در چه آیه ای خداوند به وحدانیت خود شهادت داده است؟
اسباب نزول سوره «شهد الله» چیست؟
پاسخ اجمالی
سوره ای به نام سوره «شهد الله» وجود ندارد، بلکه آیه ای است که خداوند در آن به وحدانیت خود شهادت داده و در روایات و به تبع آن، در میان مفسران بدان آیه، آیه «شهد الله» می گویند:[۱] «شَهِدَ اللَّهُ أَنَّهُ لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ وَ الْمَلَائکَهُ وَ أُوْلُواْ الْعِلْمِ قَائمَا بِالْقِسْطِ لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ الْعَزِیزُ الْحَکِیمُ».[۲]
در شأن نزول این آیه نقل شده است: پس از آمدن پیامبر اسلام(ص) به مدینه، دو تن از روحانیون مسیحی شام به مدینه وارد شدند و با هم گفتند این شهر چه قدر شبیه شهری است که پیام آور آخر الزمان در آن ظهور خواهد کرد، و چون نزد پیامبر(ص) رفتند او را به صفات و اوصاف شناختند و پرسیدند: تو محمد هستی؟ فرمود «بلى»، پرسیدند: احمد نیز لقب دارى؟ فرمود: «بلى»، گفتند: از تو مسئله اى می پرسیم اگر پاسخ درست دادى تو را تصدیق میکنیم و ایمان میآوریم. فرمود: «بپرسید». گفتند: بگو بالاترین شهادت که در کتاب خدا آمده، کدام است؟ این جا بود که آیه فوق نازل شد و آن دو تصدیق کرده و مسلمان شدند.[۳]
در تفسیر این آیه نیز بحث های مفصلی وجود دارد[۴] که در اینجا به بیان مختصر آن بسنده می شود.
مهم ترین بخش آیه شهادت خداوند بر وحدانیت خود است. منظور از شهادت خداوند، شهادت عملى و فعلى است نه قولى؛ یعنى خداوند با پدید آوردن جهان آفرینش که نظام واحدى در آن حکومت مىکند و قوانین آن در همه جا یکسان، و برنامه آن یکى است، و در واقع یک واحد به هم پیوسته و یک نظام یگانه است، عملاً نشان داده که آفریدگار و معبود، در جهان یکى بیش نیست، و همه از یک منبع، سرچشمه می گیرند. بنابر این، ایجاد این نظام واحد، شهادت و گواهى خدا است بر یگانگى ذاتش. اما شهادت و گواهى فرشتگان و دانشمندان، بیشتر جنبه قولى دارد، چه این که آنها هر کدام با گفتارى شایسته خود، اعتراف به این حقیقت مىکنند؛ البته گواهى فرشتگان و دانشمندان، جنبه عملى نیز دارد، زیرا آنها تنها او را مىپرستند و در برابر هیچ معبود دیگر، سر تعظیم فرود نمىآورند.[۵]
همچنین خداوند در آیه مورد بحث مىفرماید: صاحبان علم، شهادت مىدهند به اینکه جز او معبودى نیست، این به این جهت است که هر صاحب علمى از آیات آفاقى و انفسى خدا، یکتایى خدا را به یقین درک مىکند؛ زیرا این آیات تمام حواسشان را پر مىکند، و در عقول آنان رسوخ مىنماید.[۶] همچنین دلیل تکرار کلمه توحید « لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ» برای تأکید بر وحدانیت خداوند است.[۷]
منبع:اسلام کوئست
پی نوشت:
[۱]. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، مقدمه: بلاغی، محمد جواد، ج ۲، ص ۷۱۷، انتشارات ناصر خسرو، تهران، چاپ سوم، ۱۳۷۲ش.
[۲]. آل عمران، ۱۸: «خدا در حالى که برپا دارنده عدل است [با منطق وحى، با نظام مُتقن آفرینش و با زبان همه موجودات] گواهى مىدهد که هیچ معبودى جز او نیست و فرشتگان و صاحبان دانش نیز گواهى مىدهند که هیچ معبودى جز او نیست معبودى که تواناى شکستناپذیر و حکیم است».
[۳]. واحدی نیشابوری، اسباب النزول، ترجمه: ذکاوتی قراگزلو، ص ۵۳، علیرضا، نشر نی، تهران، چاپ اول، ۱۳۸۳ش.
[۴]. برای نمونه ر.ک: فخرالدین رازی، ابوعبدالله محمد بن عمر، مفاتیح الغیب، ج ۷، ص ۱۶۸ – ۱۷۱، دار احیاء التراث العربی، بیروت، چاپ سوم، ۱۴۲۰ق.
[۵]. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج ۲، ص ۴۶۷، دار الکتب الإسلامیه، تهران، چاپ اول، ۱۳۷۴ش.
[۶]. طباطبایی، سید محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج ۳، ص ۱۱۵، دفتر انتشارات اسلامی، قم، چاپ پنجم، ۱۴۱۷ق.
[۷]. فضل الله، سید محمد حسین، تفسیر من وحی القرآن، ج ۵، ص ۲۷۱، دار الملاک للطباعه و النشر، بیروت، چاپ دوم، ۱۴۱۹ق.
پاسخ دهید