در روایات از امام صادق(علیه السلام) در وصف مجلس عروسی آمده است:

«به درستی که خداوند متعال خانه ای که در آن عروسی باشد را دوست دارد»[۱]

پس چرا باید مجلسی را که خداوند آن را دوست دارد به مجلس گناه که مورد غضب الهی است تبدیل نمود.

نکته قابل توجه در خصوص امر به معروف و نهی از منکر مجالس عروسی آن است که گاهی افراد به هنگام مواجه شدن با کاری که با موازین شرعی ناسازگار است، خیلی سریع واکنش نشان داده و این باعث به وجودآمدن ناراحتی ها و اختلاف هایی بین این افراد و دوستان، یا خانواده می شود. بنابراین هر اقدامی که به عنوان امر به معروف و نهی از منکر نسبت به مجالس عروسی صورت می گیرد، باید حساب شده و دقیق باشد.

به همین منظور برخی از راهکارهایی که می تواند جهت جلوگیری از گناه انجام داد، به شرح ذیل می باشد:

برنامه های جایگزین

برای جلوگیری از گناهانی که در مجالس عروسی به وقوع می پیوندد می توان برنامه های مفیدی را به عنوان جایگزین معرفی نمود.

به عنوان نمونه می توان توصیه نمود مراسم جشن هم زمان با یکی از اعیاد اسلامی برگزار گردیده و به همین مناسبت از مداحان جهت اجرای برنامه و خواندن اشعار ویژه آن عید و مولودی خوانی دعوت نمود؛ علاوه بر این می توان از نقل لطیفه ها و حکایات جالب و شنیدنی توسط بعضی سخنرانان ماهر که به راحتی می توانند مخاطب خود را بدون گناه تا پایان مجلس بخندانند استفاده نمود و یا از افرادی که کارهای تردستی و دیدنی انجام می دهند استفاده کرد و… که همه این موارد نمونه هایی از برنامه های می باشد که به مجلس و مراسم، شادی و گرمی  لازم را می بخشد و می توان آنها را به عنوان جایگزین به خانواده عروس و داماد معرفی نمود.

اعلام موضع پیش از مجلس عروسی

یکی از روش های تأثیرگذاری که بزرگان فامیل و افراد صاحب نفوذ خانواده مانند روحانیون، جهت جلوگیری از وقوع منکر در مجالس عروسی می توانند انجام دهند آن است که پیش از برگزاری مراسم عروسی مواضع و خطوط قرمز خود را برای شرکت در این مجلس اعلام نمایند.

 این افراد می توانند به صورت صریح و کاملاً محترمانه اعلام نمایند که بنا به نظر تمامی مراجع عظام تقلید، شرکت در مجالس گناه حرام می باشد[۲] و به همین دلیل در صورت عدم رعایت موازین شرعی از حضور در این مراسم معذور می باشند و در نهایت از آنها بخواهند که مجلس را به گونه ای برگزار کنند که امکان شرکت در آن را داشته باشند.

کمک گرفتن از بزرگان فامیل

یکی از راه های نهی از منکر به هنگام برگزاری مجالس عروسی، صحبت با بزرگان فامیل و درخواست از آنها جهت کنترل مجلس می باشد.[۳]

ترک مجلس گناه

در صورت ادامه روند گناه در مجلس عروسی و بی تأثیر بودن تذکرات داده شده وظیفه شرعی هر متدینی آن است که در اعتراض به این روند مجلس گناه را ترک نماید.ترک نماید.

امام صادق(علیه السلام) در این باره فرموده اند:

«نباید مؤمن در مجلس گناهی بنشیند که قدرت بر تغییر آن را ندارد»[۴]

مسائل سیاسی

آیا می شود بگویید در برابر بعضی از دانشجو ها که آدم های بدی هم نیستند و خدا را قبول دارند و گاهی نماز هم می خوانند اما با نظام مخالف بوده و به آن توهین می کنند چه کار باید کرد؟ و آیا در این موارد هم می شود امر به معروف و نهی از منکر کرد؟؟

با وجود تمامی پیشرفت ها و برکاتی که نظام مقدس جمهوری اسلامی به دنبال داشته، همواره عده ای به مخالفت با آن می پردازند که تأثیرگذاری و اصلاح فکری آنها، تلاشی پردامنه همراه با آگاهی، استقامت و تعهد را می طلبد.

