به مناسبت فرا رسیدن سالروز ولادت حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها، حضرت آیت الله صدیقی در گفتگو با پرتال علوم اسلامی «ثقلین» به تبیین جایگاه این بانوی بزرگوار پرداختند که مشروح آن تقدیم حضورتان می گردد.
مقدّمه
«بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ»
میلاد مسعود بزرگ انسانِ جهان آفرینش، بزرگ حجّت خدای متعال، ولیّه الله، مادرِ مطلق در جهانِ خلقت، دختر رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم، اسوهی قرآنیِ ما، مادرِ ائمهی ما علیهم السلام حضرت فاطمهی زکیّهی زهرای مرضیّه سلام الله علیها را به محضر شریف مولا و سیّدمان، فرزند ایشان حضرت حجّت بن الحسن المهدی روحی فداه و فرزندِ شایستهی دیگر ایشان مقام معظم رهبری، به ملّتِ عزیزمان، به همهی فرهیختگان، به همهی مادران، به همهی همسران، به همهی دختران تبریک و تهنیت عرض میکنم.
سخن گفتن در مورد حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها آسان نیست، چون حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها دریای بیساحل هستند و ذهنِ ما کیلِ محدودی است، آبِ دریا را نمیشود با کِیل وزن کرد اما به مقداری که خدای متعال مطلب را برای فهم بشر تنزّل داده است چند نکتهای را خدمت عزیزانِ ما، مشتریانِ انسانِ کامل و کمالِ انسان تقدیم میداریم.
اهمیّتِ رضایت حضرت فاطمه سلام الله علیها
یک نکته بندگیِ حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها است.
خدای متعال عالَم را برای بشر خلق کرده است و بشر را برای بندگی، «وَ مَا خَلَقْتُ الْجِنَّ وَ الْإِنسَ إِلَّا لِیَعْبُدُونِ»[۱]، هم حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها غیر از بندگی در زندگی هیچ کارِ دیگری نکردند، هرچه انجام دادهاند طبقِ فرمان بوده است، مأمور بوده است و هیچ زمانی از جانبِ خود نه چیزی را خواسته است و نه چیزی را فرموده است و نه کاری انجام دادهاند و در زندگی جز خدای متعال هیچ چیز دیگری نبوده است، این نکتهی اساسی زندگی حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها است، و چون برای خدای متعال بوده است همه چیز هم برای ایشان پذیرفته شده بود، یکی از القاب حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها «راضیه» است و یکی دیگر از القابِ ایشان «مرضیه» است، معلوم میشود که «رضا» مطلقا در وجود ایشان بوده است، هرچه از دوست رسیده است برای حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها نیکو بوده است و از همه استقبال کردهاند و متقابلاً هم خدای متعال مطلقا از ایشان راضی بوده است و یکی از اسناد این مطلب هم فرمایشِ خودِ رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم است که «وَ مَا یَنطِقُ عَنِ الْهَوَی»[۲]، رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم بلندگوی خدای متعال است، ایشان فرمودند: «إِنَّ اَللَّهَ تَعَالَى یَغْضَبُ لِغَضَبِ فَاطِمَهَ وَ یَرْضَى لِرِضَاهَا»[۳]، خدای متعال با رضای حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها راضی است و خدای متعال با خشم حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها خشم دارد، معلوم میشود تمامِ رضاهای حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها آینهی رضای خدای متعال است و غضب حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها هم غضب خدای متعال است.
لذا اگر حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها از کسی ناراضی است که در تاریخ مشخص است از چه کسانی ناراضی هستند نشانهی این است که خدای متعال از آنها ناراضی بوده است و حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها از هر کسی که راضی بوده است دلیلِ روشنی است که خدای متعال از او راضی بوده است.
نکتهی دیگر الگو بودن حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها در زندگیِ این عالَمی است.
حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها دختر بودند، در دختر بودن الگو هستند، ایشان شرایط فرزندی را برای رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم آماده کرده است، رسالتِ دختر بودن را برای پدرِ خود ایفاء نموده است.
