فلسفه اصلى مخفى بودن قبر حضرت زهرا سلام الله علیها و بى نشان بودنش مربوط مى شود به وقایع و جسارتهایى که از طرف خلفاى وقت و اطرافیان خلفا ، به آن بزرگوار وارد شده بود ، در این زمینه نقل شده است که حضرت زهرا (س) زمانى که وقت رحلتشان نزدیک شد و در بستر به حالت احتضار بسر مى‌بردند ، حضرت على علیه السّلام بر بالاى بسترشان آمدند و بعد از صحبتهایى که با همدیگر کردند ، حضرت فاطمه (س) اجازه خواستند تا چند وصیّت به همسرشان على علیه السّلام کنند . ( حجه اللّه النجفى الرضوى الامیرى ، احتجاج الزهرا فاطمه ، انتشارات فروزان ، چاپ دوم ، ص ۲۱۰)
از جمله وصایاى حضرت زهرا (س) به على علیه السّلام این بود که فرمودند : اى پسرعمو ! اگر تا چند ساعت دیگر از دنیا رفتم جنازه‌ام را شبانه تشییع کن و مراسم تشییع مرا اعم از غسل و کفن و نماز خواندن و دفن کردن باید در محیطى مخفى و پنهان انجام دهید و فقط به کسانى اجازه در تشییع دهید که ظلم و جفا نسبت به من روا نداشته‌اند و حتّى به یک نقل ، حضرت زهرا(س) تصریح کردند که نگذارید ابى‌بکر و عمر بر من نماز بخوانند و در تشییع جنازه من شرکت کنند.
حال بحث در این‌است که علّت اجازه ندادن حضرت زهرا (س) در مراسم تشییع حضرت بیانگر چیست ؟ یقیناً حضرت زهرا (س) با این کارشان مى‌خواستند بار دیگر همانند جریان فدک مبارزه‌ى جدیدى را با وصیّت‌نامه سیاسى خویش شروع کنند که ضربه سهمگینى به حکومت غاصب وقت وارد سازند . ( خشاوى ، شهین ، زندگانى سیاسى حضرت زهرا (س) ، تهران ، نشر عابد ، چاپ اول ، ۱۳۷۸ ، ص ۲۸۰ ) .
فاطمه اطهر (س) با وصیّت خویش افکار خفته مردم مدینه را بیدار مى‌ساختند و توجه افکار عمومى را نسبت به پایمال کردن حقّ خویش جلب مى‌کردند ( عاملى ، سید جعفر مرتضى ، رنجهاى زهرا (س) ، ترجمه محمد سپهرى ، قم ، نشر ایام ، چاپ اول ، ۱۳۷۸ ، ص ۲۲۳) امیرالمؤمنین با عمل به وصیّت زهرا (س) اذهان جامعه را دچار شک و تردید کردند و مشروعیت خلیفه را زیر سؤال بردند و مظلومیت حضرت زهرا (س) را بیشتر آشکار ساختند و این سؤال را همیشه براى همگان مطرح کردند که چرا قبر زهرا (س) مخفى مانده است . بدین طریق زمانیکه حضرت زهرا (س) از دنیا رفتند مردم سراسیمه به خانه حضرت زهرا (س) مى‌آمدند و منتظر بیرون آمدن جنازه بودند که على علیه السّلام به ابوذر فرمودند : برو و با صداى بلند اعلام کن که برگردند چرا که تشییع جنازه دختر رسول‌خدا امشب صورت نمى‌گیرد و به تأخیر افتاده‌است . مردم که متفرق شدند حضرت على علیه السّلام با کمک اسماء بدن حضرت را غسل و کفن کردند و در نیمه شب با عده‌اى از نزدیکان و یاران خویش که عبارت بودند . از : سلمان ، ابوذر ، مقداد ، عمار ، عباس و زبیر و چند تن دیگر به همراه على علیه السّلام جنازه دختر رسول‌خدا را شبانه تشییع کردند و شبانه به خاک سپردند و حضرت على علیه السّلام قبر حضرت فاطمه (س) را هم‌سطح زمین کردند و حتى روایت شده در چند نقطه در بقیع حضرت ، قبر درست کردند تا دشمنان متوجه نشوند که قبر حضرت فاطمه (س) کدام‌یک است و این راز مخفى ماندن قبر فاطمه (س) براى همیشه مانده است و کسانى هم که حضور داشتند دیگر بعدها محل اختفاء قبر فاطمه (س) را بیان نکردند . ( مجلسى ، محمدباقر ، بحارالانوار ، ترجمه محمدجواد نجفى ، انتشارات اسلامیه ، ۱۳۵۴ ، جلد دهم ، ص ۱۹۵).