از سویی دیگر از آنجا که افراد مخالف از جهت میزان آگاهی، روند تأثیرپذیری، میزان حقیقت طلبی یا حقیقت گریزی، مراتب بسیار متفاوتی دارند. بنابراین هرگز نمی توان انتظار داشت که با ارائه نسخه واحدی، بتوان همه را قانع کرد. بنابراین در برخورد با چنین افرادی باید متناسب با شخصیت و انگیزه مخالفت هر فرد، از روش های مختلف و عوامل تأثیرگذار بر مخاطب استفاده کرد.

در اینجا ما نیز با اشاره به انگیزه برخی مخالفت ها به برخی از روش هایی که در این زمینه کاربرد دارد اشاره می نماییم:

تغافل و چشم پوشی

بعضی به علت مشکل یا مصیبتی که برایشان پیش آمده به جهت کم تحملی اقدام به توهین به مقدسات یا انقلاب اسلامی می نمایند. در برخورد با این گروه باید مدتی سکوت نمود و خود را به تغافل زد زیرا بعد از فروکش شدن خشم و عصبانیت خود آن شخص از عملش پشیمان می شود.

دعوت به تقوای در گفتار

از تقوی به عنوان نیروی باز دارنده ی آدمی از زشتی ها و منکرات، تعبیر شده است و تقوای کلام به این معناست که انسان چیزی را بیان کند که کاملاً به آن آگاهی دارد و یا به عبارت دیگر از آن یقین دارد و در غیر این صورت انسان متقی چیزی را که به آن یقین ندارد، هرگز بیان نمی کند. نهی قرآن از این گونه سخنان دلیل محکمی برای رعایت تقوای کلام می باشد.

«وَ لا تَقْفُ ما لَیْسَ لَکَ بِهِ عِلْمٌ إِنَّ السَّمْعَ وَ الْبَصَرَ وَ الْفُؤادَ کُلُّ أُولئِکَ کانَ عَنْهُ مَسْؤُل»؛[۵] «از آنچه به آن آگاهی نداری، پیروی مکن، چرا که گوش و چشم و دل، همه مسئولند».

از این رو یکی از روش های بازدارنده کسانی که تنها بر اساس شنیده ها و بدون هیچ تأملی به نظام اسلامی توهین می نمایند دعوت به تقوای در گفتار می باشد.

نکته مهم این است در مقابل هر ادعایی که این گونه افراد طرح می کنند دلیل بخواهیم. البته خود ما نیز باید برای ادعاهای خود باید دلیل منطقی و قانع کننده داشته باشیم.

طبیعتاً اگر اطلاعات ما در آن موضوع کم باشد یا شیوه بحث و گفت وگو و مناظره را به خوبی ندانیم یا از قدرت بیان کافی برخوردار نباشیم بهتر است شخصاً وارد بحث نشویم و او را به فرد دیگری که از عهده این کار بر می آید معرفی کنیم.

تبیین خدمات و آثار

برخی مخالفت ها به جهت عدم اطلاع کافی از عملکرد مسئولین و پیشرفت های نظام مقدس جمهوری اسلامی در عرصه های مختلف بین المللی، اقتصادی، علمی، فرهنگی، خدمات رسانی به مردم و… می باشد، به همین دلیل اگر خدمات صورت گرفته به این گروه از مردم تبیین گردد، ظرفیت اعتمادسازی مردم به نظام و مسئولان، رشد و بالندگی بیشتری یافته و نسبت به آن مخالفت نمی ورزند.[۶]

مرز بندی میان مسئولین متخلف با اسلام و نظام اسلامی

جای تردیدی نیست که عملکرد پاره ای از مسئولان در سطوح مختلف نظام، ناموفق و نادرست بوده است و قابل نقد و تحلیل منصفانه می باشد ولیکن برخی مایلند این نوع رفتارها را به نظام و یا اسلام منتسب نموه و در نهایت موجب دلسردی از نظام اسلامی را فراهم آورند. در حالی که واقعیت امر این است که باید بین اسلام و عملکرد مسلمین و نیز میان اهداف و برنامه های نظام اسلامی و عملکرد برخی از مسئولان نظام، تفکیک قائل شد و هر مسئله را در جایگاه واقعی خود مورد بررسی و ارزیابی قرار داد[۷]

