وضوع بحث این گفت و گو که با حجت الاسلام محمود ملکی راد، عضو هیات علمی پژوهشکده مهدویت و آینده پژوهی صورت گرفته، «موارد و مصادیق سیرۀ امام مهدی(عج) در تکریم انسان» است که نظر فرهیختگان محترم را به مطالعه ی آن جلب می کنیم.
– در بحث جایگاه انسان و منزلت او در سیره ی امام مهدی (عج) هستیم. لطفا موارد و مصادیق سیرۀ امام مهدی(عج) در تکریم انسان را برای ما بیان کنید.
قبل از ورود به این بحث باید یک نکته را مورد توجه قرار داد، و آن اینکه امام مهدی(ع) در غیبت به سر می برند و درنتیجه مواجهه حضوری با مردم ندارند.پس از جهت عملی نمی توان سیرۀ آن حضرت را در ارتباط با تکریم مردم تصور کرد. نهایت چیزی که در این ارتباط می توان به آن استناد نمود روایاتی است که در زمینۀ سیره و روش آن حضرت بعد از ظهور، به دست ما رسیده است. بنابراین در این گفت و گو بر اساس همین روایات به چند مورد از سیرۀ امام زمان(ع) در رابطه ی تکریم انسان و برخورد کریمانۀ ایشان با مردم اشاره می کنیم.
۱-کامل شدن عقل مردم
یکی از مصادیق تکریم امام زمان(ع) نسبت به مردم، تکامل بخشیدن به عقل آنهاست. همانطور که می دانید مهمترین کرامت ذاتی که خداوند به انسان بخشیده، عقل اوست. در عصر ظهور عقل انسانی از آنچه قبل از ظهور بوده تکامل بیشتری پیدا می کند. در کتاب کمال الدین وتمام النعمه، ج۲، ص۶۷۵ از امام باقر(ع) نقل شده است: «اذ قام قائمنا وضع یده علی روس العباد فجمع بها عقولهم و کملت بها احلامهم». یعنی وقتی قائم ما قیام کند دست خویش را بر سر مردم قرار می دهد که بواسطۀ آن نیروهای عقلانی مردم را تمرکز داده و عقول آنها را به کمال می رساند. و این بدین معنایست که به اذن الهی و با تصرفی که امام(ع) در مردم ایجاد می کند قوۀ عاقلۀ مردم به کمال رسیده و لذا در عصر ظهور زندگی عقلانی بر حیات شهوانی چیره و غالب خواهد شد.
۲-خارج شدن تمام نعمات زمین و نزولات آسمان
یکی دیگر از مظاهر تکریم امام(ع) نسبت به انسان ها در عصر ظهور، فراگیری نعمات مختلف برای انسان ها است. در روایتی درجلد دوک کتاب الارشاد صفحه ی ۳۸۴ و همچنین منابع دیگری آمده است: « اذا قام القائم حکم بالعدل وارتفع فی ایامه الجور و آمنت به السبل و اخرجت الارض برکاتها…». زمانی که حضرت حجت (عج) ظهئر کند به عدالت حکم می کند و کسی نمی تواند به دیگری جور و ستم روا دارد و راه ها به وسیله ی او من می گردد. زمین برکاتش را برای استفاده مردم خارج می کند و امور را به دست اهلش می سپارد و هیچ دینی غیر از اسلام باقی نمی ماند و همه به اسلام گرایش پیدا می کنند.
بر اساس این گونه روایات، همۀ نعمات و برکات از آسمان و زمین در اختیار انسان های عصر ظهور قرار خواهد گرفت به گونه ای که مردم عصر ظهور محتاج گرفتن صدقه نخواهند بود. در این زمینه در صفحه ۱۵۰ کتاب غیبت نعمانی از امام صادق(ع) نقل شده است که: «زمانی بر شما می آید که هیچ فردی جایی برای دادن درهم و دینار به عنوان صدقه نمی بیند به علت بی نیاز و استغناء همۀ مردم، و این بواسطۀ فضل خداوند و فضل ولی خدا یعنی امام است».
۳-طیب و پاکیزه شده دنیا و اهل دنیا
بر اساس روایات از جمله مصادیق تکریم انسان در زمان ظهور پاکیزه شدن دنیا و اهل آن است. در روایتی از کتاب کشف الغمه، جلد۲، صفحه ی۴۹۳ آمده است: «و انه یملا الارض عدلاً و تطیب الدنیا و اهلها فی ایام دولته» دنیا و مردم آن در دوران حکومت مهدی uپاک و پاکیزه می‌شوند
چه تکریمی بالاتر از آن که مردم دنیا پاک و طیب گردند و در نتیجه زمینه های ظهور و رشد فضائل اخلاقی فراهم آید.
۴-تکامل علم در عصر ظهور
یکی دیگر از مظاهر تکامل انسان که کرامت او را به دنبال دارد، تکامل و ترقی در مسیر دست یابی به قله های علمی است و این امر به عنوان کرامتی در عصر ظهور در اختیار انسان ها قرار خواهد گرفت. در این زمینه در کتاب بحارالانوار، جلد۵۳، باب ۲۷، حدیث ۶۹ از امام صادق(ع) چنین نقل شده است: « العلم سبعه و عشرون جزءا (حرفاً) فجمیع ماجاءت به الرسل جزء ان فلم یعرف الناس حتی الیوم غیر الجزئین فاذا قام القائم اخرج الخمسه و العشرین جزءاً قبثها فی الناس و ضم الیها الجزءین حتی یبثها سبعه و عشرین جزءاً». یعنی: علم بیست و هفت جزء و باب و حرف است تمام علومی که انبیاء آورده اند دو جزء بیشتر نیست و مردم هم غیر از همین دو جزء را نمی شناسند پس وقتی قائم قیام نماید بیست و پنج جزء دیگر را هم در میان مردم پخش خواهد نمود و در آن زمان به ضمیمۀ دو جزء قبلی بیست و هفت جزء علم در میان مردم پخش می شود.
۵-فراگیری عدل و داد در میان مردم
یکی دیگر از مظاهر تکریم انسان، رفتار عادلانه در زمینه های مختلف سیاسی اجتماعی و اقتصادی و فرهنگی است. این امر در زمان ظهور حضرت به نحو کامل به اجراء خواهد آمد. در روایت آمد ه است: « والله لیدخلن علیهم عدله جوف بیوتهم کما یدخل الحر والقر». عدل در درون خانه ها می رود همانگونه که سرما و گرما در آن داخل می شود.
وجود ظلم وجور در میان مردم موجب از بین رفتن کرامت انسان می شود. مظلوم از آن جهت که به او ظلم روا داشته شده و ظالم از آن جهت که ظالم است پس پست و لئیم شده است. یکی از ویژگی های عصر ظهور فراگیری عدل و داد در میان مردم است.
منبع: سخن تاریخ
پاسخ دهید