محبّتِ رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلّم نسبت به حضرت فاطمه سلام الله علیها
یک فراز از این نکته که اشارهی قرآنی هم دارد به قلبِ مبارکِ شیدایانِ حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها عرض میکنم، وقتی آیهی کریمه آمد: «لَّا تَجْعَلُوا دُعَاءَ الرَّسُولِ بَیْنَکُمْ کَدُعَاءِ بَعْضِکُم بَعْضًا»[۴] این مردم فرهنگِ ولایتمداری و حفظِ حریم رهبری را نمیدانستند، از این جهت بعضیها وجود نازنین رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم را با نام صدا میزدند و «یا محمّد» میگفتند، آیه آمد که چرا با رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم اینطور حرف میزنید؟ او رهبرِ شماست! این شخص رسول خدا است! این شخص نبیِّ خدای متعال است، وقتی خودِ خدای متعال میخواهد رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم را صدا بزند هیچ زمانی «یا احمد» یا «یا محمّد» نمیفرماید، در آیات قرآن میفرماید: «یا أیُّها النّبی»، «یا أیُّها الرَّسول»، «طه»، «یس»، «یا أیّها المدّثر»، «یَا أَیُّهَا الْمُزَّمِّلُ»، چرا شما از قرآن کریم فرا نمیگیرید؟ رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم را با لقب صدا بزنید، «یا أیُّها النّبی» بگویید، «یا أیُّها الرَّسول» بگویید؛ زمانی که این آیه آمد یک آموزش جدیدی بود، یک فرهنگِ جدیدی بود، در میانِ مسلمانها نشر پیدا کرد و وجود نازنین حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها اولین کسی است که دستورات خدای متعال را به اجراء میگذارند، حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها آمدند و به رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم عَرضه داشتند: «یا أیُّها النّبی! یا رَسول الله»؛ وجود نازنین رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم فرمودند: دخترم! فاطمه جانم (به تعبیرِ من) چرا مرا اینطور صدا میکنی؟ حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها عرض کردند آیهی قرآن اینطور فرموده است، رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم فرمودند: آن آیهی قرآن کریم برای آنهاست، شما به من «أبَتاه» بگو، وقتی تو بعنوانِ دخترِ من هستی و مرا با این لفظ صدا میکنی هم خدای متعال راضیتر است و هم قلبِ پدرت زنده میشود.
همّتِ حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها این بوده است که حیاتِ قلبِ پدرِ خود باشند و بیخود نیست که رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم فرمودند: «فَاطِمَهُ بَهْجَهُ قَلْبِی»[۵]، ابتهاج و نشاطِ دلِ من فاطمه است، در یک عبارتی هم فرمودند: «مُهجَهُ قَلبی»، فاطمه خونِ دلِ من است، همانطور که خون مایهی حیات قلب و همهی اعضای بدن است حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها مثلِ خون، محبّتِ حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها، معرفتِ حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها در رگهای رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم و در قلبِ ایشان جریان دارد و با حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها زنده است، رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم با حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها زنده است.
رابطهی امیرالمؤمنین علیه السلام و حضرت فاطمه سلام الله علیها
نکتهی دیگر این است که حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها همسر هستند، چه همسری!
وجود مبارک حضرت امیرالمؤمنین علیه السلام قسم جلاله خوردند و فرمودند: در این مدّتی که من با حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها زندگی کردم یک بار هم نه حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها از من ناراحت شدند و رنجیدند و نه من ایشان را ناراضی و خشمناک کردم، نه ایشان مرا به غضب درآوردند و نه من ایشان را به غضب درآوردم.
فداکاری حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها در حانهی حضرت امیرالمؤمنین علیه السلام بینظیر است و الگوی عجیبی است، با اینکه خدای متعال رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم را مأمور کردند در اولین روز زندگی حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها و حضرت امیرالمؤمنین علیه السلام وارد خانهی حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها شدند و برای این دو بزرگوار شیر برده بودند، قدح شیر را به حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها دادند و فرمودند: «إشرِبی فِداکِ أبوک» پدرت به فدای تو از این شیر بنوش، حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها تناول فرمودند و قدح را از حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها گرفتند و به دستان حضرت امیرالمؤمنین علیه السلام دادند و فرمودند: «إشرِب فِداکَ إبنُ عَمّک» پسرعموی تو به قربان تو! شما هم از این شیر بنوش؛ بعد از هر دو بزرگوار حالِ طرفِ مقابل را پرسیدند، از حضرت امیرالمؤمنین علیه السلام پرسیدند که دخترِ من برای تو چطور همسری است؟ حضرت امیرالمؤمنین علیه السلام پاسخ دادند: «نِعمَ العَون عَلَی طاعَه الله»[۶] فاطمه بهترین یاورِ من در طاعتِ الهی است، ایشان زمینهسازِ اجرای دستورات خدای متعال برای شوهرِ خود هستند، چه کمکی! چه پشتیبانی!… از حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها پرسیدند که حضرت امیرالمؤمنین علیه السلام برای شما چطور همسری است؟ حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها عرض کردند: بهترین همسر زیرِ این آسمان همسرِ من است.
