عصر عباسی، محل تلاقی فرهنگ‌های مختلف و تحول‌های ژرف فرهنگی و ادبی و هنری است. شعر عربی نیز در این دوره، به‌ویژه از منظر محتوا، دگرگون شد و شاعران نیز نقش‌های اجتماعی گوناگون را پذیرفتند. با توجه به جایگاه زنان در تحول‌های اجتماعی عصر عباسی، این نوشتار می‌کوشد با روش وصفی ـ تحلیلی شخصیت زن را در سروده‌های چهار شاعر منتخب عصر اوّل و دوم عباسی، یعنی: عباس‌بن‌اَحنف (۱۰۳ـ۱۹۲ق)، ابوالعتاهیه (۱۳۰ـ۲۱۱ق)، دعبل خزاعی (۱۴۸ـ۲۴۶ق) و متنبـّی (۳۰۳ـ۳۵۴ق) که هرکدام دارای سبک خاصی در اشعار خود بوده‌اند، مورد بررسی قرار دهد.
یافته‌های این پژوهش، نشانگر آن است که زن در تلقی شاعران این دوره، غالباً یک موجود غیرعقلانی است که از او برای رونق غزل بهره برده‌اند و در موارد متعددی نیز ویژگی‌های زنان به ابزاری برای روزی‌جستن شاعران و مدح و هجو دیگران تبدیل شده است.