری را به این اسامی اضافه کرده‌اند: ابراهیم اصغر،[۱۹] داود،[۲۰] ادریس.[۲۱]
ب. دختران: فاطمه کبرى، فاطمه صغرى، رقیه، حکیمه، أمّ ابیها، ام عبد الله، ام فَروَه، رقیه صغرى، کُلثم، ام جعفر، لُبابَه، زینب، خدیجه، عُلَیّه، آمنه، حَسَنَه، بُرَیهَه، عائشه، اسماء، محموده، أُمامَه، ام قاسم، ام وَحیّه، ام سلمه، مَیمونه، ام کلثوم.[۲۲]
دختران دیگری را نیز برخی نام برده‌اند: قسمه، عبّاسه،[۲۳] صَرخَه،[۲۴] حوّاء.[۲۵]
۸ – امام رضا(ع)
شیخ مفید(متوفای ۴۱۳ق) می‌گوید: «حضرت رضا(ع) از دنیا رفت و سراغ نداریم که فرزندى از او بجاى مانده باشد جز پسرش که امام پس از آنحضرت بود؛ یعنى ابا جعفر محمد بن على(امام جواد)».[۲۶]
محمد بن جریر بن رستم طبرى(قرن پنجم) در «دلائل الإمامه» و ابن شهر آشوب مازندرانی(۵۸۸ ق) در مناقب آل ابی‌طالب نیز تنها امام جواد(ع) را به عنوان فرزند حضرت رضا(ع) ذکر می‌کنند.[۲۷] اما برخی نیز پسران و دختران دیگری نام برده‌اند:
الف. پسران – علاوه بر جواد(امام نهم) – : حسن، جعفر، ابراهیم، حسین.[۲۸]
ب. دختران: حکیمه،[۲۹] عائشه،[۳۰] فاطمه.[۳۱]
۹ – امام جواد(ع)
الف. پسران: هادی(امام دهم)، موسی مبرقع.[۳۲]
برخی نیز پسران دیگری نام برده‌اند: حسن،[۳۳] ابو احمد حسین، ابو موسى عمران،[۳۴] محمد.[۳۵]
ب. دختران: أمامه، حکیمه، خدیجه، ام کلثوم، فاطمه.[۳۶]
برخی نیز دختران دیگری نام برده‌اند: میمونه، ام محمد، زینب،[۳۷] بریهه.[۳۸]
۱۰ – امام هادی(ع)
الف. پسران: ابراهیم، جعفر کذّاب، حسین، حسن(امام یازدهم)، محمد.[۳۹]
ب. دختران: عائشه،[۴۰] عُلیّه (یا عالیه).[۴۱]
برخی نیز این نام‌ها را گفته‌اند: بریهه،[۴۲] حکیمه،[۴۳] فاطمه.[۴۴]
۱۱ – امام حسن عسکری(ع)
الف. پسران: مهدی(امام دوازدهم).[۴۵] شیخ مفید می گوید: «ما او را به جز قائم فرزندى دیگر نمی‌دانیم».[۴۶]
برخی پسران دیگری نیز نام برده‌اند: ابراهیم، جعفر،[۴۷] موسی.[۴۸]
ب. دختران: دلاله، عائشه، فاطمه.[۴۹]
منبع: اسلام کوئست
[۱]. شیخ مفید، محمد بن محمد، الإرشاد فی معرفه حجج الله علی العباد، ج ۱، ص ۳۵۴، قم، کنگره شیخ مفید، چاپ اول، ۱۴۱۳ق؛ طبرسی، فضل بن حسن، تاج الموالید، ص ۷۶، بیروت، دار القاری، چاپ اول، ۱۴۲۲ق؛ ابن شهر آشوب مازندرانی، مناقب آل أبی‌طالب(ع)، ج ۳، ص ۳۰۴، قم، انتشارات علامه، چاپ اول، ۱۳۷۹ق؛ ابن ابی الثلج بغدادی، محمد بن احمد، تاریخ اهل البیت، ص ۹۴ – ۹۸، قم، مؤسسه آل البیت(ع)، چاپ اول، ۱۴۱۰ق؛ بلاذری، احمد بن یحیی، أنساب الأشراف، ج ۲، ص ۱۸۹ و ۱۹۳ و ۲۰۰، بیروت، دار الفکر، چاپ اول، ۱۴۱۷ق؛ کاتب واقدی، محمد بن سعد، الطبقات الکبری، ج ۳، ص ۱۴، بیروت، دار الکتب العلمیه، چاپ دوم، ۱۴۱۸ق.
