القاعده عراق را می‌توان اصلی‌ترین بازیگر غیردولتی در عراق پس از حمله آمریکا به این کشور محسوب‌ کرد.این گروه به عنوان چالش برانگیزترین گروه مخالف روند سیاسی عراق با رویکردی مسلحانه و خشونت‌آمیز بعد از حمله آمریکا در این کشور ظهور کرد، اما با گذشت چند سال و به ویژه از سال ۲۰۰۷ القاعده عراق به تدریج به سمت ضعف و افول رفت.هدف این نوشتار بررسی عوامل ظهور و افول القاعده‌ در عراق است.در این راستا ابتدا به عوامل ظهور و به ویژه تشدید شکاف‌ها و منازعات بین گروه‌های‌ داخلی عراقو رویکرد مخالفت‌آمیز گروه‌های سنی پرداخته می‌شود.سپس با تبیین اهداف، استراتژی و عملکرد القاعده در عراق به عوامل افول و تضعیف این گروه از جمله واکنش گروه‌های سنی و تقابل اغلب‌ سنی‌ها با آن اشاره می‌شود.