در پایان یادآوری می نماییم بحث و گفت وگو پیرامون مسائل سیاسی باید با استفاده از بیان مؤثر و ملایم، باشد قرآن نیز، رهنمودهای مؤثری و از جمله در آیه زیر ارائه می فرماید:

«وَ عِبادُ الرَّحْمنِ الَّذینَ یَمْشُونَ عَلَی الْأَرْضِ هَوْناً وَ إِذا خاطَبَهُمُ الْجاهِلُونَ قالُوا سَلام»؛[۸] «بندگان (خاص خداوند) رحمان، کسانی هستند که با آرامش و بی تکبّر بر زمین راه می روند؛ و هنگامی که جاهلان آنها را مخاطب سازند (و سخنان نابخردانه گویند)، به آنها سلام می گویند (و با بی اعتنایی و بزرگواری می گذرند)».

و از بهترین شیوه ها آن است که اجازه بدهیم کسی که اعتراض دارد کاملاً حرف های خودش را بگوید طبیعی است وقتی حرف های خود را مطرح کرد خود به خود تخلیه می شود و آرامش نسبی پیدا می کند و به طور معمول در میان صحبت های فراوان او مواردی پیدا می شود که زیاده روی کرده باشد و ما به طور قانع کننده ای می توانیم جواب او را بدهیم. در این صورت کافی است با آرامی و لبخند از میان حرف های او تنها نسبت به یک مورد اشاره کنیم و به طور منطقی پاسخ بدهیم. با این روش کسی که اعتراض کرده متوجه می شود این طور نیست که همیشه حق با او باشد و حرف های دیگر او نیز به او نیز به گونه ای مورد تردید قرار می گیرد آنچه مهم است در گفت و گوهای این چنینی ما عصبانی نشویم و یا صحنه را ترک نکنیم، بلکه با خوب گوش کردن و یک دلیل منطقی، شخصیت خودمان را حفظ کنیم و با رعایت اخلاص و اخلاق برای همگان ثابت شود دفاع از نظام اسلامی برای حفظ عظمت اسلام و استقلال ایران است و همگی به این باور برسیم که «توجیه» نقاط ضعف حماقت است. «تخریب نظام» خیانت است. اما اصلاح وظیفه و رسالت است.

منبع:نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاهها / مؤلف:سید حسن موسوی/پرسش وپاسخ دانشجویی

[۱] – «إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ یُحِبُّ الْبَیْتَ الَّذِی فِیهِ  الْعُرْسُ » الکافی (ط – الإسلامیه)، ج ۶، ۵۴، باب کراهیه طلاق الزوجه الموافقه…»،. ص۵۴٫

[۲] – ر.ک: استفتاءآت در مورد جشن‌های میلاد و مراسم عروسی، نشریه مبلغان، شماره ۶، ۱۴۲۱ق، صفحه ۷۵-۷۷٫

[۳] – ر.ک: محمود اکبری، غم و شادی در سیره معصومان(علیهم السلام)، صفحه نگار، قم، اول، ۱۳۸۰، ص۵۰٫

[۴] – «عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ(علیه السلام) قَالَ لَا یَنْبَغِی لِلْمُؤْمِنِ أَنْ یَجْلِسَ مَجْلِساً یُعْصَى اللَّهُ فِیهِ وَ لَا یَقْدِرُ عَلَى تَغْیِیرِهِ» الکافی (ط – الإسلامیه)، ج ۲، ۳۷۴٫

[۵] – اسراء (۱۷)، آیه ۳۶٫

[۶] – دکتر محمدرضا شرفی، روش‌های کاربردی امر به معروف و نهی از منکر، تهران، ستاد احیاء امر به معروف و نهی از منکر، ۱۳۸۷ ش، دوم، ص۱۳۸٫

[۷] – همان، ص ۱۳۸ -۱۳۴٫

[۸] – فرقان (۲۵)، آیه ۶۳٫