لذا در زندگی حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها من و تو نبود، هم کار خانه را انجام میدادند… رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم در زندگیِ مشترک تقسیم کار کردند و فرمودند: داخلِ خانه به عهدهی حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها است و بیرون خانه به عهدهی حضرت امیرالمؤمنین علیه السلام است.
حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها در داخل خانه هم دستاس میکردند، هم جارو میکردند، هم آشپزی میکردند، هم بچّهداری میکردند و هم مشک به دوش میگرفتند و به بیرون خانه میرفتند و برای تأمین نیازهای خانواده آب میآوردند؛ این نوع ایثار، این نوع صبر، آن هم با نشاط، با رضایت، این برای حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها است، ایشان الگو هستند، دخترانِ روزگار، همسرانِ روزگار الگو بگیرند، حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها مادر هستند، چه مادری!
حضرت فاطمه سلام الله علیها «ام الکتاب» هستند.
اولا حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها «ام الکتاب» هستند، یکی از اسامی حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها «ام الکتاب» است، یعنی هم عالَمِ خلقت را مادری کرده است، هم قرآن را مادری کرده است، اگر حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها نبودند قرآن کریم شکوفا نمیشد و به مردم نمیرسید، این حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها بودند که با صبر و استقامت و حرکتِ انقلابیِ خود قرآن کریم را بیمه کردند و زمینهی نشرِ قرآن کریم را… هم خودِ ایشان، هم همسرِ ایشان و هم فرزندان ایشان تا دامنهی قیامت به عهده گرفتند، پس قرآن کریم را مادری کردهاند، رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم را مادر کردهاند، رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم به ایشان «امّ ابیها» فرمودند، حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها مادرِ پدرِ خود هستند، چون شخص رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم از حضرت آمنه سلام الله علیها متولّد شدهاند ولی شخصیّتِ رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم از حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها پدید آمده است.
طلوع وجود نوری رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم در آینه و مشکاتِ وجود حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها انعکاسِ عالَمی پیدا کرده است، و حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها مستقیماً مادرِ چهار فرزند، دو پسر «امام حسن علیه السلام» و «امام حسین علیه السلام» و دو دختر، حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها چطور در تربیت فرزندان خود کفایت نشان دادهاند که دیگر بهتر از آن بزرگواران در عالَم امکان ندارد.
امیدوار هستم که این روز برای مادران، برای دختران، برای همسران روزِ مبارکی باشد و سایهی حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها بر سر همهی ما مستدام باشد و همهی ما عطشِ جانمان را از کوثرِ وجود ایشان مرتفع کنیم.
والسلام علیکم و رحمه الله و برکاته
[۱] سوره مبارکه ذاریات، آیه ۵۶
[۲] سورهی مبارکه نجم، آیه ۳
[۳] صحیفه الإمام الرضا علیه السلام، جلد ۱، صفحه ۴۵ (وَ بِإِسْنَادِهِ قَالَ قَالَ رَسُولُ اَللَّهِ صَلَّى اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ : إِنَّ اَللَّهَ تَعَالَى یَغْضَبُ لِغَضَبِ فَاطِمَهَ وَ یَرْضَى لِرِضَاهَا .)
[۴] سوره مبارکه نور، آیه ۶۳ (لَّا تَجْعَلُوا دُعَاءَ الرَّسُولِ بَیْنَکُمْ کَدُعَاءِ بَعْضِکُم بَعْضًا ۚ قَدْ یَعْلَمُ اللَّهُ الَّذِینَ یَتَسَلَّلُونَ مِنکُمْ لِوَاذًا ۚ فَلْیَحْذَرِ الَّذِینَ یُخَالِفُونَ عَنْ أَمْرِهِ أَن تُصِیبَهُمْ فِتْنَهٌ أَوْ یُصِیبَهُمْ عَذَابٌ أَلِیمٌ)
[۵] ینابیع الموّده، جلد ۱، باب ۱۵، صفحه ۲۴۳ (فاطِمَه بَهْجَهُ قَلْبِی وَابْناها ثَمْرَهُ فُؤادِی)
[۶] بحارالأنوار، جلد ۴۳، صفحه ۱۱۷
پاسخ دهید