[۲]. انصارى تلمسانى، محمد بن ابی‌بکر، الجوهره فی نسب الإمام على و آله، ص ۵۹، قم، انصاریان، بی‌تا؛ تستری، محمد تقی، رساله فی تواریخ النبی و الآل، ص ۷۹، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ اوّل، ۱۴۲۳ق.
[۳]. الإرشاد فی معرفه حجج الله علی العباد، ج ۱، ص ۳۵۴؛ تاریخ أهل البیت، ص ۹۳ – ۹۶، تاج الموالید، ص ۷۶؛ أنساب الأشراف، ج ۲، ص ۱۸۹؛ الطبقات الکبرى، ج ۳، ص ۱۴٫
[۴]. سبط بن جوزی، تذکره الخواص من الأمه فی ذکر خصائص الأئمه، ص ۵۷، قم، منشورات الشریف الرضی، چاپ اول، ۱۴۱۸ق.
[۵]. ابن طولون، شمس الدین محمد، الأئمه الإثنا عشر، ص ۶۰، قم، منشورات رضی، بی‌تا؛ امین عاملى، سید محسن، اعیان الشیعه، ج ۱، ص ۳۲۷، بیروت، دار التعارف، ۱۴۰۳ق.
[۶]. رساله فی تواریخ النبی و الآل، ص ۷۹٫
[۷]. مناقب آل أبی‌طالب(ع)، ج ۳، ص ۳۰۵٫
[۸]. شبلنجى، مؤمن بن حسن، نور الأبصار فی مناقب آل بیت النبی المختار(ص)، ص ۲۰۷، قم، منشورات شریف رضی، بی‌تا.
[۹]. أنساب الأشراف، ج ۲، ص ۱۹۴٫
[۱۰]. طبری آملی، محمد بن جریر، دلائل الامامه، ص ۱۶۴، قم، بعثت، چاپ اول، ۱۴۱۳ق؛ مناقب آل أبی‌طالب(ع)، ج ۴، ص ۲۹؛ الإرشاد فی معرفه حجج الله علی العباد، ج ۲، ص ۲۰؛ انساب الاشراف، ج ۳، ص ۷۳٫
[۱۱]. الإرشاد فی معرفه حجج الله علی العباد، ج ۲، ص ۲۰؛ دلائل الإمامه، ص ۱۶۴؛ اربلی، علی بن عیسی، کشف الغمه فی معرفه الأئمه، ج ۱، ص ۵۳۸ – ۵۳۹، قم، منشورات رضی، چاپ اول، ۱۴۲۱ق؛ أنساب الأشراف، ج ۳، ص ۷۳٫
[۱۲]. الارشاد فی معرفه حجج الله علی العباد، ج ۲، ص ۱۳۵؛ دلائل الإمامه، ص ۱۸۱؛ مناقب آل أبی‌طالب(ع)، ج ۴، ص ۷۷؛ کشف الغمه فی معرفه الأئمه، ج ۱، ص ۵۸۲؛ أنساب الأشراف، ج ۳، ص ۱۴۶؛ ابن اعثم کوفی، احمد بن اعثم، الفتوح، ج ۵، ص ۱۱۵، بیروت، دار الاضواء، ۱۴۱۱ق؛ تذکره الخواص، ص ۲۴۹٫
[۱۳]. نور الأبصار، ص ۲۷۷٫
[۱۴]. الارشاد فی معرفه حجج الله علی العباد، ج ۲، ص ۱۳۵؛ مناقب آل أبی‌طالب(ع)، ج ۴، ص ۷۷؛ دلائل الإمامه، ص ۱۸۱؛ أنساب الأشراف، ج ۲، ص ۱۹۵ و ۱۹۷، و ج ۳، ص ۱۴۶٫