مرحوم شیخ صدوق در علت دفن شبانه آن حضرت مى‌نویسد : عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِىِّ بْنِ أَبِى حَمْزَهَ عَنْ أَبِیهِ قَالَ سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام لِأَىِّ عِلَّهٍ دُفِنَتْ فَاطِمَهُ ( علیها السلام ) بِاللَّیْلِ وَ لَمْ تُدْفَنْ بِالنَّهَارِ قَالَ لِأَنَّهَا أَوْصَتْ أَنْ لا یُصَلِّىَ عَلَیْهَا رِجَالٌ [ الرَّجُلانِ ] . على بن ابوحمزه از امام صادق علیه السلام پرسید : چرا فاطمه را شب دفن کردند نه روز ؟ فرمود : فاطمه سلام الله علیها وصیت کرده بود تا در شب وى را دفن کنند تا ابوبکر و عمر بر جنازه آن حضرت نماز نخوانند . ( الصدوق ، أبو جعفر محمد بن على بن الحسین ( متوفاى ۳۸۱ ه ) ، علل الشرایع ، ج ۱ ، ص ۱۸۵ ، تحقیق : السید محمد صادق بحر العلوم ، ناشر : منشورات المکتبه الحیدریه ومطبعتها – النجف الأشرف ، ۱۳۸۵ – ۱۹۶۶ م ) .
مرحوم صاحب مدارک رضوان الله تعالى علیه مى‌گوید : إنّ سبب خفاء قبرها ( علیها السلام ) ما رواه المخالف والمؤالف من أنها ( علیها السلام ) أوصت إلى أمیر المؤمنین ( علیه السلام ) أن یدفنها لیلا لئلا یصلى علیها من آذاها ومنعها میراثها من أبیها ( صلى الله علیه وآله ) . علت مخفى بودن محل دفن فاطمه سلام الله علیها آن گونه که مخالف و موافق نقل کرده‌اند این است که آن حضرت به امیرمؤمنان علیه السلام سفارش کرد تا او را شبانه دفن کند تا آنان که او را اذیت کرده و از ارث پدرش محروم کرده بودند بر وى نماز نخوانند . ( الموسوى العاملى ، السید محمد بن على ( متوفاى ۱۰۰۹ ه ) ، مدارک الأحکام فى شرح شرائع الاسلام ، ج ۸ ، ص ۲۷۹ ، نشر و تحقیق مؤسسه آل البیت علیهم السلام لإحیاء التراث ، الطبعه : الأولى ، ۱۴۱۰ ه).
بنابراین با توجه به مطالبى که عرض شد ، علت مخفى ماندن و بى نشان ماندن قبر آن حضرت را مى توان در امور زیر خلاصه کرد :
۱ – اینکه ، دشمنان و غاصبان حق آن مظلومه به قبر آن حضرت دسترسى نداشته باشند تا روزى در صدد نبش آن برنیانید .
۲ – اینکه ، خود آن حضرت خواستند که شبانه و مخفیانه ، دفن شوند که به تبع آن قبرشان مخفى بماند.
۳ – با توجه به محتواى وصیت ایشان در مورد دفن آن حضرت مى توان گفت که مى خواستند با این کار ، افکار عمومى را بیدار کرده و مردم را نسبت به ظلم حکام زمانشان نسبت به ایشان و على ( ع ) ، آگاه سازند ، و لذا ، این سوال را که چرا قبر حضرت فاطمه (س) مخفى ماند را براى همیشه در اذهان مردم زنده نگه دارند . اما پیامبر اکرم صلى الله علیه و آله با چنین شرائطى روبرو نبود لذا قبر مطهر آن بزرگوار معلوم و با نشان است .
در پایان نقل یک قضیه خالى از لطف نیست : مرحوم آیت الله مرعشى نجفى (ره) ازپدر بزرگوارش مرحوم حاج سید محمود مرعشى نقل مى‌کردند که آن مرحوم در صدد بود که به هر وسیله‌اى که ممکن باشد ، محل دفن‌حضرت زهرا را به دست آورد ، به این منظور ختم مجربى را آغاز مى‌کند و چهل شب آن را ادامه مى‌دهد ، تا درشب چهلم به خدمت حضرت باقر و یا حضرت صادق علیهما السلام شرفیاب مى‌شود ، امام (ع) به ایشان مى‌فرماید : « علیک بکریمه اهل البیت» به دامن کریمه اهلبیت پناه ببرید .
عرض مى‌کند : بلى من هم این ختم را براى این منظور گرفته‌ام که قبر شریف بى‌بى را دقیقا بدانم و به زیارتش بروم .
امام (ع) فرمود : منظور من قبر شریف حضرت معصومه در قم مى‌باشد. سپس ادامه داد : براى مصالحى خداوند اراده فرموده که محل دفن حضرت فاطمه همواره مخفى بماند و لذا قبر حضرت معصومه را تجلیگاه قبرآن حضرت قرار داده است. هر جلال و جبروتى که براى قبر شریف حضرت زهرا مقدّر بود خداوند متعال همان جلال و جبروت را بر قبر مطهر حضرت معصومه (س) قرار داده است . ( کریمه اهل بیت ، ص ۴۳ ) .

منبع: پرسمان