فقه سیاسی شیعه و نقش دوگانه مصلحت
مقاله ای از سیدصادق حقیقت
مصلحت، یکی از مفاهیم مهم فقه سیاسی است. فارغ از مصالح اولیهای که بر اساس آنها احکام الهی تشریع شدهاند، مصلحت در حوزه احکام حکومتی، کاربرد جدیدی پیدا کرده است. امام خمینی، در راستای تشریح نظریه ولایت مطلقه فقیه، به عنصر مهم مصلحت نظام اشاره کردهاند. در حالی که مراد فقها از عناوینی همچون اختلال «نظام»، به ریختن «نظام اجتماعی» است، به نظر میرسد مقصود از «مصلحت نظام» نزد حضرت امام، «مصلحت دولت اسلامی» باشد، نه صرف مصلحت نظام اجتماعی؛ بدین لحاظ شاید بتوان گفت کاربرد مصلحت به این معنا، از ابداعات امام راحل برای حل مشکلات نظام جمهوری اسلامی بوده است. در حالی که مصلحت به این معنا، راهگشای مشکلات دولت اسلامی به شمار میرود، چه بسا از جوانب نظری و عملی ـ در تعیین مفهوم، معیارها و مرجع تشخیص ـ دارای ابهاماتی باشد.
پاسخ دهید