[۱۵]. الإرشاد فی معرفه حجج الله علی العباد، ج ۲، ص ۱۵۵؛ مناقب آل أبی‌طالب(ع)، ج ۴، ص ۱۷۶؛ أنساب الأشراف، ج ۳، ص ۱۴۷؛ کشف الغمه، ج ۲، ص ۶۳۵٫
[۱۶]. الإرشاد فی معرفه حجج الله علی العباد، ج ۲، ص ۱۷۶؛ دلائل الإمامه، ص ۲۱۷؛ کشف الغمه، ج ۲، ص ۶۷۰؛ مناقب آل أبی‌طالب(ع)، ج ۴، ص ۲۱۰؛ أنساب الأشراف، ج ۳، ص ۱۴۷٫
[۱۷]. الإرشاد فی معرفه حجج الله علی العباد، ج ۲، ص ۲۰۹؛ دلائل الإمامه، ص ۲۴۷؛ مناقب آل أبی‌طالب(ع)، ج ۴، ص ۲۸۰؛ کشف الغمه، ج ۲، ص ۶۹۷؛ تذکره الخواص، ص ۳۱۱ – ۳۱۲٫
[۱۸]. الإرشاد، ج ۲، ص ۲۴۴؛ تاج الموالید، ص ۹۶؛ دلائل الإمامه، ص ۳۰۹؛ مناقب آل أبی‌طالب(ع)، ج ۴، ص ۳۲۴؛ کشف الغمه، ج ۲، ص ۷۴۶؛ تذکره الخواص، ص ۳۱۵٫
[۱۹]. مجلسی، محمد باقر، بحار الأنوار، ج ۴۸، ص ۲۸۹، تهران، دار الکتب الاسلامیه، چاپ دوم، ۱۳۶۳ش.
[۲۰]. همان؛ رساله فی تواریخ النبی و الآل، ص ۸۵٫
[۲۱]. قرشی، باقر شریف، حیاه الإمام موسى بن جعفر(ع)، ج ۲، ص ۴۳۶، بیروت، دار البلاغه، چاپ اوّل، ۱۴۱۳ق.
[۲۲]. الإرشاد فی معرفه حجج الله علی العباد، ج ۲، ص ۲۴۴؛ تاریخ أهل البیت، ص ۱۰۷ – ۱۰۸؛ مناقب آل أبی‌طالب(ع)، ج ۴، ص ۳۲۴؛ دلائل الإمامه، ص ۳۰۹؛ کشف الغمه، ج ۲، ص ۷۴۶؛ تذکره الخواص، ص ۳۱۵٫
[۲۳]. دلائل الإمامه، ص ۳۰۹٫
[۲۴]. خصیبی، حسین بن حمدان، الهدایه الکبری، ص ۲۶۴، بیروت، البلاغ، ۱۴۱۹ق.
[۲۵]. حسینی عاملی، سید تاج الدین، التتمه فی تواریخ الأئمه(ع)، ص ۱۱۰، قم، مؤسسه بعثت، چاپ اول، ۱۴۱۲ق.
[۲۶]. الإرشاد فی معرفه حجج الله على العباد، ج ۲، ص ۲۷۱٫
[۲۷]. دلائل الإمامه، ص ۳۵۹؛ مناقب آل أبی‌طالب(ع)، ج ۴، ص ۳۶۷٫
[۲۸]. ابن طلحه شافعی، محمد بن طلحه، مطالب السئول فی مناقب آل الرسول، ص ۳۰۲، بیروت، مؤسسه البلاغ، چاپ اوّل، ۱۴۱۹ق؛ بحار الأنوار، ج ۴۸، ص ۳۲۰؛ التتمه فی تواریخ الأئمه(ع)، ص ۱۲۳؛ تذکره الخواص، ص ۳۲۱٫
[۲۹]. راوندی از حکیمه بنت الرضا، روایت نقل می‌کند؛ ر.ک: قطب الدین راوندی، سعید بن عبد اللّٰه، الخرائج و الجرائح، ج ۱، ص ۳۷۲، قم، مؤسسه امام مهدی(عج)، چاپ اول، ۱۴۰۹ق.
