سؤال: محمد بن ابی بکر کیست؟ 

پاسخ: محمد بن ابی بکر فرزند خلیفه اول است اما شیعه خالص امیر المومنین سلام الله علیه بوده و پدر خود را غاصب حق آن حضرت می دانست. محمد بیشتر به سبب خودش توانسته به این مقام بالای معنوی نائل شود. مادر او اسماء بنت عمیس است که قبل از آن، همسر جعفر بن ابی طالب بود. یعنی برادر بزرگتر امیرالمومنین علیه السلام که جعفر وقتی در جنگ موته سال هشت هجری به شهادت رسید، ابوبکر او را به عقد خود در آورد و از ابوبکر دارای فرزندانی به نام های محمد و ام کلثوم شد. اسماء بانویی بسیار با فضیلت و با محبت و ارادتمند به اهل بیت علیهم السلام و همسر ابوبکر بود. ولی بعد از رحلت پیغمبر صلی الله علیه و آله وسلم وقتی عده ای خلافت را غصب کردند، در کنار حضرت زهرا علیهاالسلام حضور دارد و محرم اسرار وجود مقدس ایشان بوده است.

لذا با همسر خود در ارتباط با مسئله ای که بعد از پیغمبر اتفاق افتاد مخالف بود. وقتی ابوبکر بعد از دو سال و چند ماه خلافت مُرد، با فاصله ای به همسری امیرالمومنین علیه السلام در آمد و این فرزندانش چه از جعفر ابن ابیطالب علیهماالسلام و چه از ابوبکر را به خانه امیرالمومنین علیه السلام آورد. لذا محمد ابن ابی بکر بزرگ شده دست امیرالمومنین علیه السلام است و تحت تعلیم و تربیت آن حضرت قرار داشت. به قدری هم امیرالمومنین علیه السلام به او علاقه داشت که می فرمود به او بگید محمد ابن علی یعنی فرزند من.

 بعد از آن که امیرالمومنین علیه السلام به خلافت رسید، با اصرار عبدالله ابن جعفر، محمد ابن ابی بکر به فرمانروایی مصر رسید. بعد از قیس ابن سعد ابن عباده انصاری که امیرالمومنین علیه السلام پیشتر او را فرمانروای مصر کرده بود، محمد در مصر فرمانروا شد. اما مخالفان امیرالمومنین سلام الله علیه و جریان عثمانی ساکن در مصر برای او مشکلاتی را فراهم کردند تا اینکه بعد از جنگ صفین، این جریان معاند بر شرارت ها و دشمنی های خود نسبت به امیرالمومنین علیه السلام و حاکمان آن حضرت، از جمله محمد ابن ابی بکر افزودند. معاویه طبق قراری که با عمرو بن عاص داشت، لشکری در اختیار او گذاشت که این لشکر همراه با عمرو بن عاص بیایند و اگر توانستند محمد ابن ابی بکر را شکست بدهند و مصر را اشغال کنند و در اختیار عمرو بن عاص قرار دهند.

محمد وقتی از این لشکر کشی با خبر شد، از امیرالمومنین کمک خواست اما متأسفانه مردم کوفه و عراق کوتاهی کردند و با تعلل، دو هزار نفر آماده شدند به طرف مصر بروند، ولی پیش از آن که به مصر برسند عمرو بن عاص لعنه الله علیه و قوای اعزامی معاویه برای یاری او به مصر رسیدند و در جنگی که رخ داد با خیانت و جنایات عثمانی های مصر، محمد بن ابی بکر شکست خورد و به شهادت رسید. پیکر پاک او را به دستور عمرو بن عاص لعنه الله در شکم الاغ مرده ای گذاشتند و آتش زدند. وقتی امیرالمومنین سلام الله علیه خبر شهادت محمد را شنید بسیار منقلب و غمگین و محزون بود چرا که پرورده بزرگی در مکتب امیرالمومنین علیه السلام به شهادت رسید.