«وَ لَمَّا یَدْخُلِ الْإیمانُ فی قُلُوبِکُمْ»[۱] اگر دل فاسد بود، ایمان را جذب نمی‌کند. اگر دل مطبوع بود؛ مطبوع یعنی «طَبَعَ اللَّهُ عَلى قُلُوبِهِمْ»[۲] طبع یعنی مُهر. خانه‌ای که می‌بندند، دادگاه می‌آید یک مغازه‌ای را می‌بندد، می‌خواهد به مردم اعلان بکند، چه کار می‌کند؟ آن را مهر و موم می‌کند. آن در را که می‌بندد، به بستن کفایت نمی‌کند. یک لاکی می‌آورند یک مهری دارند. آن مهر را می‌زند که هیچ کسی نتواند دست بزند، دست بزند آن مهر می‌ریزد. لاک مشخّص می‌کند که کسی دست زده است. یعنی دیگر کسی حقّ ورود در این‌جا ندارد. خدا در قرآن در مورد عدّه‌ای فرموده است: «طَبَعَ اللَّهُ عَلى قُلُوبِهِمْ» خدا دل این‌ها را مهر و موم کرده است، یعنی دیگر دست نمی‌خورد. در مورد بعضی‌ها خدای متعال دارد که «فَلَمَّا زاغُوا أَزاغَ اللَّهُ قُلُوبَهُمْ»[۳] این‌ها وقتی خطّ خود را کج کردند. از خطّ مستقیم تقوا و عدالت و اجرای دستورات خدا پای خود را کج گذاشتند، از جاده‌ی مستقیم پای خود را کج گذاشتند در خطّ شیطان رفتند. همین که شما از جاده‌ی دین و دیانت و خدا ترسی، پای خود را کج گذاشتید «أَزاغَ اللَّهُ قُلُوبَهُمْ» شما کج کردید، خدا هم این زاویه‌ی شما را بیشتر می‌کند. مدام فاصله‌ی شما بیشتر می‌شود. «أَزاغَ اللَّهُ قُلُوبَهُمْ» دل انحراف پیدا می‌کند، خدا هم زاویه‌ی دل منحرف را مدام کشش می‌دهد که دیگر نتواند برگردد. در بعضی آیات هم دارد که «کَلاَّ بَلْ رانَ عَلى قُلُوبِهِمْ»[۴] رین به معنای زنگار است. آیینه‌ای که زنگار می‌گیرد، جیوه‌ی آن که می‌ریزد دیگر آیینه نیست. دیگر خاصیت انعکاس نور را ندارد. دل هم مثل آیینه است، زنگار می‌گیرد. وقتی زنگار بگیرد یا وقتی که کج بشود یا وقتی که مهر و موم بشود یا تعبیر روایت دارد که منکوس می‌شود، قلب منکوس یعنی وارو می‌شود. قلب باید همیشه حالت درخواست از خدا داشته باشد، کاسه‌ی گدایی او برای ریزش رحمت الهی باید هم باز باشد و هم رو به بالا باشد. اگر ظرف را وارو کرد، معلوم است که ولو این‌که عالم را باران بگیرد، این خود وارو کرده است. این هیچ گاه خدا را نمی‌خواهد، هیچ وقت آخرت را نمی‌خواهد. همه‌ی دل او به دنبال شهوات است، به دنبال پول است، به دنبال شهرت است، دنبال مقام است. این دل بالا نمی‌رود. این دل همین‌طور است. وارو است. از این دل دیگر خیری برنمی‌خیزد.
[۱]– سورهی حجرات، آیه ۱۹٫
[۲]– سورهی توبه، آیه ۹۳٫
[۳]– سورهی صف، آیه ۵٫
[۴]– سورهی مطففین، آیه ۱۴٫
پاسخ دهید