[۳۰]. کشف الغمه، ج ۲، ص ۷۹۱؛ التتمه فی تواریخ الأئمه(ع)، ص ۱۲۳٫
[۳۱]. نور الأبصار، ص ۴۱۷؛ رساله فی تواریخ النبی و الآل، ص ۸۶٫
[۳۲]. تاریخ أهل البیت، ص ۱۱۰؛ طبرسی، فضل بن حسن، اعلام الوری بأعلام الهدی، ج ۲، ص ۱۰۶، قم، مؤسسه آل البیت، چاپ اول، ۱۴۱۷ق؛ دلائل الإمامه، ص ۳۹۷؛ مناقب آل أبی‌طالب(ع)، ج ۴، ص ۳۸۰٫
[۳۳]. قندوزی، سلیمان بن ابراهیم، ینابیع الموده لذو القربى، ج ۳، ص ۱۶۹، قم، اسوه، چاپ دوم، ۱۴۲۲ق.
[۳۴]. قمی، شیخ عباس، منتهى الآمال، ج ۳، ص ۱۸۱۰، قم، دلیل ما، چاپ اوّل، ۱۳۷۹ش.
[۳۵]. حموی، محمد بن اسحاق، أنیس المؤمنین، ص ۲۱۵، تهران، بنیاد بعثت، ۱۳۶۳ش.
[۳۶]. إعلام الورى، ج ۲، ص ۱۰۶؛ تاج الموالید، ص ۱۰۲؛ دلائل الإمامه، ص ۳۹۷؛ مناقب آل أبی‌طالب(ع)، ج ۴، ص ۳۸۰؛ أنیس المؤمنین، ص ۲۱۵٫
[۳۷]. رساله فی تواریخ النبی و الآل، ص ۸۷؛ منتهى الآمال، ج ۳، ص ۱۸۱۰٫
[۳۸]. أنیس المؤمنین، ص ۲۱۵٫
[۳۹]. الإرشاد فی معرفه حجج الله على العباد، ج ۲، ص ۳۱۱ – ۳۱۲؛ تاج الموالید، ص ۱۰۴؛ دلائل الإمامه، ص ۴۱۲؛ مناقب آل أبی‌طالب(ع)، ج ۴، ص ۴۰۲؛ کشف الغمه، ج ۲، ص ۹۰۶٫
[۴۰]. الإرشاد فی معرفه حجج الله على العباد، ج ۲، ص ۳۱۲؛ تاج الموالید، ص ۱۰۴؛ دلائل الإمامه، ص ۴۱۲٫
[۴۱]. مناقب آل أبی‌طالب(ع)، ج ۴، ص ۴۰۲؛ أعیان الشیعه، ج ۲، ص ۳۷؛ إعلام الورى، ج ۲، ص ۱۲۷٫
[۴۲]. منتهى الآمال، ج ۳، ص ۱۸۹۴٫
[۴۳]. التتمه فی تواریخ الأئمه(ع)، ص ۱۳۸٫
[۴۴]. رساله فی تواریخ النبی و الآل، ص ۸۸٫
[۴۵]. الإرشاد فی معرفه حجج الله على العباد، ج ۲، ص ۳۲۵ و ۳۳۶؛ تاج الموالید، ص ۱۰۶؛ دلائل الإمامه، ص ۴۲۵؛ مناقب آل أبی‌طالب(ع)، ج ۴، ص ۴۲۱٫
[۴۶]. الإرشاد فی معرفه حجج الله على العباد، ج ۲، ص ۳۳۹٫
[۴۷]. التتمه فی تواریخ الأئمه(ع)، ص ۱۴۳٫
[۴۸]. تاریخ أهل البیت، ص ۱۱۲٫
[۴۹]. همان؛ التتمه فی تواریخ الأئمه(ع)، ص ۱۴۳٫
پاسخ دهید